Ziekenhuizen geven steeds meer geld uit aan ICT
De ICT-kosten van ziekenhuizen blijven gestaag stijgen. Zes jaar op rij inmiddels, en gezien de immer voortdenderende digitalisering komt daar voorlopig waarschijnlijk geen einde aan.
Informatietechnologie is niet meer weg te denken uit het ziekenhuislandschap. Of het nou gaat om het maken van afspraken, het op de hoogte blijven van patiëntinformatie of de communicatie tussen zorgverleners onderling en met patiënten – overal speelt ICT een cruciale rol.
Naast deze meer alledaagse toepassingen zijn er ook steeds meer ‘smart technologies’ in opkomst die helpen met het optimaliseren van de ziekenhuiscapaciteit, zoals softwarerobots waarmee operationele processen worden geautomatiseerd.
De onstuitbare opmars van technologie vertaalt zich in almaar hogere ICT-kosten. Volgens de jaarlijkse benchmark van M&I/Partners zijn de uitgaven de afgelopen dertien jaar gestaag toegenomen, van 4,2% van de omzet in 2006 naar 5,7% in boekjaar 2019. Procentueel blijven de ICT-kosten ten opzichte van de omzet gelijk voor het boekjaar 2018 en 2019 door een stijging van de omzet van ziekenhuizen.
Voor deze extra uitgaven krijgen de ziekenhuizen en hun patiënten wel wat terug. Denk onder meer aan de toegenomen digitalisering, meer online mogelijkheden voor patiënten, zorg op afstand en integrale beeldoplossingen. Daarnaast biedt de digitalisering steeds meer mogelijkheden voor datagedreven besluitvorming, zowel voor het management als de medisch specialisten.
Software grootste kostenpost
De grootste ICT-uitgavepost betreft de software, goed voor 47% van alle kosten. In de eerste vijf jaren van de ICT benchmark lagen deze nog onder de 40%. De stijging komt vooral voort uit de toegenomen functionaliteit en daarmee samenhangende licentiekosten.
Meer dan de helft van de softwarekosten (55,6%) relateert aan het zorgproces: 43% voor het primair zorgproces en nog eens 12,6% voor de medische ondersteuning. De hoge uitgaven aan het primair proces worden grotendeels verklaard door de vele investeringen in het elektronisch patiëntdossier (EPD). De kosten voor het EPD staan bij de aan de benchmark deelnemende ziekenhuizen al enkele jaren bovenaan in de softwaretop-top 10.
Het EPD speelt al decennia een cruciale rol in het bewaren en beschikbaar maken van patiëntgegevens. Maar de laatste jaren wordt er op landelijk niveau volop geïnvesteerd in het verbeteren van de (veilige) uitwisseling van gegevens. Daarvoor is het belangrijk dat alle zorginstellingen hun gegevens op dezelfde manier opslaan. In dit kader wordt al jaren hard gewerkt om alle gegevensopslag te laten voldoen aan de overeengekomen MedMij-standaard.
Dankzij deze standaard kunnen verschillende zorginstellingen – mits zij toestemming hebben van de betreffende persoon – gegevens delen, en moet iedereen ook eenvoudig haar of zijn eigen gegevens kunnen inzien via een eigen patiëntportaal. Dankzij het online dossier kunnen bovendien (onder meer) online afspraken worden gemaakt en intakes plaatsvinden, en kan worden vastgelegd welke medicatie iemand gebruikt, om zo te voorkomen dat iemand medicijnen slikt die in combinatie met elkaar gevaar kunnen opleveren.
Dure ICT’ers en toegenomen data-analyse
Na software vormt het personeel met 31,9% veruit de grootste ICT-kostenpost. De toegenomen afhankelijkheid van digitale technologie zorgt in combinatie met de hoge informatie-veiligheidseisen rond medische gegevens voor meer complexiteit. Daarmee neemt ook de vraag naar hoger geschoold ICT-personeel toe. Bovendien zorgt ook de schaarste aan ICT’ers voor extra personeelskosten.
Toch is het aandeel van de personeelskosten in de totale ICT-uitgeven op brancheniveau grotendeels gelijk gebleven. Dit komt vooral doordat beheertaken meer zijn geautomatiseerd, waardoor krachtigere en efficiëntere beheermogelijkheden ontstonden.
Tot slot merken de onderzoekers op dat er groeiende aandacht is voor gegevensbeheer, -analyse en -inzicht: “Ziekenhuizen investeren in softwareapplicaties voor managementinformatie/BI-tools en datamanagement.” In lijn daarmee hebben ze ook meer business intelligence (BI)-specialisten aangenomen. BI en datamanagement worden binnen de zorgprocessen gezien als noodzakelijke beslisondersteuning, waarmee de nieuwe technologie een bijdrage kan leveren aan waar het uiteindelijk allemaal om gaat: het creëren van waarde voor patiënten.
