Ziekenhuizen missen financiële onderbouwing van strategische keuzes
Ziekenhuizen hebben vaak te weinig inzicht in hun financiële prestaties. Als gevolg hiervan weten bestuurders strategische keuzes onvoldoende te onderbouwen, zo stelt adviesbureau Beaufort op basis van een onderzoek dat het uitvoerde in samenwerking met het Centre for Organization Restructuring van de Radboud Universiteit.
Sinds de introductie van marktwerking in de zorg is de continuïteit van ziekenhuizen niet langer vanzelfsprekend. De faillissementen van het Slotervaartziekenhuis en de IJsselmeerziekenhuizen liggen nog vers in het geheugen. Volgens een benchmark van BDO van het afgelopen najaar verkeren nog eens veertien ziekenhuizen in financieel zwaar weer.
In dit nieuwe zorglandschap is een adequate strategie volgens Beaufort belangrijker dan ooit. Desondanks constateert het bureau dat investeringsbeslissingen nog altijd geregeld worden gebaseerd op veronderstellingen, in plaats van op harde cijfers.
Weinig verrassend constateren de auteurs dat ziekenhuizen die wel een goed inzicht hebben in hun financiële situatie ook beter presteren. “Het gaat in ziekenhuizen natuurlijk om meer dan alleen geld, maar inzicht in de financiën is een indicatie voor goed bestuur”, zegt Beaufort-partner Koos van Delft tegenover Zorgvisie.
Worstelen met informatie
Het klinkt zo logisch – natuurlijk moet je als bestuurder inzicht hebben in de financiën van je ziekenhuis. Maar in de praktijk blijkt dit vaak een uitdaging. Geïnterviewde bestuurders geven aan niet over de middelen of mensen te beschikken om gedetailleerde financiële informatie op tafel te krijgen. Soms is het lastig om de cijfers per afdeling helder te krijgen.
“Je ziet het vrij breed dat raden van bestuur en directies worstelen met het krijgen van goede informatie”, legt Van Delft uit aan Zorgvisie. “Er is wel veel data, maar zeker bij grote fusie-organisaties is het best lastig om echt goede informatie te ontsluiten op basis waarvan je onderbouwde keuzes kunt maken.”
Hij geeft aan dat daarbij de complexiteit van de organisatie nog weleens wordt onderschat: “De zorg is enorm in beweging, er zijn allerlei ontwikkelingen waar je als bestuurder op in moet spelen. In de haast om beslissingen te nemen wordt een goede doorrekening nog wel eens vergeten en worden keuzes rond strategie en investeringen gemaakt op grond van veronderstellingen. Terwijl je daar dan juist de tijd voor moet nemen. Zet verschillende scenario’s op een rijtje en maak op basis daarvan een keuze.”
“In de haast om beslissingen te nemen wordt een goede doorrekening nog wel eens vergeten.”
Heldere organisatiestructuur
Om wel de benodigde financiële informatie op te halen is het volgens Van Delft ten eerste van belang om een heldere organisatiestructuur neer te zetten. Dit is echter niet altijd makkelijk: “Veel organisaties hebben door allerlei fusies gescheiden administraties, waardoor de financiële rapportagestructuur uiteindelijk heel ingewikkeld is geworden. Het vergt moed om de organisatie tegen het licht te houden en opnieuw in elkaar te schuiven, zeker in wat conservatieve organisaties.”
Ook is het belangrijk om het Medisch Specialistisch Bedrijf (MSB) te betrekken. Het MSB vertegenwoordigt alle medisch specialisten in vrij beroep, zodat je er als ziekenhuis niet omheen kunt. “Het is voor een bestuurder zaak om open kaart te spelen en de medisch specialisten in een vroegtijdig stadium te betrekken”, aldus Van Delft tegenover Zorgvisie.
Tot slot stelt hij dat veel toezichtraden zich kritischer mogen opstellen: “De raad van toezicht heeft vaak het idee dat de goede informatie er is en dat het goed gaat met het ziekenhuis, terwijl in de praktijk blijkt dat het bestuur niet altijd over het juiste inzicht beschikt om zich een goed oordeel te kunnen vormen over belangrijke strategische keuzes.”
