Ooa en ROA: Adviseurs positiever over toekomst
Nederlandse organisatieadviseurs zien de toekomst weer met enig vertrouwen tegemoet. Na jaren van forse druk op tarieven, marges en winstgevendheid geeft circa 60% aan 'goede' tot 'zeer goede' vooruitzichten te zien voor de toekomst, blijkt uit onderzoek van de RSM Erasmus Universiteit.
De afgelopen jaren ging de consultancymarkt door een diep dal. Dit was voor een gedeelte het gevolg van de financiële crisis, waardoor opdrachtgevers hun uitgaven aan consultants massaal terugschroefden, maar ook het gevolg van een sterk veranderend landschap. Zoals uitvoerig beschreven in een artikel in Harvard Business Review in 2013, heeft de adviesmarkt recentelijk te maken gekregen met een golf van nieuwe trends die, gecombineerd, een ontwrichting van de branche onvermijdelijk hebben gemaakt. Zo is kennis die voorheen nog exclusief was voorbehouden aan adviseurs steeds vaker voorhanden, is de transparantie in de markt toegenomen en hebben nieuwe technologieën geleid tot een standaardisering van laagwaardige consultancydiensten. Ook zijn consultants steeds minder schaars geworden, aanleiding hiervoor is de explosie in het aantal bedrijven actief – en dan vooral ZZP’ers – in de branche. Recent onderzoek van Consultancy.nl toonde aan dat het aantal organisatieadviesbureaus in ons land in de afgelopen zeven jaar meer dan verdubbeld is, van 43.500 in 2007 naar 91.200 in 2014.
De toegenomen druk binnen de markt eiste zijn tol voor honderden bedrijven, variërend van ZZP’ers, boutique adviesbureaus, maar ook gerenommeerde namen. Zo zagen diverse grote spelers uit de markt hun omzet verdampen met ‘double-digit’ cijfers, zoals de oer-Hollandse spelers Berenschot en Twynstra Gudde*, terwijl het voor sommige bureaus zelfs hun ondergang betekende, met BoerCroon als bekendste voorbeeld. De malaise was niet alleen voorbehouden aan de Nederlandse markt, wereldwijd ging bijvoorbeeld Monitor failliet, bevond Roland Berger zich wereldwijd in onrustig vaarwater en besloten zelfs de partners van Booz & Company zich uit te laten kopen door PwC.
Wederopstanding
Na enkele donkere jaren klommen de wereldwijde, Europese en Nederlandse consultancymarkten weer langzaam uit het dal. Adviesbureaus trokken hun lessen uit de crisis en het ‘nieuwe normaal’ binnen de branche, waarbij ‘onderscheidend vermogen’ – ofwel in schaalgrootte, niche positionering of hyperspecialisatie – werd aangehaald als de belangrijkste factor voor het waarborgen van een gezond en duurzaam businessmodel. De mate van herstel verschilde wereldwijd enorm; in Europa was de Nederlandse adviesbranche een van de zwaarst getroffen markten. In Duitsland daarentegen groeide volgens de BDU** de consultingmarkt (geschat op €25 miljard) de afgelopen twee jaar met 6% of meer, terwijl ook de grote bureaus in de Britse adviesmarkt sterke resultaten boekten, aldus MCA en Source**. Voor de Nederlandse adviesmarkt was het beeld een stuk grimmiger, volgens de meest recente data was er sprake van krimp in 2012 en 2013, en hoewel voor 2014 positievere cijfers verwacht worden, komen deze niet in de buurt van de 5%+ groei die elders wordt gerealiseerd.
Consultancy Index
Om meer inzichten te verkrijgen over de resultaten en het sentiment binnen de Nederlandse advieswereld, besloten de Nederlandse beroepsorganisaties Ooa (organisatieadviseurs) en de ROA (organisatieadviesbureaus) in 2013 hun krachten te bundelen en een gezamenlijk research programma te lanceren. Om het onderzoek uit te voeren werd de hulp van de Erasmus Universiteit ingeschakeld, en onder de leiding van Henk Volberda, Justin Jansen en Michiel Tempelaar werd de zogeheten ‘Consultancy Index’ ontwikkeld. De Index richt zich op het identificeren van de belangrijkste trends en ontwikkelingen in de sector en op het inzicht krijgen in de belangrijkste financiële parameters.
Vorige week brachten de onderzoekers de resultaten voor 2014 naar buiten, die gebaseerd waren op de input van 386 adviseurs, een mix van professionals werkzaam bij grote adviesbureaus en ZZP’ers. Een van de belangrijkste bevindingen van het onderzoek is dat consultants de weg omhoog weer hebben gevonden. Hoewel in 2014 de resultaten binnen alle gemeten indicatoren lager waren dan in 2013 (basisjaar; indexcijfer = 100), voorzien de consultants voor 2015 een verbetering van de vooruitzichten. Circa de helft van de ondervraagden geeft aan 'goede' verwachtingen te hebben ten opzichte van de toekomst, en 10% heeft zelfs 'zeer goede' verwachtingen.
“De branche heeft meegeädemd met de Nederlandse economie. Bureaus hebben hun bedrijfsvoering aangepast en draaien momenteel weer goed”, aldus de onderzoekers. Ondanks de verbeterde vooruitzichten over de hele linie betekent het volgens de auteurs niet automatisch dat alle bureaus een rooskleurige toekomst in het verschiet hebben liggen. Positionering blijft van essentieel belang – een adviseur die een ‘gedifferentieerde focusstrategie’ hanteert (hierin richt de adviseur zich op een bepaalde klantengroep of niche-markt) en die tegelijkertijd in staat is zich te onderscheiden door unieke kennis, tools, of professionele en relationele capaciteiten aan te bieden, heeft de beste papieren om te slagen. Ook doen adviesbureaus er verstandig aan om hun ondernemerschap te verhogen en open te staan voor het aangaan van samenwerkingsverbanden.
* Gerelateerd: Twynstra Gudde doorstaat adviescrisis en blikt vooruit.
** De BDU (Bundesverband Deutscher Unternehmensberater) en MCA (Management Consultancies Association) zijn de beroepsorganisaties voor organisatieadviesbureaus in Duitsland en de UK. Source is een analistenbureau gespecialiseerd in de consultancymarkt.
