Vraag naar nieuw logistiek vastgoed op recordniveau
Vorig jaar heeft Nederland er maar liefst 3,6 miljoen m2 aan logistieke vastgoed bijgekregen, een absoluut record. En de rek is er nog niet uit, want dit jaar komt er nog eens 3,3 miljoen m2 bij, zo verwacht logistiekadviesbureau Buck Consultants International (BCI).
BCI ondervroeg voor zijn Perspectief op Logistiek Vastgoed 2022-onderzoek vele logistiek vastgoedontwikkelaars en -beleggers – volgens BCI samen goed voor zo’n 80 à 90 procent van de markt. Zij constateren dat er het afgelopen jaar sprake was van een flink inhaaleffect, aangezien er in 2020 ‘slechts’ 3,1 miljoen m2 aan logistiek vastgoed bijkwam.
Met een verwachte 3,3 miljoen m2 voor dit jaar neemt de groei weer wat af. Dat komt volgens BCI deels doordat de inhaalslag nu is voltooid. En terwijl de vraag hoog blijft, zet ook een gebrek aan aanbod een rem op de verdere groei. “De vraag is nog steeds fors, maar in de praktijk is het aantal locaties waar bedrijven met logistieke activiteiten terecht kunnen drastisch afgenomen”, legt BCI-directeur René Buck uit.
De belangrijkste logistieke regio’s zijn Tilburg/Waalwijk en Venlo/Venray (beide 69%), gevolgd door regio Rotterdam (63%). Deze gebieden profiteren van de nabijheid van de havens van Rotterdam en Antwerpen, en de goede verbinding met de rest van het Europese vasteland.
Huren omhoog
BCI verwacht dat de huurprijzen voor logistieke bedrijfsruimten dit jaar 3,5 tot 4 procent zullen stijgen. Dit komt deels de krapte op de arbeidsmarkt. Daarnaast spelen de gestegen bouwkosten een rol. In de regio Amsterdam-Schiphol ligt de huurprijs met €90 per m2 het hoogst. Dit is echter ook de enige regio waar geen verdere stijging wordt verwacht.
In Rotterdam-Distriport (nu €72) Amsterdam-Haven (€70), Utrecht (€69) en Eindhoven (€62) volgen de huurprijzen naar verwachting wel de gemiddelde marktstijging.
Tekort aan mensen
De krappe arbeidsmarkt draagt niet alleen bij aan de hogere huren, maar zorgt ook los daarvan voor steeds meer kopzorgen in de logistieke (vastgoed)sector. “De logistieke bedrijven en ook de logistieke vastgoedpartijen zien dit nu als cruciale locatiefactor”, vertelt BCI-partner Johan Beukema.
Inmiddels is in Nederland bijna geen regio meer te vinden die niet kampt met krapte. De schaarste is volgens Beukema het grootst in Noord-Brabant, Noord-Limburg en de Amsterdamse regio. Het komen met oplossingen voor het arbeidsmarktvraagstuk en het gerelateerde woonhuisvestingsprobleem van arbeidsmigranten zien de logistieke vastgoedontwikkelaars en -beleggers vooral als een uitdaging voor logistieke bedrijven zelf.
Geen ruimte voor zonne-energie
Een ander aandachtspunt dat snel aan terrein wint is de duurzaamheid van het logistiek vastgoed. Dit thema “speelt bij potentiële huurders een veel grotere rol dan twee jaar geleden”, ziet BCI-partner Kees Verweij. “Veel nieuwe distributiecentra hebben geaccepteerde duurzaamheidscertificaten.”
Waar bedrijven vaak worden bekritiseerd vanwege een gebrek aan klimaatinitiatieven, constateert Verweij dat de duurzame ambities er wel zijn. Het probleem zit hem vaak juist in een gebrek aan capaciteit: “Logistieke vastgoedpartijen willen graag meer zonnepanelen op het dak, maar dat lukt vaak niet, omdat het elektriciteitsnet vol is.”
Verdozing van Nederland
Naast duurzaamheid is ook de zogeheten ‘verdozing van het landschap’ steeds meer een onderwerp van maatschappelijke discussie: veel Nederlanders vinden dat de vele – en soms extreem grote – distributiecentra het Nederlandse landschap verpesten.
Meer dan 80% van de ondervraagde logistieke vastgoedontwikkelaars en -beleggers verwacht dat deze discussie de komende twee jaar in hevigheid zal toenemen. Helemaal ongevoelig voor de kritiek op de gigantische ‘dozen’ zijn ze zeker niet: volgens BCI vinden alle vastgoedpartijen het “zonder uitzondering” hoog tijd dat er meer aandacht komt voor architectonische vormgeving en landschappelijke inpassing.
