Extern of intern adviseur

Een interne consultant is op het eerste oog net als een externe consultant: een professional die wordt ingezet om een business vraagstuk op te lossen en deze oplossingen te implementeren om zo de prestaties van een organisatie te verbeteren. Beide typen consultants kunnen werkzaam zijn binnen alle mogelijke management- en organisatiegebieden – van strategische planning tot fusies & overnames, finance, organisatie-effectiviteit, procesverbetering en technologie. En, net als externe consultants, kunnen ook hun interne concullega’s fungeren als adviseur, change agent, execution facilitator, coach of opleider. Het verschil zit hem in de relatie tot de klantorganisatie. Interne consultants staan op de eigen loonlijst of beperken zich tot fulltime advies binnen één organisatie.

De grote achterliggende reden voor de opkomst van interne consulting is het feit dat organisaties het erover eens zijn dat er een constante behoefte is aan expertise van derden. Om te voorkomen dat er exorbitante bedragen betaald moeten worden aan deze externe adviespartijen, tuigen sommige organisaties hun eigen interne consulting units op. Deze adviseurs rapporteren aan een centrale consultingafdeling, die dan bepaalde werknemers uit verschillende business units van het bedrijf selecteert en op een project zet. Technisch gezien werkt iedereen dan voor hetzelfde bedrijf, maar de consulting tak fungeert als een outsider, aangezien de consultants niet voor de genoemde business units werken.

Afhankelijk van de definitie van interne consulting, kan de actuele grootte van de interne consulting markt vele malen groter zijn. Slechts een klein gedeelte van typische ‘consulting’ rollen fungeert in formele interne consultinggroepen. Veel advies- en implementatierollen liggen verspreid over diverse afdelingen en functies, die gezamenlijk interne klanten ondersteunen bij specifieke problemen, zoals Corporate Development, Corporate Finance, Human Resources, Finance, Project Management Offices en IT units. Bovendien vervullen ook veel mensen een consultingrol, ofwel fulltime of als onderdeel van hun werk, zonder dat zij de titel consultant dragen. Als deze twee groepen ook worden meegenomen in de berekening, dan zou de interne adviesmarkt met gemak zelfs de waarde van de actuele externe consultingmarkt overschrijden.

Het oprichten van interne consultancytakken wordt niet alleen vanuit het oogpunt van kostenbesparingen gedaan. Er zijn diverse andere redenen waarom organisaties interne teams optuigen, of de voorkeur geven aan interne consultants boven externe. Hieronder een overzicht van de belangrijkste voor- en nadelen van interne versus externe adviseurs.

Voordelen van interne adviseurs
Interne adviseurs zijn veelal goedkoper dan externe adviseurs, hoewel dit niet altijd het geval hoeft te zijn. In vergelijking met de duurste (externe) consultants in de markt – strategy consultants – gaat die bewering zeker op. Volgens een onderzoek in de VS zijn de kosten van interne adviseurs bij een typisch project zo’n vier tot zes keer lager dan de tarieven die een van Big-3 strategy consultancybureaus (McKinsey & Company, Bain & Company of The Boston Consulting Group (BCG)) hanteren.

Interne adviseurs bezitten een betere kennis van de organisatie die zij adviseren – ze begrijpen onder meer de taal en de cultuur van het bedrijf beter. Deze diepe kennis van de organisatie maakt interne consultants zeer waardevol, bijvoorbeeld bij de implementatie van strategische verandertrajecten of cultuurtransformaties, het managen van processen en projecten, of het integreren van initiatieven binnen de organisatie. Interne consultants hebben ook bestaande relaties met overige werknemers binnen de organisatie, waardoor zij makkelijker kunnen communiceren. Bovendien kennen ze de kern van de problemen waarmee de organisatie kampt vaak beter, waardoor ze een voorsprong hebben bij de ontwikkeling van een veranderproces.

Een ander punt is dat bij sommige consultancyprojecten een externe partij alleen advies verzorgt, en niet (of niet geheel) bij de implementatie van aangedragen oplossingen betrokken is. Het voordeel van interne consultants is dat zij vaker betrokken zijn bij de verwezenlijking van hun eigen adviezen en ook na de implementatie nog een rol van betekenis kunnen spelen.
Sommige interne consulting teams zijn ooit begonnen als een intern gericht team dat bijvoorbeeld de efficiency van de organisatie moet verbeteren. Echter, door de jaren heen hebben sommige interne teams hun kennis en expertise dusdanig versterkt dat ze deze ook buiten de organisatie zijn gaan inzetten. Diverse vandaag de dag succesvolle consultancybureaus zijn ontstaan vanuit een interne setting, zoals bijvoorbeeld Porsche Consulting, die voortkwam vanuit automotive bedrijf Porsche, en vandaag de dag advies levert binnen diverse industriesectoren. Er zijn tal van voorbeelden waarbij consultancybureaus zijn ontsproten uit interne praktijken binnen grote corporates als General Motors, Philips en Shell, om er enkele te noemen.

Tenslotte kan het hebben van een interne consulting unit een goede manier zijn voor organisaties om zich te positioneren op de consultancy arbeidsmarkt, en om zo top consultancytalent aan te trekken.

Voordelen van externe adviseurs
Kiezen voor externe adviseurs kan ook diverse voordelen hebben. Zo worden externe consultants als onafhankelijk gezien in tegenstelling tot interne adviseurs, die letterlijk afhankelijk zijn van hun eigen organisatie. Dat kan mogelijk leiden tot een vertrouwensprobleem tussen de adviseur en de opdrachtgever, die in wezen ook zijn leidinggevende is. Uit onderzoek blijkt dat opdrachtgevers meer vertrouwen hebben in externe consultants dan interne adviseurs. De functie van breekijzer, die externe consultants vaak vervullen, is moeilijker in te vullen door interne adviseurs. Zij beschikken wellicht over net zoveel expertise, maar als werknemer van de organisatie is het mogelijk lastiger voor interne consultants om onafhankelijk te zijn – of als onafhankelijk te worden beschouwd – dan voor externe adviseurs.

Interne consultants houden zich in principe alleen bezig met projecten rondom hun eigen organisatie. Externe consultants daarentegen kunnen vaak tappen uit een breder businessperspectief door hun ruime ervaring met verschillende opdrachtgevers, markten en sectoren en nemen nieuwe ideeën en best practices mee naar opdrachtgevers. Vooral het kunnen benchmarken ten opzichte van andere partijen is een groot voordeel voor externe consultants.

Verder werken externe adviseurs vaak voor gespecialiseerde consultancybureaus, vaak grote namen binnen de markt, en worden door hun track record veelal beschouwd als geloofwaardige adviseurs. Interne consultants hebben dit voordeel niet. Over het algemeen wordt er door velen vanuit gegaan dat een externe consultant een hoger expertiseniveau en ervaring zou hebben, vooral omdat zij zich volledig richten op hun consultancyrol en met veelzijdige vraagstukken te maken krijgen bij uiteenlopende opdrachtgevers. Interne consultants missen mogelijk bepaalde industriekennis, die externe consultants in eerdere opdrachten hebben opgedaan.

Tenslotte hebben externe consultancypartijen – en dan met name de grotere spelers – vaak een grote keuze als het gaat om de selectie van de juiste consultants om in te zetten bij een project. Grote bureaus hebben internationale talentenpools, waaruit ze kunnen putten en kunnen voor bepaalde opdrachten de beste mensen uitkiezen. Organisaties met interne consultants zijn vaak beperkt tot het talent wat ze in huis hebben.

Kiezen voor een optie
Organisaties die voor de keuze staan om ofwel interne consultancyteams op te tuigen of externe adviseurs in te schakelen, dienen vooraf goed de voordelen en de nadelen voor elke optie te vergelijken. Daarbij speelt de context waarin de keuze gemaakt moet worden een grote rol.

Zo kunnen externe consultants (soms beter) gebruikt worden wanneer diepe gespecialiseerde kennis nodig is bij een grootschalig project, of wanneer een neutrale, onafhankelijke kijk op een vraagstuk nodig is. En soms heeft een organisatie simpelweg onvoldoende capaciteit in huis voor een specifiek vraagstuk of is er bijvoorbeeld vanuit het bestuur behoefte aan externe expertise om de risico’s van de te kiezen alternatieven goed te kunnen beoordelen. Interne adviseurs op hun beurt kennen bijvoorbeeld de organisatie goed en weten wat er speelt – zij spreken de taal van het bedrijf en begrijpen de cultuur van de daar werkzame professionals. Verder is het inschakelen van een externe consultant soms een duurdere aangelegenheid, waardoor een interne adviseur vanuit kostenoogpunt een betere keuze kan zijn. Ook kunnen interne adviseurs vaak sneller schakelen, indien nodig.

Organisaties dienen allereerst te bepalen of er überhaupt een externe kijk op een bepaald dilemma nodig is. En zo ja, hoeveel expertise is er dan nodig? Wanneer grote organisaties volwassen interne consultingafdelingen hebben is de keuze of wel of niet een externe consultant inschakelen vaak makkelijker te maken. Wanneer er echter bij een grootschalig (verander)project een grote hoeveelheid aan resources (menselijk kapitaal, specifieke expertise) nodig is, kan het soms makkelijker zijn om te kiezen voor externe versterking.