De belangrijkste M&A consultants en bankiers van H1 2017

Nu het fusie- en overnamelandschap zich in een sterke periode bevindt staan de koplopers in de M&A markt steeds vaker in de schijnwerpers. Welke corporate finance kantoren, M&A-bureaus en zakenbanken lopen voorop in wat volgens velen een van de meest prestigieuze segmenten van het advieslandschap is? En welke adviseurs zijn betrokken bij de belangrijkste deals? Consultancy.nl ging op onderzoek uit.

Na een recordjaar voor de wereldwijde M&A markt in 2015 – wereldwijd was de markt dat jaar volgens KPMG meer dan €3,5 biljoen waard, met zo’n 18.000+ deals – was ook 2016 een goed jaar voor adviseurs actief binnen het fusie- en overnamedomein. In ons land bereikte in 2016 het aantal gesloten deals zijn hoogste punt (647 deals) sinds 2009, toen 371 deals werden genoteerd.

De totale dealwaarde lag echter lager dan in 2015, mede doordat een aantal grote megadeals in dat jaar in 2016 ontbrak. Zo kende 2015 onder meer de overnames van gasproducent BG door Shell (€74,5 miljard), de NXP Semiconductor overname van Freescale (€14,3 miljard) en de Ahold | Delhaize fusie (€10,6 miljard).

Uit data van verschillende analistenbureaus komt naar voren dat de M&A markt in het eerste halfjaar van 2017 (H1) vooralsnog sterk presteert, met een hoog aantal gesloten deals. De waarde ligt voorlopig wel lager dan in 2015 en 2016, vooral omdat diverse deals zijn afgeketst in het eerste halfjaar van dit jaar. De daling van de dealwaarde in Nederland staat haaks op de cijfers elders in Europa. Zo blijkt uit data van Reuters dat de waarde van alle Europese fusies en overnames in het eerste halfjaar gezamenlijk met een derde is gestegen naar $440,5 miljard.

In Nederland is vooral het private equity segment actief, met aan de ene kant tal van investeerders met uitpuilende oorlogskassen, die op zoek zijn naar targets waarmee ze bovengemiddelde returns kunnen realiseren, en aan de andere kant investeerders en DGA’s die hun investeringen te gelde willen maken en zoeken naar het best mogelijke exit-moment.

De verbeterende economie is een andere belangrijke factor voor de positieve lijn in de M&A markt, en ook de lage rente – daardoor kunnen overnames goedkoper met geleend geld gefinancierd worden. De opbloeiende markt heeft tegelijkertijd ook geleid tot torenhoge bedrijfswaarderingen, een gegeven dat sommige corporates afschrikt, en er tevens voor zorgt dat veel investeringsfondsen op hun kapitaal blijven zitten dat ze graag zouden investeren (‘dry powder’), maar waarvoor ze geen geschikte overnamedoelen kunnen vinden.

De belangrijkste M&A bureaus

De hoge mate van activiteit in het M&A-domein zorgt voor een ware hausse onder adviseurs die actief zijn in het speelveld – M&A bureaus, consultants, advocaten, corporate finance kantoren, PR bureaus en belastingadviseurs. De vraag blijft: wie profiteert het meest van de marktontwikkelingen? En welke bedrijven mogen zich marktleider noemen in het prestigieuze landschap? Om op deze vragen een antwoord te krijgen, heeft de research redactie van Consultancy.nl data van twee bronnen in het M&A landschap onder de loep genomen: de database van OverFusies.nl (onderdeel van SDU uitgevers) en die van M&A.nl (onderdeel van Alex van Groningen).

De analyse laat zien dat het uitmaakt van welke bron gebruik gemaakt wordt, aangezien de twee databases verschillende resultaten opleveren. Zo mag volgens M&A.nl ING zich koploper noemen als het gaat om het aantal gesloten deals in H1 2017 (17), terwijl OverFusies.nl EY (19 deals) heeft uitgeroepen tot de actiefste dealmaker. En waar M&A.nl – gekeken naar de totale dealwaarde – Amerikaanse zakenbank J.P. Morgan meeneemt in hun ranking, met de hoogste dealwaarde van ~€17,5 miljard, zo is het bij OverFusies.nl juist ING die met ~€4,3 miljard (met zestien deals) de lijst aanvoert als dealmaker met de hoogst gerealiseerde waarde. Opvallend aan de verschillen tussen de twee databases is overigens dat ook voor de zelfde bedrijven de dealvolumes en waarden verschillen. Accountancy- en adviesorganisatie BDO is het meest schrijnende voorbeeld daarvan. Waar BDO in de database van OverFusies.nl zestien deals achter zijn naam heeft staan, komt BDO in de database van M&A niet voor in de top-10. Met zestien deals zou het kantoor in theorie op de tweede plek moeten eindigen.

In het eerste halfjaar van 2017 hebben zich al verschillende grote deals voltrokken waarbij spelers uit de top 10 van beide databases betrokken waren. Een belangrijk voorbeeld is onder meer de mega-overname van Q-park door KKR (voor €2,95 miljard), begeleid door Nederlandse M&A adviseurs van J.P. Morgan en door een team van ING, dat KKR adviseerde. J.P. Morgan was verder betrokken bij een miljardendeal tussen Moody’s en de Zweedse investeerder EQT, dat Bureau van Dijk verkocht voor €3 miljard. H1 2017 kende nog drie miljardendeals*, waaronder de overname van Vanderlande door Toyota, voor (€1,2 miljard), begeleid door onder meer Big Four kantoor KPMG.   

Overige grote deals die in H1 van 2017 werden afgerond waren de verkoop van optiekketen Hans Anders aan investeringsmaatschappij 3i (voor circa 200 miljoen, onder meer begeleid door ING en Deloitte) en van de Telegraaf Media Groep aan het Belgische Mediahuis.

Big Four

EY, van de Big Four en met 19 deals over de hele linie de dealmaker met de meeste M&A-projecten op zijn naam, was in H1 2017 onder meer betrokken bij het meerderheidsbelang van Mentha Capital in boorleverancier Brownline; de overname van Leen Bakker door Gilde en de acquisitie van Centralpoint door Infotheek. Ter vergelijking, EY staat in de M&A.nl ranking op #4 met aanzienlijk minder deals op zijn naam, ‘slechts’ negen. Branchegenoot KPMG behaalt in de M&A.nl database met twaalf deals een tweede plek achter ING. Het Big Four kantoor begeleidde recent onder meer transacties tussen Taxatiebureau Tinsa Group en Troostwijk Groep, de overname van Cryotainer door Air Liquide en de overname van Bouman KantoorTotaal door PCI.

Ondanks in het afgelopen halfjaar diverse deals te hebben begeleid – bijvoorbeeld de overname van SOGO Orchids door Dümmen Orange, de overname van PS Nachtdistributie door PostNL en de fusie tussen afvalverwerkers Shanks en Van Gansewinkel (ook begeleid door KPMG en ING) – heeft Deloitte in beide databases de top-10 niet weten te halen, noch in dealvolume noch in dealwaarde. Branchegenoot PwC, staat met zes gesloten deals nog net in de ranking van OverFusies.nl, op #9. Recente transacties die PwC heeft begeleid zijn onder meer de overname van Groeneveld groep door Timken (mede begeleid door Deloitte en McKinsey & Company), het belang van Gilde Equity Management in Boboli (ook begeleid door EY) en de overname van cybersecurity en privacy specialist Everett door PwC zelf.

BDO, na de Big Four het grootste accountancy- en advieskantoor in de markt en vorig jaar nog betrokken bij de ‘beste deal van het jaar’, staat – ondanks het ontbreken in de lijst van M&A.nl – op #3 in de top-10 van de database van OverFusies.nl, met in totaal 16 deals. Als het om dealwaarde gaat completeert BDO de top-10 met een gecombineerde dealwaarde van €10 miljoen. Eerder dit jaar begeleidde BDO (evenals EY) de transactie tussen domeinbeheerder SIDN, dat een belang nam in inlogspecialist Connectis.

Middelgrote kantoren en boutiques

Interessant aan de top-10 lijsten van zowel M&A.nl als OverFusies, is dat het niet langer alleen de grotere, traditionele spelers zijn die de markt domineren – zoals de Big Four – maar dat ook middelgrote en kleinere boutique spelers steeds meer oprukken en zich staande weten te houden tussen het grotere geweld.

In de top-10 meeste deals van M&A.nl staat Capitalmind, dat de derde plek inneemt met negen deals. Opgericht in 2014, is de M&A specialist uit ’s-Hertogenbosch uitgegroeid tot een middelgroot adviesbureau gespecialiseerd in onder meer fusies, overnames, waarderingen, management buy-outs en IPO’s. Voorbeelden van overnames die het bureau heeft mogen begeleiden zijn de overname van Triumph Studios door Paradox interactive, de overname van Pneutec door Aalberts Industries en de investering van FD Mediagroep in Springest.

Een andere middelgrote speler is Oaklins Netherlands, met zo’n 40 professionals in ons land, hoewel het bureau wereldwijd via het Oaklins netwerk de beschikking heeft over zo’n 700 M&A adviseurs verspreid over 60 kantoren in 40 landen. In de top-10 van grootste dealmakers van M&A.nl staat het bureau op #6 met zeven deals, en in de lijst van OverFusies.nl staat het met elf deals op de vierde plaats. Ook qua dealwaarde haalt Oaklins de top-10, met een achtste plek in de top-10 van OverFusies.nl, met een dealwaarde van €108 miljoen.

Ook kleinere spelers zijn terug te vinden in de M&A rankings. Zo weet Nielen Schuman, een corporate finance advieskantoor uit Amsterdam, de hoogste dealwaarde van alle boutique kantoren te behalen, met een waarde van €250 miljoen. Daarmee staat het in de database van OverFusies.nl een plek boven Oaklins, op #7. Samen met PwC, Deloitte en McKinsey & Company was ook Nielen Schuman afgelopen maand betrokken bij de overname van Groeneveld Groep door Timken. Kijkend naar het aantal gesloten deals, dan haalt Nielen Schuman de top-10 van beide platformen niet. 

Daar zijn echter wel weer andere boutique M&A specialisten te vinden, zoals bijvoorbeeld IMAP, dat in de ranking van OverFusies.nl op #10 staat, met vijf gesloten deals, waaronder de transactie tussen Codi Group en Active Capital Company en de overname van Den Hartogh Cleaning door Boasso Global. Met vijf deals staat IMAP net onder PwC, Baker Tilly Berk, en Accuracy, die elk zes deals op hun naam hebben staan. Baker Tilly Berk was eerder dit jaar onder meer betrokken bij de overname van Eimskip en later in diens aankoop van een meerderheidsbelang in Deens logistiek bedrijf SHIP-LOG. Accuracy was (samen met onder meer Hogenhouck) betrokken bij de verkoop van Vellance aan techbedrijf Sentia.

De M&A.nl top-10 van meeste deals wordt gecompleteerd met nog twee boutique M&A specialisten die, net als IMAP, zes deals op hun naam hebben staan. Allereerst Marktlink, een fusie- en overnamespecialist uit Deventer. Recentelijk begeleidde Marktlink de overname van uitzendorganisatie Match4U door Flex Factory en hielp het investeringsmaatschappij Landwoud met hun meerderheidsbelang in galvaniseerbedrijf Galvano Hengelo.

Tenslotte heeft ook Hogenhouck zich in de M&A.nl top-10 van meeste deals weten te nestelen. Het Haagse fusie- en overnamekantoor richt zich vooral op mid-market deals (waarde tussen de €10 miljoen en €50 miljoen), met onder meer een focus op de sectoren IT, industrie, food en staffing. Het afgelopen halfjaar heeft de M&A boutique als ‘trusted advisor’ opgetreden bij meerdere transacties van Infotheek Group (internationale exit aan Altor Equity Partners en overnames van onder andere Scholten Awater en Centralpoint). Daarnaast begeleidde het Gilde Equity Management bij diverse overnames (Impulse, Nedercare en VIR, allen actief in de IT Healthcare) en was het samen met Accuracy betrokken bij de deal tussen Vellance en Sentia / Waterland. De focus van Hogenhouck ligt daarmee voornamelijk binnen de IT markt met een nadruk op hard- en software, managed hosting en managed services – gebieden waar de laatste jaren veel beweging in zit.

Grote spelers dominant, maar opkomst boutiques

Kijkend naar dealwaarde, dan wordt de lijst – in het geval van de M&A.nl ranking (de top-3) – gedomineerd door de grote zakenbanken (J.P. Morgan – €17,5 miljard, Goldman Sachs – €7,7 miljard en Morgan Stanley – €7,1 miljard). Een andere grote zakenbank, Bank of America MerrillLynch, is met €1,4 miljard te vinden op #8, met als Nederlandse banken in de lijst ING (#4), met €3,7 miljard, en ABN Amro (#10), met €690 miljoen. Laatstgenoemde staat in de top-10 van OverFusies.nl op #4, waarbij de dealwaarde uitkomt op €971 miljoen. Toch lijkt er, zo stelde Reuters eind vorig jaar al, een kentering gaande waarbij kleinere boetiekbanken steeds populairder worden en geleidelijk aan marktaandeel afsnoepen van de gevestigde orde. De kleinere boutiques worden vooral gewaardeerd om hun niche-expertise. Dat komt onder meer doordat de grote zakenbanken veelal ook andere producten verkopen, waaronder financiering.

Binnen het M&A segment van de advocatuur is een soortgelijk beeld zichtbaar. Als het gaat om dealwaarde, zijn het weliswaar de gevestigde grote spelers als Allen & Overy (€13,2 miljard), De Brauw Blackstone Westbroek (€9,6 miljard), of bijvoorbeeld NautaDutilh (€7,6 miljard) en Stibbe (€7,1 miljard) die de meeste waarde realiseren bij het begeleiden van deals. Maar ook hier is er een opkomst van kleinere juridische specialisten zichtbaar, die zich – als het gaat om het aantal deals – steeds meer laten gelden. Voorbeelden zijn spelers als Lexence, Loyens & Loeff, De Breij Evers Boon en Van Doorne.

Belangrijkste dealmakers

Sander Holster, partner binnen de Transaction Advisory Services tak van BDO, heeft volgens de league tables van M&A.nl de meeste deals gesloten in H1 van 2017: tien in totaal. Hij wordt gevolgd door twee professionals met zes deals op hun naam: Leontine Koens-Betz, Managing Partner bij Accuracy, en Mark van Beusekom, medeoprichter van Hogenhouck. De top-5 word gecompleteerd door Rob van Veldhuizen, hoofd ING Corporate Finance M&A Nederland (5 deals), en Danny Bosker, Partner KPMG Corporate Finance (4 deals).
 
De lijst voor dealwaarde wordt aangevoerd door Cassander Verwey, ‎Managing Director en Head of Benelux M&A bij J.P. Morgan, met een behaalde waarde van €5,95 miljard. Verwey was als sell-side adviseur onder meer betrokken bij twee miljardendeals; de verkoop van Q-park en van Bureau van Dijk. Naast het relatief hoge aantal deals scoren Rob van Veldhuizen (ING) en Danny Bosker (KPMG) ook goed qua dealwaarde, met respectievelijk een tweede en derde plek en dealwaardes van €3,2 miljard en €1,2 miljard. Op de vierde plaats staat David Dijkhuis van Bank of America Merrill Lynch, met een dealwaarde van €1,2 miljard. De top-5 wordt gesloten door Matthijs Vink, Partner bij Emendo Capital, met een dealwaarde van €1,1 miljard.

Miljardendeals in de maak

Vooruitkijkend zal de M&A markt het komende halfjaar rooskleurig blijven, zeker zolang de economie zich blijft herstellen. Fusie- en overnamedoelen blijven hoog op de agenda staan van corporates, ook omdat opkoopfondsen meer geld dan ooit te voren te besteden hebben ten behoeve van acquisitie.

Bovendien zijn er binnen de fusie- en overnamemarkt diverse miljardendeals in de maak, zoals bijvoorbeeld de verkoop van tandartsketen Tandvitaal. De verkoop zal zich naar verwachting na deze zomer voltrekken en moet huidige eigenaar Bencis Capital Partners volgens prognoses tenminste €400 miljoen opbrengen. Ook Blokker, dat de afgelopen periode veel in het nieuws kwam rondom hun ingrijpende reorganisatie en eerder al woninginrichter Leen Bakker van de hand deed, wil dit jaar hun speelgoedwinkelketens in Nederland, België en Frankrijk verkopen**.

Overige megadeals in de planning zullen afkomstig zijn van Unilever en AkzoNobel (tot voor kort zelf een overnamedoel), die de komende periode diverse bedrijfsonderdelen in de etalage zullen zetten of anderzijds acquisities willen plegen. Zo wil eerstgenoemde zijn margarinedivisie, bekend van onder meer de merken Blue Band, Becel en Zeeuws Meisje, verkopen, terwijl AkzoNobel af wil van zijn chemietak. Verder gonst het in de markt dat Hema eigenaar Lion Capital voornemens is de warenhuisketen te verkopen.

Zorgen over de verschillende megatransacties worden er ook geuit in de markt. Naast de enorm hoge prijzen die voor sommige overnametargets worden neergelegd, kunnen de overnames een enorme impact hebben op het personeel van de betrokken organisaties. En ook zaken als protectionisme spelen een rol in het geval van buitenlandse kopers. Redenen voor de politiek om zich in te mengen op dit toneel en geregeld in te grijpen met verschillende beschermingsconstructies. Zo wil minister Henk Kamp van Economische Zaken bijvoorbeeld regels invoeren, die Nederlandse bedrijven meer bedenktijd geven bij een overname, zelfs als een deal al beklonken is. Over de hele linie echter, heerst er onder de adviseurs binnen het M&A domein vooralsnog vooral optimisme, zowel ten aanzien van deals binnen het corporate segment als binnen het MKB.

Vorig jaar heeft Consultancy.nl een soortgelijke analyse gemaakt over de beste M&A Adviseurs, zie het artikel ‘De 10 belangrijkste M&A adviseurs en advocaten van dit jaar’ voor meer informatie.

* De overige twee miljardendeals waren de aankoop van 73% van de aandelen van Patheon door Thermo Fisher Scientific van eigenaars JLL Partners en Royal DSM (€6,5 miljard) en de overname van Turks tankstation-netwerk Petrol Ofisi door Nederlands handelsbedrijf Vitol (€1,4 miljard).

** Onlangs werd ook bekend dat de speelgoedwinkels van Bart Smit en Toys XL verder gaan onder de naam Intertoys. Eigenaar Blokker Holding heeft besloten om al zijn speelgoedketens samen te voegen onder één merknaam.