Het sociaal domein en de techsector: Droomplaat brengt gescheiden werelden samen
In het sociaal domein spelen vele uitdagingen. Tegelijk biedt de techsector grote kansen voor zorginnovatie. Maar hoe breng je deze twee werelden samen? Voor deze uitdaging staat Den Haag. Flatland hielp de gemeente bij het creëren van visueel overzicht in de wirwar aan kansen, partijen, perspectieven en deelprojecten.
Het klinkt als een simpel abc’tje: het sociaal domein kampt met een tekort aan middelen en medewerkers, en innovatieve technologie maakt het mogelijk om ondersteuning slimmer, goedkoper en efficiënter te organiseren.
In de praktijk is het echter niet zo simpel, getuige de grote uitdagingen die gemeenten door het hele land nog altijd ervaren rond de uitvoering van hun taken in het sociaal domein. Den Haag lanceerde in dit kader het actieprogramma Zorg & Innovatie, met het doel om technologie beter te laten aansluiten op de zorg- en ondersteuningsbehoefte van inwoners.
“De veranderkracht van de techsector is precies wat nodig is om het sociaal domein écht te innoveren”, stelt Flatland-visual strategist Thomas van Daalen. “Het sociaal domein en de techsector staan echter vrij ver van elkaar af. Den Haag zag dat het nodig was om zelf een actieve rol te spelen in het verbinden van deze twee werelden.”
Twee werelden, talloze perspectieven
De geschetste tweedeling is bovendien een simplificatie van de werkelijke uitdaging. Want die twee werelden bestaan ieder ook weer uit talloze partijen, die elk hun eigen perspectief en opgave meebrengen naar het vraagstuk.
“Denk enerzijds onder meer aan inwoners, zorgketenpartners en zorgaanbieders, en anderzijds aan startups, ondernemers en investeerders”, licht Van Daalen toe. “En dan heb je ook nog te maken met partijen als onderwijs- en kennisinstellingen en de gemeente zelf.”
“Visuals en roadmaps helpen om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen én te houden.”
De vereiste uitwisseling en samenwerking tussen al deze betrokkenen maakt de implementatie van brede interventies of programma’s extra complex. Daarnaast staan verschillen in financiering en wetgeving innovatie soms in de weg.
Overzicht en houvast
Kortom: “Een enorme opgave”, vat Van Daalen samen. “Als programmateam kun je dan ook al snel verstrikt raken in alle projecten en projectdoelen. En ook al heb je een duidelijke opdracht en heldere visie, hoe zorg je voor overzicht en houvast bij de uitvoering van alle onderdelen?”
Toen de eerste fase van het actieprogramma was afgerond, zag het programmateam dat als een goed moment om de huidige stand van zaken te inventariseren: wat is er al gebeurd, waar staan we nu en waar willen we naartoe?
Daarvoor schakelde het team de hulp in van Flatland. Het Rotterdamse bureau zet visueel denken in om complexe vraagstukken te verhelderen, mensen te verbinden en processen te versnellen.
“Om te laten zien hoe Den Haag het sociale domein en de techwereld samenbrengt, maakten we een klikbare tekening”, vertelt Van Daalen . “Tegelijkertijd ontwikkelden we een plaat van alle deelprojecten en partijen.”
Het volledige speelveld in beeld
De tekening visualiseert het volledige speelveld van het programma – van de kenmerken van het sociaal domein en de techsector tot de doelen die met het bij elkaar brengen van die twee werelden moeten worden gerealiseerd.
Daarnaast schept de visualisatie inzicht in de vele betrokken partijen en hun rol in de opgave: hoe en met wie worden de verschillende doelen nagestreefd en in welke initiatieven krijgt dat gestalte?
Van Daalen: “We brachten alle samenwerkingspartners, de systeemwereld en onderliggende programma’s in kaart. Als je op de verschillende subdoelen klikt, krijg je daar extra informatie over. Zo biedt de tekening inzicht in de verschillende projecten en perspectieven, maar toont als geheel ook de samenhang van al die subdoelen binnen het gehele actieprogramma.”
Bij het maken van de tekening gingen het programmateam en Flatland niet uit van de beperkingen en obstakels. In plaats daarvan namen ze de ideale wereld als uitgangspunt. “Niet vanuit een naïef optimisme, maar door de ideale én de huidige situatie uit te pluizen, maak je alle nog te nemen stappen overzichtelijk.”
Verandering vraagt verbeeldingskracht
Het doel van de “droomplaat” gaat bovendien verder dan alleen overzicht creëren voor het programmateam zelf, legt hij uit. “Je wil ook richting anderen blijven uitdragen waar je mee bezig bent. Het intern en extern communiceren en valideren van innovaties – terwijl ze nog in ontwikkeling zijn – draagt bij aan het draagvlak. Zonder dat je erbij bent, moet je kunnen zien en begrijpen wat achter die droomplaat zit.”
“Om mensen mee te krijgen moet het belang voor iedereen duidelijk zijn”, benadrukt hij. “Visuals en roadmaps helpen om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen én te houden, want verandering vraagt verbeeldingskracht. Praatplaten helpen hierbij, omdat mensen dan overlap, kansen en mogelijkheden zien en zichzelf in het grotere geheel kunnen plaatsen.”
Zo ook Damiët Groen, opgavemanager Zorg en Innovatie bij de gemeente Den Haag. Ze erkent dat er nog een lange weg te gaan is, maar ziet tegelijk het hogere doel waar de vele partners samen naartoe werken.
“Eigenlijk zou ik gewoon willen starten bij wat inwoners nodig hebben, en hoe we dat kunnen versterken met technologie”, vertelt ze. “In praktijk zie ik dat het anders gaat. Het vergt veel afstemming en kleine stapjes waarin we het innovatieve met de oude systemen verbinden.”
