ROA verhoogt kwaliteitsstandaard voor organisatieadviesbureaus
De Raad van Organisatie Adviesbureaus (ROA) legt de lat voor leden nog hoger. De branchevereniging stelt een helpdesk in voor ethische vragen en komt met strengere richtlijnen voor de eigen sector om het kaf van het koren te scheiden in de nog steeds snel groeiende organisatieadviesbranche. De maatregelen zijn nodig om ethiek, integriteit en kwaliteit te vergroten en misstanden te voorkomen.
Adviseren is een vak. Adviseurs doorlopen een ontwikkelpad van jaren om senior consultant te worden en met senioriteit in de markt te staan. Tussen de enorme pool van zakelijke dienstverleners in de markt – het aantal adviesbureaus in ons land is de 100.000 inmiddels voorbij*– bevinden zich adviseurs die zich onvoldoende realiseren wat er komt kijken bij hoogwaardige consultancy. Dat kunnen beginnende adviseurs zijn maar ook mensen met een indrukwekkend trackrecord.
Vorig jaar kwam er bijvoorbeeld een project van B&A, een relatief bekend bureau, uitgebreid in het nieuws, waardoor de adviesbranche in een kwaad daglicht kwam te staan. Het bureau had een structuur gebruikt waardoor financiële stromen en verstrengelde belangen onzichtbaar waren voor de buitenwereld en de opdrachtgever. De adviseurs waren lopende het project in hun verantwoordelijkheid opgeschoven van externe adviseur naar risicodragende ondernemer. Alleen was er verzuimd om de spelregels daar ook op aan te passen. En toen het project mislukte bleek achteraf dat de opdrachtgever zijn geld kwijt was, dat er geen prestatie was geleverd en dat het bureau er aan had verdiend.
Reputatieschade
De bestuurders in de top van de Nederlandse adviesbranche zijn zich bewust van de bedreiging die dergelijke incidenten kunnen vormen voor het imago van de sector. Uit een surveyonderzoek van Consultancy.nl en de Raad van Organisatie Adviesbureaus (ROA) onder ruim 150 bestuurders uit de branche blijkt dat maar liefst 31% van de adviesbureaus zich zorgen maakt om de reputatieschade die de te weinig professionele consultants teweeg kunnen brengen. De moraal van hun zorg: de minder competente consultants zijn consultants die hun werk alleen maar uitvoeren voor de centen (‘cowboys’), met een beperkt moreel kompas en weinig aandacht voor resultaat en kwaliteit.
“Advisering is een bijzonder vak. Je hebt veel kennis, ervaring en vlieguren nodig om het goed te doen. En de vertrouwensrelatie vraagt om een sterk ontwikkeld moreel kompas”, aldus Michael van der Velden, voorzitter van de ROA, de branchevereniging van Nederlandse organisatieadviesbureaus. “Onze branche heeft er last van en lijdt daardoor imagoschade”, vult ROA-vicevoorzitter Johan van Triest aan. “Het is slecht voor een beroepsgroep waar zoveel mensen met professie en gedrevenheid in werken en de groei van de branche maakt het risico groter.”
De lat nog hoger
Van der Velden wijst op de verschillen in ‘toezicht’ tussen consultants en vergelijkbare beroepsgroepen als accountants en advocaten. “De accountant en de advocaat staat onder extern toezicht, moet zijn PE punten halen en kan geschrapt worden van het tableau als hij een fout begaat. Het vak van advocaat en van accountant onderscheidt zich in niets van het vak van (strategie)adviseur”, aldus de ROA voorzitter.
Naar aanleiding van het genoemde incident heeft de ROA besloten om met nieuwe maatregelen te komen. Zo heeft de vereniging de kwaliteitsnormen voor zijn leden verzwaard – onder meer grote Nederlandse adviesbureaus als Novisource, VKA, Twynstra Gudde, BMC en AT Osborne zijn aangesloten bij de ROA**. Met de strengere richtlijnen wil de ROA “een duidelijk signaal geven aan de markt en aan de branchegenoten”, legt Van der Velden uit. Daarnaast moeten de normen “duidelijkheid geven aan adviesbureaus over wat voor gedrag er van hen verwacht wordt.” Het betreft maatregelen voor leden: “Andere bureaus kunnen wij niets opleggen”, beaamt Van der Velden.
Als onderdeel van de invoering van de vernieuwde richtlijnen, heeft de ROA een helpdesk opgezet, waar klanten én adviesbureaus – zowel leden als niet-leden – terecht kunnen met vragen op het gebied van integriteit, ethiek, kwaliteit en professionaliteit. Meindert Flikkema, econometrist en hoofddocent Management Consulting aan de Vrije Universiteit Amsterdam, heeft zich aan deze helpdesk verbonden. Vragen aan de helpdesk en de antwoorden zullen geanonimiseerd op de website van ROA worden gepubliceerd. “Op die manier kan de helpdesk ook een leerinstrument zijn voor de gehele branche en de opdrachtgevers”, aldus Van der Velden.
Van der Velden erkent dat eerdere stappen van de ROA om de kwaliteit in de sector te verbeteren, zoals de nieuwe gedragscode die twee jaar geleden werd geïntroduceerd, niet ver genoeg gingen. Hij stelt: “het was een goede eerste stap”, maar blijkbaar nog niet genoeg. “We willen de lat hoger leggen. Er moet een tandje bij”, geeft hij aan. “De grens tussen adviseren en uitvoeren wordt steeds vager en dat vraagt om extra alertheid op de ethische richtlijnen”, voegt Van Triest toe.
PE-punten voor consultants
Bureaus die lid van de ROA zijn en/of willen worden moeten vanaf nu een keurmerk halen dat de onafhankelijke externe ACP-certificering (aantonen dat de professionaliseringsactiviteiten van het bureau voldoen aan de eisen van de ICMCI***) verplicht stelt. Ook wordt de mogelijkheid ingevoerd om facultatieve ‘beroepspunten’ voor individuele adviseurs te behalen, zoals al gebruikelijk is in de advocatuur en de accountancy. Adviseurs die daaraan mee doen worden verwacht ieder jaar een bepaald aantal PE-punten te halen. De gedragscode van de beroepsgroep wordt onderdeel van de certificering. Bureaus die aan de scherpere richtlijnen voldoen, worden vermeld in het openbaar toegankelijk Kwaliteitsregister Organisatieadvies.
De belangenclub zet hiermee de volgende stap naar professionalisering en kijkt hierbij onder meer naar zijn grotere tegenhangers in bijvoorbeeld de UK en Duitsland. De MCA, de Management Consultancies Association, heeft in de UK jaren geleden een uitgebreid programma opgezet om de kwaliteit van consultants te waarborgen. De Britse branchevereniging beschikt echter over een veel breder ledenbestand – bijna 60% van de consultancybureaus in de top van de branche zijn aangesloten. In Duitsland bespreekt de BDU momenteel vergelijkbare stappen.
“De consultingmarkt globaliseert. Door internationaal overleg houden we wereldwijde ontwikkelingen in het oog zodat de kwaliteit zoveel mogelijk op een lijn komt te liggen”, besluit Van der Velden.
* Begin dit jaar telde ons land ruim 112.000 (bij de Kamer van Koophandel ingeschreven) organisatieadviesbureaus, bijna een kwart meer dan vijf jaar geleden.
** Op dit moment zijn de volgende bureaus lid van de ROA (in willekeurige volgorde): B&T, AT Osborne, Rijnconsult, PBLQ, Lysias Consulting Group, KPC Groep, Verdonck, Klooster & Associates (VKA), Twynstra Gudde, Hobeon, Schouten & Nelissen, Publinc., GEA consultancy, Andersson Elffers Felix (AEF), WagenaarHoes, PbP, Novisource, Leeuwendaal, Van de bunt adviseurs, BMC Advies en JBR.
*** De International Council of Management Consulting Institutes (ICMCI) werd in 1987 opgericht en heeft zich ten doel gesteld om een mondiale standaard te bieden voor organisatieadviseurs en wereldwijd de volwassenheid van de organisatieadviesbranche naar een hoger niveau te tillen.
