Gebrek aan digitale vaardigheden kost economie €10 miljard per jaar
Het gebrek aan digitaal talent neemt almaar toe. Volgens nieuw onderzoek van AND Digital is het tekort ondertussen opgelopen tot meer dan 100.000 professionals. Het prijskaartje voor de economie loopt in de miljarden.
Hoe prangend het tekort is, bleek gisteren tijdens de lancering van het onderzoeksrapport. Staatssecretaris Alexandra van Huffelen, onder meer verantwoordelijk voor de portefeuille digitalisering, kreeg symbolisch het eerste exemplaar overhandigd door Jeroen Kleinhoven, Benelux Executive bij AND Digital.
“Het niet investeren in digitale vaardigheden kost – op basis van onze inschattingen – meer dan €10 miljard per jaar”, zegt Kleinhoven. Van Huffelen: “Van belang is dat we proberen er iets aan te doen. Niet alleen vanuit de overheid, maar ook vanuit het bedrijfsleven.”
Voor zijn onderzoek hield AND Digital een enquête onder 1.500 Nederlanders die in hun rol digitale vaardigheden gebruiken. Daarnaast analyseerde het bureau de ruim 2 miljoen vacatures die in 2022 door organisaties zijn gedeeld, om vast te stellen welke functies openstaan en welke lastig ingevuld worden.
Vorig jaar werden meer dan 160.000 vacatures geplaatst voor functies waarin digitale vaardigheden vereist zijn. Tegelijkertijd zijn er in Nederland zo’n 450.000 personen werkzaam met de benodigde digitale vaardigheden voor hun rol. “We kunnen op basis van het aantal vacatures concluderen dat er nu al een tekort bestaat van ruim 35% aan werknemers met de juiste vaardigheden”, aldus de onderzoekers.
En met het tempo waarmee de wereld digitaliseert, neemt de vraag naar digitale vaardigheden de komende jaren naar verwachting alleen maar verder toe. “We schatten dat er de komende drie jaar een tekort van bijna een half miljoen digitaal vaardige personen ontstaat. Het bedrijfsleven staat dus voor een enorme uitdaging”, zegt Kleinhoven.
Volgens het onderzoek zijn data-analyse en programmeren de technische vaardigheden waar de meeste vraag naar is. Ook front-end softwareontwikkelaars en cloudspecialisten zijn erg in trek. De vraag naar IT’ers met een specialisatie in blockchain en robotisering is de afgelopen jaren het snelst gegroeid.
Het tekort gaat echter verder dan ‘standaard’ ICT-specialismes als programmeren, algoritmes ontwikkelen en computerapplicaties of website bouwen. De kloof bestaat ook voor een groot deel uit een tekort aan algemene kennis over digitalisering.
Neem laptops: de meeste collega’s moeten ermee overweg kunnen. Of data: in bijna elke functie neemt het belang van data toe. En software: zelfs mensen in niet-IT-gerelateerde functies worden vandaag de dag geacht met systemen te kunnen omgaan.
Uit de enquête komt dit ook duidelijk naar voren. Slechts 38% van het middenmanagement vindt bijvoorbeeld dat hun organisatie genoeg mensen heeft met vaardigheden op het gebied van data-analyse.
Lees ook: 80% van CEO’s maakt zich zorgen om talent en vaardigheden.
De kloof in digitale vaardigheden wordt ook door de medewerkers zelf gevoeld. “De meerderheid van de Nederlandse kenniswerkers (60%) ervaart de digitale vaardigheidskloof. Met name in de Randstad zegt men dat een gebrek aan digitale vaardigheden impact heeft gehad op hun carrière”, zegt Kleinhoven.
Zo geeft 10% van de ondervraagde professionals aan dat ze door onvoldoende digitale vaardigheden zijn gestopt met hun baan. 13% laat weten dat ze hun loopbaan om die reden hebben omgegooid, terwijl 12% overweegt dit op korte termijn te doen. 18% geeft aan dat ze niet solliciteren naar een andere functie vanwege hun gebrek aan digitale vaardigheden.
De optelsom is inmiddels duidelijk: een gapend gat tussen de vaardigheden die nodig zijn en de vaardigheden waar de BV Nederland nu over beschikt. Een gat dat bovendien alleen maar groter dreigt te worden.
De oplossing?
De onderzoekers wijzen naar verschillende oplossingsrichtingen. Bijscholing is belangrijk, maar vergt een omslag van werkgevers. Bijna de helft (49%) van de ondervraagde professionals geeft aan nooit bijscholing in digitale vaardigheden te hebben gekregen. Een op de zeven (14%) zegt dat hun bedrijf helemaal geen bijscholing in digitale vaardigheden aanbiedt.
Daarnaast is een betere aansluiting tussen onderwijs en bedrijfsleven van belang. Jaarlijks betreden 70.000 afgestudeerden de Nederlandse arbeidsmarkt, maar de match tussen de vraag en het aanbod van deze talenten is suboptimaal. Het onderwijs zal dus een nauwere aansluiting moeten zoeken bij de vraag. Werkgevers zullen op hun beurt meer moeten investeren in de juiste trainingen in de vroege loopbaan van professionals.
Lees ook: ‘Versmelt onderwijs, onderzoek en samenleving om volledig innovatiepotentieel te benutten’.
Verder is volgens de onderzoekers een culturele omslag nodig. “Organisaties moeten een open dialoog met hun personeel aangaan over de verandering die digitale innovatie teweeg zal brengen en werknemers voor gaan bereiden op deze verandering.”
Ook staatssecretaris Van Huffen erkent de noodzaak. “We moeten goed kijken of wat we nu doen wel voldoende is. Zien we dat mensen genoeg opgeleid raken en vinden we genoeg mensen? We moeten ook meer gaan samenwerken om te kijken hoe we het gezamenlijk kunnen oplossen.”
Kleinhoven zegt dat AND Digital zich met volle overgave gaat inzetten om deze kloof te helpen dichten. “Concreet is ons doel om voor 2025 meer dan 200.000 personen bij te scholen.”
Tegelijkertijd geeft hij aan dat het gehele bedrijfsleven en de overheid hun schouders eronder zullen moeten zetten om deze transitie tot een succes te maken. “Als we digitaal fit willen zijn, met groeiende organisaties die de productiviteit van Nederland en de wankelende economie stimuleren, dan is het nu tijd om te handelen.”
