Agile, Scrum, LeSS, SAFe, Spotify of een hybride vorm?

Agile, Scrum, Scaled Agile Framework (SAFe), de hybride vormen tussen Waterval en Agile of zelfs de Large Scale Scrum (LeSS): het zijn allemaal raamwerken die toegepast worden om de ‘agility’, of wendbaarheid van organisaties en teams te verhogen. De wildgroei aan raamwerken en termen zorgt er echter voor dat managers vaak door de bomen het bos niet meer zien. Een nieuwe whitepaper van VODW zet de belangrijkste agile principes op een rij en gaat dieper in op de onderlinge verschillen en overeenkomsten.

De snelheid waarmee veranderingen in het huidige marktlandschap plaatsvinden is de laatste jaren enorm toegenomen. De huidige economie vraagt van bedrijven dat ze zich snel aanpassen aan veranderend klantgedrag en adequaat reageren op nieuwe concurrenten met ‘verstorende’ technologieën de markt betreden. Bedrijven moeten mee in die stroom, of zelf innovator worden, om de concurrentie een stap voor te zijn. Volgens onderzoek van The Boston Consulting Group (BCG) onderscheiden de beste innovators zich steeds meer door ‘agility’ (wendbaarheid) en snelheid van executie. Om dit in de praktijk waar te maken zijn veel bedrijven het agile raamwerk gaan omarmen. In vrijwel iedere organisatie ontstaan kleinschalige teams die, los van de bestaande processen, in korte tijd successen realiseren.

Een van de meest gebruikte methoden om agile principes toe te passen is Scrum. In multidisciplinaire teams van drie tot negen mensen wordt gewerkt aan het afleveren van tussenproducten binnen een vooraf bepaalde tijd en budget. Een persoon beheert de takenlijst en een ander zorgt voor begrip en effectiviteit van de werkwijze binnen het team. Via korte bijeenkomsten worden in het team taken en blokkades besproken en verzorgt het team zelf feedback op geleverd werk, evenals de evaluatie aan het einde van het traject.

Maar dan komt de volgende stap, meerdere teams agile laten werken, of op hoger niveau meerdere scrumteams op elkaar afstemmen. De praktijk leert echter dat opschalen van agile bepaald niet eenvoudig is. Schaalvergroting is met name lastig omdat de verkregen wendbaarheid vanuit een ‘gecontroleerde omgeving’ moet worden uitgebreid naar een veel grotere en minder gecontroleerde context. En dat is nodig zodat deze agility in de bredere organisatie en de processen en systemen kan worden overgenomen. Omdat zoveel bedrijven aandacht besteden aan dit onderwerp zijn er in relatief korte tijd een grote verzameling benaderingen en werkwijzen voor opschaling ontstaan.

In een onlangs door VODW uitgebrachte nieuwe whitepaper brengen de consultants van ieder van deze vijf raamwerken onder meer in kaart tot welk doel zij dienen, uit welke componenten en processen deze bestaan, en in welke situaties deze raamwerken het best tot hun recht komen. De vijf verschillende aanpakken die in de whitepaper behandeld worden zijn: Scrum of Scrums, Large Scale Scrum (LeSS), Scaled Agile Framework (SAFe), Het Spotify Model, en hybride vormen van Waterval en Agile.

Scrum of Scrums

Wanneer er in dezelfde organisatie meerdere teams aan het werk zijn via scrum kan de wens ontstaan om zaken tussen deze teams te coördineren. Bij een zogeheten ‘Scrum of Scrums’ komen vertegenwoordigers van de verschillende scrumteams dagelijks of wekelijks bij elkaar om de werkzaamheden van hun teams met elkaar af te stemmen. Dit scrumteam van 'leads' uit meerdere scrumteams zorgt ervoor dat dubbele werkzaamheden worden voorkomen, dat teams kennis met elkaar delen en een gezamenlijke visie van het product of de dienst vormen die zij ontwikkelen. De Scrum of Scrums benadering is vooral geschikt voor organisaties waar men al bekend is met de methodiek. Ook werkt de aanpak het beste als het aantal scrumteams beperkt is, omdat ook in een scrum of scrums maximaal negen teamleden zitten.

Large Scale Scrum (LeSS)

Ook bij LeSS werken meerdere multidisciplinaire scrumteams - of feature teams - aan een gezamenlijk eindresultaat, maar in tegenstelling tot de Scrum of Scrums aanpak is LeSS ook toepasbaar op organisaties met meer dan acht teams die aan hetzelfde product werken. Bij LeSS wordt de organisatie als geheel ingericht als één scrumteam, en is er dus ook maar één takenlijst. Daarbij is er maar één productowner die de prioriteiten bepaalt - in plaats van een per team. De LeSS aanpak komt vooral goed tot zijn recht wanneer veel flexibiliteit en wendbaarheid nodig zijn binnen grotere projecten, vanwege de veel frequentere communicatie met andere teams.

Scaled Agile Framework (SAFe)

Het Scaled Agile Framework (SAFe) gaat uit van drie organisatieniveaus: portfolio, programma, en team. De nadruk in dit raamwerk ligt op samenwerking en afstemming over de hele breedte van de organisatie via meerdaagse release planningsessies - een soort scrum of scrums maar met alle teamleden en meer centrale regie over welke prioriteiten opgepakt moeten worden. SAFe biedt meer houvast op het niveau van programmamanagement en is vooral geschikt wanneer de inhoud van releases voorspelbaarder moet zijn. Grote organisaties kunnen SAFe makkelijker implementeren omdat er nog steeds grotendeels in silo's gewerkt wordt.

Het Spotify Model

In het Spotify model worden scrumteams multidisciplinair ingevuld, hebben deze allemaal hun eigen product owner, zijn zelfsturend en heten squads. Meerdere squads die aan een onderdeel van een gezamenlijk product werken, vormen samen een tribe met een tribeleider. Binnen de tribe zijn er echter ook chapters – overleggen tussen personen uit verschillende squads met dezelfde expertise. Daarnaast zijn er guilds – groepen mensen met verschillende expertises uit verschillende tribes die best practices en kennis uitwisselen.

Het doel van dit model is voornamelijk om aanpassingskracht en innovatiekracht te behouden, ook in groeiende organisaties. Het Spotify model werkt volgens VODW het beste in organisaties die: 1) een cultuur hebben waarin initiatief nemen en zelfsturing al verankerd zijn; 2) die redelijk (functioneel) ontbundeld zijn; en 3) die werkzaam zijn in dynamische markten waar op diverse consumentenbehoeften gereageerd moet worden.

Hybride vormen Waterval en Agile

Soms werken organisaties ook met een hybride vorm van agile en traditionele watervalaanpakken. Vaak worden deze hybride aanpakken gebruikt door organisaties die bepaalde onderdelen van meer efficiëntie en slagkracht willen voorzien. Deze aanpak is volgens het onderzoek vooral geschikt voor situaties waarin zowel aan software als hardware gewerkt wordt in dezelfde organisatie, en waar requirements moeten worden goedgekeurd door externe partijen.