Oorlogskassen van Venture Capital en Private Equity puilen uit

De Nederlandse venture capital en private equity markt draait op volle toeren. Afgelopen jaar haalden investeringsmaatschappijen gevestigd in ons land €3,5 miljard op bij grote beleggers, een record – een jaar eerder was dit met €1,6 miljard nog ongeveer de helft. De oorlogskassen puilen daardoor uit, en deze trend wakkert de concurrentie tussen partijen aan, zorgt voor groei in de overnamemarkt en drijft mogelijk de prijzen omhoog.

In opdracht van Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen (NVP) heeft de Corporate Finance tak van PwC* een marktanalyse uitgevoerd van de Nederlandse private equity markt. De data toont aan dat private equity fondsen het afgelopen jaar een recordbedrag van €3,2 miljard hebben binnengehaald, met name doordat een paar erg grote partijen fondsen wierf. Ongeveer 56% (€1,8 miljard) kwam van institutionele beleggers zoals pensioenfondsen, fonds-in-fondsen en verzekeraars, en ongeveer 10% kwam van family offices en vermogende particulieren. Slechts een vijfde van het geld kwam uit Nederland zelf, en van de 80% vanuit het buitenland kwam een kwart van buiten Europa.

€2,6 miljard had betrekking op buyouts, terwijl meer dan €200 miljoen naar groeikapitaal ging. De groep bedrijven die groeikapitaal hebben ontvangen bestaat uit onder meer 2theloo, Catawiki, Jopenbier, TravelBird, WeTransfer en Suitsupply. “De grote toestroom van kapitaal is een internationaal fenomeen dat wordt gedreven door de lage rente”, zegt Annemarie Jorritsma, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen. Volgens haar biedt private equity een rendabel alternatief voor andere beleggingsvormen, wegens de heersende onzekerheid op de beurzen en de lage rente. Volgens de onderzoekers hebben anno 2016 rond de 1.400 Nederlandse bedrijven een private equity maatschappij als aandeelhouder.

De geworven fondsen van venture capitalists – kapitaal dat wordt geïnvesteerd in startups en veelbelovende jonge groeibedrijven (scale-ups) – bereikten vorig jaar een totaal van €260 miljoen. Het merendeel van dit kapitaal wordt geïnvesteerd in early stage bedrijven. Het verschil tussen later-stage venture financiering en groeifinanciering is dat er in het geval van de eerste financieringsvorm nog geen volledig businessmodel of product is ontwikkeld. De investeringen worden gebruikt om de ontwikkeling hiervan te financieren (startups). Bij groeifinanciering is al wel een voltooid business model en product aanwezig, en worden de investeringen gebruikt voor bijvoorbeeld schaalvergroting (scale-ups). Jorritsma: “We hebben een bloeiende venture capital markt in Nederland. De overheid speelt een actieve rol in het stimuleren van venture capital fondsen door middel van ‘seed capital’ regelgeving – dit heeft geleid tot aanzienlijke successen.”

De cijfers maken ook duidelijk dat steeds meer buitenlandse investeerders op de Nederlandse markt actief zijn. In het venture capital landschap hebben Nederlandse firma’s logischerwijs een groter aandeel in de totale investeringen, maar op het gebied van private equity heeft de afgelopen drie jaar het internationale deel een spectaculaire groei doorgemaakt. In 2015 was bijna €2 miljard afkomstig van buitenlandse private equity fondsen, terwijl er €1,2 miljard van fondsen uit Nederland kwam. Daartegenover staat dat Nederlandse fondsen juist vaker in het buitenland investeren, aldus Jorritsma.

Dat de investeringen van buitenlandse private equity spelers zijn gestegen is deels te verklaren door het feit dat een aantal buitenlandse markten oververhit dreigen ter raken, waardoor bedrijfswaarderingen in Nederland aantrekkelijker worden voor deze partijen. Een belangrijkere reden is echter dat een buitenlandse partij Nederlandse bedrijven kan helpen om te internationaliseren en nieuwe markten te betreden. Buitenlandse partijen zijn dan ook voornamelijk betrokken bij grotere private equity investeringen.

Corporate venturing
De data toont aan dat corporate venturing – kapitaalinvesteringen door (grote) bedrijven – een vlucht neemt. De belangrijkste reden hiervoor is dat zij zichzelf willen inkopen in innovatieve technologische bedrijven, en zo ook toegang krijgen tot talent, cruciale vaardigheden en aantrekkelijk rendement. In de seed stage is corporate venturing al net zo groot als regionale ontwikkelingsfondsen, terwijl corporate venturing regionale fondsen in de startup fase overschrijdt (€31 miljoen tegenover €28 miljoen). Private equity en venture capital bedrijven investeren echter aanzienlijk meer in startups, zo’n €62 miljoen. Voor later stage venture financiering en groeikapitaal wordt veruit het meest geïnvesteerd door private equity en venture capital partijen.

Vooruitzichten
De volle zakken van venture capitalists en private equity investeerders zullen er voor zorgen dat ook 2016 een zeer aantrekkelijk jaar zal worden voor bedrijven die op zoek zijn naar financiering. Voor kopers dreigt de situatie echter een luxeprobleem te worden. Door de toegenomen onderlinge concurrentie drijven private-equitypartijen de prijzen op van de bedrijven waar ze op azen. Niet investeren is geen optie omdat het geld vaak voor een beperkte periode is toevertrouwd. Daarnaast is de druk hoog om bovengemiddelde rendementen te halen, waardoor de neiging om te investeren toeneemt. Een recent onderzoek van KPMG toont aan dat de Nederlandse M&A-markt vorig jaar een record dealwaarde bereikte van €179 miljard, en met een bloeiend private equity landschap blijft de vraag dit jaar – in lijn met wereldwijde vooruitzichten – naar verwachting hoog.

Jorritsma erkent dat de uitpuilende reserves zorgen voor verandering in de marktdynamiek, maar maakt zich vooralsnog geen zorgen. Ze wijst op de professionalisering van private equity fondsen en de gedisciplineerde aanpak die zij hanteren voordat zij besluiten te investeren. “We verwachten geen ongelukken”, sluit Jorritsma af.

* De Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen werkt al meer dan vijftien jaar samen met het Corporate Finance team van PwC.