Deals in zorg naar recordhoogte dankzij private equity en buitenlandse partijen

Er vond het afgelopen jaar een recordaantal overnames plaats binnen de Nederlandse zorgsector. Hierbij komen steeds meer bedrijven in buitenlandse handen: in vergelijking met een jaar geleden is de hoeveelheid internationale transacties zelfs verdrievoudigd. Nederlandse zorgpartijen zijn gewild vanwege hun innovatieve karakter. Ook speelt de grote hoeveelheid kapitaal bij private equity-partijen een rol in het hoge aantal deals. Dit blijkt uit de jaarlijkse marktanalyse van Boer & Croon Corporate Finance (BCCF).

De groei van het totale aantal overnames binnen de branche past in de trend van de afgelopen jaren, waarin sinds 2013 – toen er nog slechts 41 deals werden gesloten – ieder jaar een toename te zien was. Waar er in 2016 in totaal 81 deals werden gesloten, zijn dit er in 2017 90. Dit is het hoogste aantal sinds BCCF in 2008 begon de cijfers bij te houden. Bovendien was met zo’n €2,2 miljard ook het totale bedrag dat met de transacties gemoeid ging hoger dan ooit tevoren. 

Wat dit jaar in het bijzonder opvalt, is de belangrijke rol die buitenlandse partijen spelen: maar liefst 32 van de overnames – oftewel zo’n 35% – werden gedaan vanaf over de grens. Dit is een flinke toename in vergelijking met de voorgaande jaren: in 2016 werd slechts 12% van de overnames verricht door internationale kopers en in 2015 was dat 16%. Dit betekent dat hun aandeel in het totale aantal deals ten opzichte van vorig jaar en het jaar daarvoor respectievelijk is verdrievoudigd en verdubbeld. Het gaat hierbij zowel om internationale strategische kopers als om buitenlandse investeerders.

Nederland innovatief

De populariteit van Nederlandse zorgpartijen is volgens Dagmar Enklaar – partner en Healthcarespecialist bij Boer & Croon Corporate Finance en een van de belangrijkste vrouwen binnen het Nederlandse overnamelandschap – deels te verklaren doordat ze het erg goed doen op het gebied van vernieuwingen: “Nederland wordt internationaal gezien als voorloper als het gaat om het zorgsysteem en zorginnovatie. Daardoor kijken buitenlandse kopers met extra interesse naar de Nederlandse partijen.” Enklaar verwacht dat dit innovatieve karakter ook in 2018 weer zal leiden tot veel internationale dealactiviteit.

Wat volgens haar ook bijdraagt aan de grote interesse van over de grens, is het relatief bescheiden formaat van de Nederlandse zorgmarkt. Wanneer buitenlandse partijen groeiambities willen realiseren, vinden ze het vaak fijn daarvoor ondernemingen in te lijven die het binnen hun eigen markt al goed doen, wat in een kleinere markt sneller het geval is dan in een grote. 

Bovendien wordt het aantal deal opgestuwd door het vele geld dat beschikbaar is bij investeerders en institutionele beleggers, wat ertoe leidt dat ze er een actieve overnameagenda op nahouden: “Private equity-partijen hebben nog steeds relatief veel fondsen beschikbaar om te investeren”, aldus Enklaar. Zo waren private equity-investeerders het afgelopen jaar verantwoordelijk voor 26 overnames, een stijging van 30% ten opzichte van het jaar daarvoor. Het aantal deals waarbij geen private equity was betrokken steeg maar licht, van 61 in 2016 naar 64 in 2017. 

Dienstverlening en toelevering

Gekeken naar de zorgsegmenten die het meest in trek zijn, blijkt dat de stijging grotendeels is toe te schrijven aan de deelsectoren dienstverlening en toelevering. Van alle deals betrof het in 34% van de gevallen een dienstverlener, zoals aanbieders van adviesdiensten, software of laboratoriumdiensten. Waar er in 2016 nog slechts 9 dienstverleners werden aangekocht waren dit er het afgelopen jaar maar liefst 31. Met 26 overnames waren ook toeleveranciers in trek, zoals aanbieders van medische hulpmiddelen. In dit segment is de stijging ten opzichte van een jaar daarvoor – toen er 23 bedrijven werden verkocht – wel een stuk minder spectaculair.

Enklaar verwacht dat ook in 2018 de deelsectoren dienstverlening en toelevering verantwoordelijk zullen zijn voor de hoogste mate van dealactiviteit: “De toelevering is in veel deelgebieden nog een gefragmenteerde markt, naast de enkele grote internationale spelers. In een aantal deelmarkten verwachten we wel consolidatie, met name bij toeleveranciers van hulpmiddelen, disposables en instrumenten. De dienstverleningsmarkt is eveneens gefragmenteerd en sterk in beweging waardoor ook hier de overnameactiviteiten aan zullen houden. Bij laboratoria, outsourcing, adviesdiensten en software nam vorig jaar het aantal transacties sterk toe. In mondzorg zetten de transacties door als gevolg van ketenvorming.”

Onzekerheid in kern van de zorg

Het aantal overname- en fusietransacties in de zogenaamde kern van de zorg – bestaande uit ziekenhuizen, en GGZ- en VVT- (verpleeg-, verzorgingshuizen en thuiszorgorganisaties) instellingen daalde het afgelopen jaar juist sterk: met slechts 20 deals werden er nog niet half zoveel deals gesloten als in het jaar daarvoor, toen er nog 43 transacties plaatsvonden. Dit kan volgens Enklaar deels worden verklaard aan de hand van de vele discussies omtrent wet- en regelgeving die in Den Haag werden gevoerd, die ervoor zorgen dat overnamepartijen wat terughoudender worden in het doen van aankopen. 

Onder meer de terugkerende kwesties omtrent een mogelijke uitbreiding van het verbod op winstuitkering en de rol van private spelers binnen de sector, waren bijvoorbeeld niet bevorderlijk voor het aantal overnames in de kern van de zorg. Mede hierdoor waren er in 2017 maar 4 overnames van ziekenhuizen, en werden er ook maar 4 GGZ-instellingen verkocht en niet meer dan 9 VVT’s. Dit terwijl dat er in 2016 nog respectievelijk 8, 9 en 19 waren.

Opvallende deals

In het rapport van BCCF worden ook nog enkele van de belangrijkste deals van het afgelopen jaar uitgelicht. Wat betreft de internationale activiteit nam bijvoorbeeld de buitenlandse investeerder EQT Curaeos over, een internationale tandartsenketen en groothandel waar onder andere Tandvitaal deel van uitmaakt. Verder lijfde het Amerikaanse 3D Systems Vertex Global in, dat 3D-printingmaterialen voor tandtechnische doeleinden produceert, zoals kronen. 

Nog een internationale transactie vond plaats met de aankoop van het Enschedese ziekenhuislaboratorium Medlon door het Zwitserse Unilabs, waarbij BCCF ook betrokken was als M&A-adviseur. Daarnaast nam tandzorgorganisatie Dental Clinics Ivory & Ivory over. Terwijl het hier een binnenlandse transactie betreft, werd onlangs bekend dat Dental Clinics zelf in handen is gekomen van het Scandinavische Nordics Capital.

Wat betreft de binnenlandse transacties viel onder meer de aankoop van Viroclinics door investeringsmaatschappij Parcom op. Viroclinics is een bedrijf dat diensten levert op het gebied van diagnostiek en clinical trial. Verder verkreeg Holland Venture een meerderheidsbelang in de Mauritskliniek, een keten van klinieken gericht op dermatologische zorg. Tot slot was technologieconcern Philips verantwoordelijk voor twee deals binnen het zorgdomein. Het kocht daarbij twee softwareontwikkelaars, Vitalhealth software en Forcare software.