Ook financieel krijgt de zorgsector het zwaarder door corona
Corona heeft niet alleen een grote impact op de volksgezondheid, maar ook op de financiële gezondheid van zorginstellingen. Vorig jaar stonden de meeste zorginstellingen er redelijk voor, maar dit jaar kan het rendement weleens tot onder het nulpunt dalen. Voor volgend jaar wordt zelfs rekening gehouden met een scenario van 9,5% negatief. Zo blijkt uit de EY Barometer Nederlandse Gezondheidszorg.
Normaliter blikt het jaarlijkse onderzoek van EY alleen maar terug op het voorgaande jaar, maar dit jaar is natuurlijk allesbehalve normaal – allerminst nog binnen de zorgsector. Corona legt een enorme druk op de branche en brengt tegelijkertijd vele extra kosten met zich mee.
Denk bijvoorbeeld aan hoge personeelskosten, hoog verzuim door ziekte en de inhuur van duur extern personeel. Aan de andere kant vallen bovendien inkomsten weg doordat zorg op grote schaal is uit- of afgesteld en doordat de anderhalvemetermaatregelen de behandelcapaciteit flink doen teruglopen.
In 2019 stonden de meeste instellingen er financieel nog aardig goed voor, hoewel het gemiddelde rendement wel iets daalde, van 1,55% naar 1,46%. Dit jaar zal het volgens EY echter een uitdaging worden om uit de rode cijfers te blijven. De onderzoekers geven aan dat “geluiden uit de markt” erop duiden dat gestreefd wordt naar een minimaal rendement van 0%. Dit scenario bevindt zich ongeveer halverwege de bandbreedte van mogelijkheden waar EY van uitgaat: in het beste geval kan het rendement van 2019 worden geëvenaard, maar er wordt ook rekening met een rendement van -1,6%
2021 is gezien de onzekerheid van het verdere verloop van de coronacrisis nog gehuld in nevelen, waardoor het rendement volgens EY flink uiteen kan lopen, van 1,46% tot maar liefst -9,5%
Terwijl het rendement van vorig jaar volgens EY voldoende is om aan de afspraken met banken te voldoen, biedt het geen voldoende buffer om de impact van COVID-19 op te vangen: “Wij verwachten voor 2020-2021 dat door de gevolgen van COVID-19 de rating van de Nederlandse zorgsector zal dalen, waarmee ook liquiditeiten onder druk komen te staan. De buffer voor liquide middelen zal zakken tot onder het gewenste niveau van twee tot drie maanden aan personeelskosten. De solvabiliteit lijkt echter op niveau te blijven.”
Om hun buffer aan te vullen, zullen instelling rond de tafel moeten met banken, zo stelt Ralph Poulssen, associate partner bij EY Montesquieu: “Wij verwachten dat veel instellingen eind 2020 met de bank in gesprek moeten om voor het niet halen van ratio's een zogenoemde ‘waiver’ aan te vragen.” Daarbij scheelt het volgens Poulssen dat de Nederlandse zorgsector zijn gemiddelde kredietrating op bbb+- handhaaft, waarmee de zorgsector kan rekenen op de bereidheid van banken om te financieren.
De gevolgen van de Covid-19-pandemie komen bovenop de al bestaande personeelstekorten waar de sector de afgelopen jaren al mee kampt. Het bestrijden van deze tekorten vraagt nog eens extra investeringen. “Om het personeelstekort aan te pakken moet de zorgsector een lange termijn strategisch plan opstellen en innovatieve oplossingen implementeren”, stelt Rob Leensen, EY Nederland Partner Assurance. “Hiervoor is financiële slagkracht nodig om te investeren in gebouwen en innovaties van de toekomst.”
Al met al wordt het er dus zeker niet makkelijker op voor de zorgsector. Desondanks denkt EY dat financieel gezonde instellingen het hoofd wel boven water zullen houden. Wel lopen instellingen die voor corona al kwakkelden een risico, zo verwacht Poulssen.
“Door VWS en de minister is gezegd dat de sector overeind gehouden moet worden, maar op individueel niveau kunnen banken natuurlijk deze situatie aangrijpen om de wat minder gezonde instellingen te saneren”, aldus de associate partner. “We sluiten niet uit dat er misschien vijf instellingen toch overgenomen worden, omvallen en de zorg elders voortgezet wordt.”
