Nederlandse ziekenhuizen zetten stappen met AI-projecten
Kunstmatige intelligentie (AI) staat steeds duidelijker op het netvlies van Nederlandse ziekenhuizen. Het aantal initiatieven en experimenten neemt toe. Maar van grootschalige toepassing van AI is nog lang geen sprake, blijkt uit onderzoek van adviesbureau M&I/Partners.
Voor de vijfde editie van zijn AI Monitor Ziekenhuizen nam M&I/Partners een enquête af onder leidinggevenden van 42 ziekenhuizen.
Door de jaren heen blijkt de kennis over AI sterk te zijn gegroeid. In de eerste editie in 2019 gaf iets meer dan de helft van de respondenten aan bekend te zijn met de mogelijkheden van AI in de zorg, inmiddels is dit percentage gestegen tot 87%. Daarnaast geeft twee derde (64%) aan de ontwikkelingen op het gebied van AI goed tot zeer goed in de gaten te houden.
Waarom AI?
De belangrijkste drijfveer om AI-technologie in te zetten blijft net als in eerdere jaren het verbeteren van de kwaliteit van zorg. Zo wordt AI voornamelijk ingezet als diagnostisch hulpmiddel, met name in de radiologie. Slimme computers hebben de rekenkracht om veel sneller en accurater ziekten te identificeren, of patronen te ontdekken in de ontwikkeling van lichamen.
Ook kunnen geavanceerde algoritmes ondersteunen bij interventies in de spoedeisende hulp en het maken van keuzes in het bepalen van therapeutische behandelingen.
Nieuw op de tweede plaats van drijfveren is innovatief blijven als ziekenhuis, waardoor het verlagen van de zorgkosten zakt naar plaats drie. Wat betreft die laatste doelstelling wordt kunstmatige intelligentie ingezet ter verbetering van de efficiëntie van de bedrijfsvoering op gebieden als patiëntadministratie, roostering, financiën en inkoop. Hiermee daalt de kostenbasis voor uitvoering en kunnen mensen zich richten op meer waardetoevoegende taken.
Verminderen van werkdruk
In lijn daarmee verwachten leidinggevenden dat de inzet van AI (in combinatie met bredere digitalisering) kan bijdragen aan het verlagen van de werkdruk binnen ziekenhuizen – een centraal thema binnen de sector, die kampt met een structureel tekort aan mensen en groeiende onvrede over hoge werkdruk.
Lees ook: ‘Bestaande technologie kan personeelstekort zorg bijna volledig oplossen’.
Meer dan de helft van de respondenten schat in dat de werkdruk voor specialisten en verpleegkundigen “in meer of mindere mate” zal afnemen dankzij de inzet van AI. Voor jaar verwachtte nog minder dan de helft dat. Voor ondersteunend personeel zijn de verwachtingen hoger gespannen: 73% van de ondervraagden verwacht dat de werkdruk met 10% of meer zal afnemen.
AI: Maar hoe?
Wanneer kunstmatige intelligentie wordt ingezet, gebeurt dat zowel met zelfgebouwde oplossingen als met extern gekochte producten/diensten. Een extern product of externe dienst wordt gedefinieerd als een product of dienst waarvoor het ziekenhuis betaald heeft om het algoritme in gebruik te nemen.
De aanbieder kan een externe leverancier zijn, maar ook een ander ziekenhuis dat AI-algoritmes tegen betaling aanbiedt. Bekende externe leveranciers in de markt zijn onder meer Aidence, Aidoc, BoneXpert, Contextflow, G2 Speech, Johnson & Johnson, Luscii, Medeye, Nicolab, Pacmed, Siemens en Travis.
Er is sprake van zelfbouw wanneer de AI-oplossing door het eigen of een ander ziekenhuis is gebouwd, en zonder betaling voor het algoritme in gebruik kan worden genomen.
Veel te winnen
Volgens de onderzoekers laten de resultaten van het onderzoek zien dat er in de zorgsector nog veel te winnen valt met de implementatie van kunstmatige intelligentie. M&I/Partners adviseert zorgbestuurders die stappen willen zetten om eerst de basis op orde te brengen – denk aan systemen en datagovernance – voordat ze zich wagen aan complexe AI-oplossingen.
Daarnaast is het noodzakelijk dat er duidelijk beleid wordt opgesteld rond AI. Zo kan erop worden toegezien dat experimenten en implementaties op dezelfde doelen zijn gericht, en worden maatregelen rond risico’s op gebieden als dataveiligheid en ethiek op een eenduidige manier verankerd binnen de organisatie. Momenteel hebben meer dan drie van de tien ziekenhuizen nog geen beleid op het gebied van AI.
