Aantal fusies en overnames in zorgmarkt naar recordniveau

Het aantal fusies en overnames in de Nederlandse gezondheidszorg is wederom gestegen naar een nieuw record. Met 81 transacties in 2016 kwam het aantal deals 11% hoger uit dan het voorgaande jaar, blijkt uit een analyse van Boer & Croon Corporate Finance.

Sinds 2008 doet het Amsterdamse Boer & Croon Corporate Finance (BCCF) jaarlijks onderzoek naar M&A-activiteit in de Nederlandse zorgmarkt. In de nieuwste editie van de studie concluderen de adviseurs dat er voor het derde jaar op rij sprake is van een recordjaar. In 2013 werden 42 deals gesloten, in de daaropvolgende jaren 63 en 73 respectievelijk, en in 2016 maar liefst 81 transacties*.

De groei in het aantal transacties komt met name voort uit een stijging in het aantal transacties in de verpleeg- en verzorgingshuizen en thuiszorg (19 in 2016 versus 11 in 2015) en in de GGZ (9 in 2016 versus 6 in 2015). Het aantal transacties in de kern van de zorg is licht gestegen (43 in 2016 versus 40 in 2015).

Uit het onderzoek komen diverse trends naar voren. Zo worden de transacties binnen de thuiszorg voornamelijk gedreven door faillissementen. Twee voorbeelden steken eruit. In maart 2016 werd TSN Thuiszorg, tot voor kort de grootste thuiszorgorganisatie in Nederland, formeel failliet verklaard door de rechtbank Overijssel. Het thuiszorgbedrijf had 12.000 medewerkers en ruim 40.000 cliënten. En eind 2016 volgde het faillissement van Senior Assist Care uit Assen. Bij de zorginstelling werkten in totaal 345 mensen.

In het mondzorg segment worden de transacties gedreven door met name ketenvorming. Solisten domineren nu nog de tandartsmarkt: circa 58% van de ruim 5.000 praktijken heeft één tandarts als praktijkhouder. Die maken echter geleidelijk plaats voor ketens zoals DentConnect (70 praktijken), Dental Clinics (67 praktijken nadat het in oktober 2016 Ivory & Ivory overnam). Door gebruik te maken van hun schaal, geloven grote ketens dat ze professioneler kunnen werken, goedkoper kunnen inkopen en de patiënt meer specialismen kunnen aanbieden.

De M&A-hausse in de kraamzorg is vooral het gevolg van toenemende druk op de tarieven en de vraag naar investeringen om concurrerend te kunnen blijven. Hierdoor wordt schaalgrootte in toenemende mate van belang. Voorbeelden van deals vormen de overnames van Kraam Inzicht (een kraamzorgspecialist uit Utrecht) en Rivas Kraamzorg (actief in de Randstad) door de grotere branchegenoot Kraamzorg de Waarden.

Investeerders

Opvallend is dat het private equity segment marktaandeel heeft verloren in de markt voor zorgdeals, ondanks hun groeiende kapitaal. Het aantal deals door private equity is afgelopen jaar met 33% gedaald, van 33 naar 20. De belangrijkste deals waren de overname van gehoorapparatenwinkelketen AudioNova door Sonova van HAL Trust voor €830 miljoen, en de belangen die investeerders Foreman Capital en Reggeborgh namen in orthopedische zorgaanbieder Penders Voetzorg en Prescan, die zich toelegt op preventief medisch onderzoek.

“Deze durfinvesteerders hebben momenteel relatief veel fondsen beschikbaar voor investeringen, maar het aantal geschikte transacties blijft qua omvang en focus vrij schaars”, zegt Dagmar Enklaar, partner en Healthcare specialist bij BCCF. Over de hele linie doen investeerders het desalniettemin relatief goed in de zorg: volgens een onderzoek van KPMG naar het gehele Nederlandse fusie- en overnamelandschap zijn private equity partijen betrokken bij 18% van alle deals.

Het aantal transacties in de gezondheidszorg door strategische partijen nam wel toe in 2016. Dit komt doordat veel spelers in de zorgmarkt in het proces van strategische heroriëntatie zitten, waarbij veel bedrijven hun niet-kern activiteiten verkopen om zich op hun core business te kunnen richten.

Markt van €2,2 miljard

Volgens de schattingen van Boer & Croon Corporate Finance was met de fusies en overnames in de zorg van afgelopen jaar in totaal €2,2 miljard gemoeid. Het betreft een schatting, geeft Enklaar aan, aangezien naast de publiek beschikbare data, diverse transactiewaardes berusten op schattingen van het bureau.

Voor dit jaar verwacht Enklaar dat het aantal transacties in de toelevering van de zorg en bij overige zorgaanbieders onverminderd groot zal blijven. “De sector zorgtoelevering is nog erg gefragmenteerd, met slechts enkele grote spelers. Wel zal in een aantal deelmarkten consolidatie optreden, met name bij toeleveranciers van hulpmiddelen, disposables en instrumenten. Verder zal de mondzorg een aanhoudende stijging van het aantal transacties veroorzaken bij de overige zorgaanbieders”, voorziet de adviseur.

Het aantal transacties door private equity zal in 2017 redelijk stabiel blijven, verwacht ze, met het oog op de concurrentie en een schaarste in grote targets. Dit ligt in lijn met de ontwikkelingen in andere sectoren – een recent onderzoek van Bain & Company toonde aan dat schaarste een belangrijke rol speelt binnen het private equity landschap, waardoor investeerders op bergen ‘dry powder’ komen te zitten.

* Meegenomen in de data zijn alle transacties met een Nederlandse target actief in de gezondheidszorg, waarbij een daadwerkelijk transactie heeft plaatsgevonden. Niet meegenomen in de analyse zijn transacties in de farmaceutische en biotechnologie industrie en bestuurlijke fusies en samenwerkingen.