Van het bedrijfsleven naar consultancy: een uitdagende match
Door de aantrekkende markt zijn consultancybureaus hun wervingsactiviteiten aan het opschroeven. Hoewel het vinden van toptalent nooit een gemakkelijke opgave is, heeft de branche de werving aan de onderkant van de markt redelijk goed op orde. Het vinden van de juiste match op senior niveau is echter een grotere uitdaging.
Adviesbureaus zijn continu op zoek naar goede mensen met werkervaring in het bedrijfsleven. Enerzijds omdat zij ervaring meenemen, anderzijds omdat advieskantoren op medior en senior niveau kampen met een relatief hoog verlooppercentage – gemiddeld genomen raken ze tussen de 10% en 20% van hun ervaren adviseurs kwijt. Veel consultants rondom de rangen Senior Consultant tot (Senior) Manager kiezen er traditioneel voor om met consultancyervaring op zak de overstap te maken naar een lijnfunctie. Daar komt nu bij dat de recruitmentmarkt voor consultants aan het aantrekken is, bleek uit een rondgang langs recruiters eerder dit jaar, hierdoor gaan management consultants weer massaal van baan wisselen.
De toegevoegde waarde van ervaren professionals uit het bedrijfsleven heeft, volgens Femke Kemps, verantwoordelijk voor de Consultancy recruitment bij Career Openers, vooral te maken met de relevante sectorervaring die ze meenemen of kennis van een specifiek functioneel gebied zoals bijvoorbeeld implementatie van omnichannel strategie. “De meeste klanten van bureaus vinden het toch fijn om met iemand te werken die zelf met de voeten in de modder heeft gestaan. Consultants met relevante industrie-ervaring spreken hun taal en kunnen uit eigen ervaring putten.”
Succesvol zijn in het bedrijfsleven betekent volgens de executive search specialist ook dat er sprake is van een goed ontwikkeld empathisch vermogen. “Leidinggevenden hebben in lijnfuncties te maken met het aansturen van afdelingen en professionals. Hierdoor ontwikkelen ze een stijl waarmee ze verschillende type mensen kunnen meekrijgen om hun doelen te behalen. Ze hebben over het algemeen een goede basis om het menselijk gedrag te analyseren en zijn in staat om hun communicatie daarop af te stemmen.”
In het verlengde daarvan hebben leidinggevenden met jarenlange ervaring in het bedrijfsleven ook een goed ontwikkeld gevoel voor verhoudingen. “Ze weten hoe de hazen lopen, wat de politiek binnen het bedrijf is en hoe daarop te acteren. Kortom, ze hebben oog voor wat er speelt binnen het bedrijf en stemmen daar hun advies op af.” Tot slot speelt in sommige gevallen mee dat ze binnen hun bedrijf een bepaalde transitie of strategie hebben getrokken die ook voor andere opdrachtgevers relevant kan zijn. Ze kunnen in hun advies – als ze de overstap maken naar consultancy – dan hun eigen praktijkervaring over het onderwerp inbrengen.
Goede match?
In de praktijk blijkt het echter lastig voor consultancybureaus om de juiste match te vinden voor ervaren posities. De vraag is: waarom? Kemps: “De lat bij adviesbureaus ligt hoog. Er wordt gekeken naar studieresultaten, extracurriculaire activiteiten, persoonlijkheid, interpersoonlijke- en analytische vaardigheden.” Voor mensen met werkervaring komt daar nog bij dat ze aantoonbaar bovengemiddeld succesvol moeten zijn in hun carrière. “Van kandidaten wordt verwacht dat zij al jong verantwoordelijkheid kregen, dat ze visie hebben getoond en steeds hun doelstellingen hebben behaald, en dat ze mensen weten te enthousiasmeren en kunnen bouwen op goede people skills.”
Bovendien wordt zeker bij meer senior professionals verwacht dat ze ook een steentje kunnen bijdragen aan sales / business development en mogelijk ook nog een thought leader zijn op een bepaald vakgebied. Kortom, adviesbureaus zijn op zoek naar de ‘high potentials’ binnen het bedrijfsleven, juist de doelgroep die het zo moeilijk wordt gemaakt om hun bedrijf te verlaten. “Deze professionals krijgen vaak binnen hun eigen bedrijf een voorkeursbehandeling omdat ze behoren tot de pool van toekomstige leiders.”
Van het bedrijfsleven naar de consultancy
Vice versa is het voor high potentials niet eenvoudig om de overstap naar de consultancy te maken. Zij moeten een nieuw netwerk opbouwen en zich, tot op zekere hoogte, opnieuw gaan bewijzen. “Konden ze voorheen succesvol zijn door een combinatie van leiderschap, resultaatgerichtheid en visie, zo wordt er nu ook gekeken naar hun conceptueel denkvermogen en op welke wijze ze hun gedachten op papier zetten.” Zo geeft een voormalig manager, nu werkzaam bij een consultancy, aan: “Was ik voorheen op mijn 30ste verantwoordelijk voor het aansturen van een fabriek in Afrika, nu worden mijn presentaties met een rood potlood gecorrigeerd door een junior. Ik moest wel even slikken de eerste keer dat me dit gebeurde en echt mijn ego opzij zetten.”
Bovendien geldt voor de meeste overstappers uit het bedrijfsleven dat ze op een aantal vaardigheden met een achterstand kampen, omdat ze daar in mindere mate op uitgedaagd zijn. Zo scoren professionals die hun opleiding hebben genoten binnen de consultancybranche hoog op analytische vaardigheden, het doorgronden van complexe data en dit vertalen naar advies en het afleveren van deliverables. Bij overstappers kan het aan deze vaardigheden ontbreken, zegt Kemps. “Een partner van een consultancybureau vertelde mij recent eerlijk dat hij het soms lastig vindt om te werken met een collega die eerder zeer succesvol was in het bedrijfsleven. De voormalig manager had meteen een klik met de klant en kon al snel mee in klantgesprekken. Maar toen het aankwam op het vertalen van adviezen naar een rapport met gedegen onderbouwing had de overstapper relatief veel moeite.”
Kemps vervolgt: “Consultants zijn gewend om goed onderbouwde en visueel mooie rapporten te maken. Dit is over de hele linie niet de sterkste kant van professionals die de overstap maken van buiten de branche. Daarnaast moet je er als ervaren professional echt voor kiezen dat je voortaan een meer faciliterende rol hebt en niet meer zelf het besluit kunt nemen en uit kunt voeren. Je staat toch meer aan de zijlijn.”
Aan de andere kant brengt werken bij een consultancybureau je ook veel. Professionals die de overstap maken geven vaak aan dat ze weer een steile leercurve doormaken dankzij hun nieuwe omgeving waar de lat hoog ligt. Ze worden intellectueel uitgedaagd. Ook het feit dat ze op hoog niveau een breed scala aan opdrachtgevers kunnen helpen is aansprekend. En hoewel de werkdruk over het algemeen hoog is bij adviesbureaus, geeft het ook een zekere mate van vrijheid. Je wordt minder geleefd door de structuur binnen een organisatie.
Al met al zegt Kemps dat het een proces van geven en nemen is. “Een partner zal het waarschijnlijk niet hardop zeggen, maar hij/zij accepteert waarschijnlijk dat een consultant die vanuit het bedrijfsleven aan boord is gekomen een andere skillset heeft ten opzichte van de consultant die is doorgegroeid. De complementariteit van de twee kan juist een kracht zijn. Wij horen in de praktijk dat bureaus baat hebben bij het bewaken van de balans, van belang is dus om hiermee rekening te houden in talent management en recruitmentstrategieën.”
Junior consultants
Wanneer het aankomt op de werving van starters en young professionals hebben adviesbureaus aanzienlijk minder moeite. De populariteit van de consultancy sector is al jaren ongekend hoog – zo gaf vorig jaar gaf maar liefste 42% van studenten aan een voorkeur te hebben voor een baan in de adviesbranche. Ook de aantrekkingskracht van consultancybureaus springt in het oog – 16 adviesorganisaties mogen zich volgens studenten scharen onder de 100 aantrekkelijkste werkgevers van Nederland.
“Traditioneel werven veel adviesbureaus graag op de startersmarkt en zijn ze ingericht om succesvolle starters, via het ‘Up or Out model’, door te laten groeien tot partner”, aldus Kemps. Een voordeel hiervan is volgens haar dat jonge medewerkers vanaf het begin worden getraind en gecoacht op hun consultancy skills en op de mythologieën die binnen het adviesbedrijf gebruikt worden. “Dit maakt het makkelijker om snel en efficiënt in teamverband een opdracht uit te voeren. Iedereen spreekt immers dezelfde taal”, besluit Kemps.