Verzuim en verloop van zorgpersoneel in 10 grafieken

07 september 2021 Consultancy.nl

Van alle sectoren kent de zorg een van de hoogste verzuimcijfers. Dit is grotendeels te wijten aan de hoge werkdruk en de aanhoudende bezuinigingen binnen de sector. Als gevolg hiervan kampt de sector ook met een relatief hoog verloop van personeel. 10 grafieken (van EY) over het verzuim en verloop in de verschillende segmenten van de zorgmarkt.

Kijkend naar de algehele zorgsector, stond het ziekteverzuim vorig jaar op 6,9%. Dit betrof een recordhoogte, en had natuurlijk alles te maken met de coronapandemie en de enorme druk die deze op zorgmedewerkers heeft (gehad).

Waar het verzuim over het algemeen is toegenomen, was er in het verloop van personeel juist een daling zichtbaar, van bijna 16% naar ruim 13%. Dit suggereert dat zorgmedewerkers vorig jaar hun verantwoordelijkheid hebben genomen om Nederland zo goed mogelijk door de coronacrisis te helpen.

Zorgmedewerkers hebben hun verantwoordelijkheid genomen om Nederland te helpen

Universitair medische centra (UMC’s)

Verzuim: De grote stijging van het verzuim in de Nederlandse gezondheidszorg is niet bij de UMC’s zichtbaar. De afgelopen drie jaar is het verzuim vrijwel gelijk gebleven en daarmee ruim onder het gemiddelde van de Nederlandse gezondheidszorg. In 2020 lag het verzuim op 5,0% en in beide twee jaren daarvoor op 4,9%.

Verloop: In 2020 is het verloop aanzienlijk afgenomen. Waar het verloop in de bredere Nederlandse gezondheidszorg fors daalt, is deze trend ook bij UMC’s terug te zien. Voor het tweede jaar op rij is er sprake van een daling van het verloop bij UMC’s en is het percentage in 2020 (12,5%) weer vergelijkbaar met dat in 2017 – toen 12,6%. 2018 kende het hoogste verloop in de afgelopen vijf jaar – 13,6%.

Verzuim + Verloop

Topklinische ziekenhuizen

Verzuim: Het ziekteverzuim in 2020 ligt op 5,7%, waarmee het in vergelijking met het jaar ervoor aanzienlijk is toegenomen – in 2019 lag het verzuim op 5,3%. Sinds 2016 (toen 4,5%) is het verzuim vrijwel ieder jaar gestegen. Hoewel het verzuim nog wel onder het gemiddelde van de Nederlandse zorgsector (6,9%) ligt, dienen topklinische ziekenhuizen dit wel in de gaten te houden. Een groeiend tekort aan geschikt zorgpersoneel is zichtbaar in deze branche, waardoor instellingen steeds meer moeite hebben om productie te realiseren.

Verloop: Het verloop in de Nederlandse gezondheidszorg daalt en dit geldt ook voor topklinische ziekenhuizen. Waar het verloop voor deze groep de afgelopen drie jaar stabiel was, is het in 2020 fors gedaald van 12,8% in 2019 naar 11,0% in 2020. Ook UMC’s en de algemene ziekenhuizen ervaren een vergelijkbare trend.

Verzuim + Verloop

Algemene ziekenhuizen

Verzuim: Door de pandemie is, zoals werd voorspeld, het verzuimpercentage binnen algemene ziekenhuizen de laatste jaren alleen maar verder gestegen in de afgelopen anderhalf jaar. Zo steeg het verzuim van 4,6% naar 6,0% tussen 2016 en 2020.

Afgelopen jaar lag de stijging van 5,4% (2019) naar 6,0% (2020) hoger dan in het jaar ervoor – toen een stijging van 5,2% (2018) naar 5,4% (2019). En waar het verzuim nog wel onder het gemiddelde van de Nederlandse gezondheidszorg ligt, lijkt de grootste uitdaging op operationeel vlak te liggen in het afbuigen van deze stijgende lijn.

Verloop: In 2020 daalde het verloop daarentegen wel, van 13,4% in 2019 naar 12,7% in 2020. Waarschijnlijk lag die daling in het feit dat zorgmedewerkers in deze crisistijd minder snel geneigd waren om van baan te wisselen. In voorgaande jaren lag het verloop in algemene ziekenhuizen ruim onder het gemiddelde van de Nederlandse gezondheidszorg, maar in 2020 naderen de percentages elkaar. Hoewel het verlooppercentage is gedaald, ligt het percentage nog altijd boven het verloop in de periode 2016 tot en met 2018.(12,1%).
Verzuim + Verloop

Revalidatiecentra

Verzuim: Ook bij de revalidatiecentra is het verzuim in 2020 gestegen, naar 5,5%. Waar het verzuim reeds vanaf 2016 (toen 4,4%) een stijgende lijn liet zien, was er tussen 2018 en 2019 sprake van een daling, van 5,3% naar 5,0%. De data van EY laat zien dat er in 2020 geen instellingen waren met een extreem hoog of extreem laag verzuimpercentage. Slechts één instelling had in 2020 een verzuim lager dan 4%, terwijl er geen instellingen zijn met een verzuim van boven de 7%.

Verloop: Vorig jaar is het verloop bij revalidatiecentra juist flink gedaald, van 12,4% in zowel 2018 als 2019 naar nog maar 9,0% in 2020. Deze dalende trend ligt in lijn met het dalende verloop binnen de algehele Nederlandse gezondheidszorg. Wel ligt het verloop in revalidatiecentra nog onder het gemiddelde van de Nederlandse gezondheidszorg.
Verzuim + Verloop

Zelfstandige behandelcentra (ZBC’s)

Verzuim: ZBC’s kennen al jaren een structureel verzuim van tussen de 4% en 5%, die in geen enkele andere subsector terugkomt. Daarmee ligt het verzuimpercentage de afgelopen jaren ver onder het gemiddelde van de Nederlandse gezondheidszorg.

In 2020 zien ZBC’s echter een verassende daling van het verzuimpercentage, van 4,5% in 2019 naar nog maar 3,9% in 2020. Dit in tegenstelling tot veel andere sectoren, waar het verzuim juist toenam. Mogelijk komt dit doordat ZBC’s minder te maken hebben gehad met coronapatiënten. Het lagere verzuim binnen ZBC’s is daarnaast mogelijk toe te schrijven aan het feit dat ZBC’s nog niet zo lang bestaan, waardoor het personeelsbestand vaak relatief jong is, met een lager verzuim als gevolg.

Verloop: Het verloop binnen ZBC’s lijkt afgaande op de cijfers flink te zijn gestegen, van 14,4% in 2019 naar 19,4% in 2020. Echter, deze cijfers geven volgens de onderzoekers mogelijk geen betrouwbaar beeld. “Een voorspelling van het uiteindelijke kengetal kunnen we nog niet doen aangezien de instellingen die hun cijfers al hebben gedeponeerd een sterk uiteenlopend beeld laten zien”, aldus de auteurs.
Verzuim + Verloop

Geestelijke gezondheidszorg (GGZ)

Verzuim: Bij de GGZ is het verzuimpercentage in 2020 licht toegenomen – van 5,5% naar 5,6% – met de coronacrisis waarschijnlijk als belangrijkste oorzaak. De afgelopen vijf jaar ligt het verzuimpercentage tussen de 5,2% en 5,6%. Al drie jaar op rij is de toename van het verzuim lager dan het gemiddelde in de Nederlandse gezondheidszorg, waarmee de GGZ inmiddels fors lager ligt, zo schrijven de onderzoekers.

Verloop: De dalende lijn in het verloop van een jaar eerder (in 2018 was het verlooppercentage in de GGZ 20,4% en dit daalde in 2019 naar 16,8 %) lijkt zich ook in 2020 door te zetten, met opnieuw een flinke daling, naar 12,1%. Het verloop in de GGZ is zelfs zo fors gedaald dat het voor het eerst sinds jaren uitkomt onder het algehele gemiddelde verlooppercentage in de zorgsector (ruim 13%).
Verzuim + Verloop

Jeugdzorg

Verzuim: Het ziekteverzuim in de jeugdzorg is in 2020 toegenomen, van 6,1% in 2018 en 6,2% in 2019 naar 6,9%. Ook hier is corona de boosdoener, de stijgende verzuimcijfers zijn te vergelijken met die van andere zorginstellingen.

Verloop: Het verloop in de jeugdzorg is al sinds 2016 hoog en schommelt de laatste vijf jaar tussen de 17% en 19%. In 2020 daalde het verloop binnen de Jeugdzorg licht naar 18,6% (was 18,8% in 2019).

“In de jeugdzorg ligt het verloop fors hoger dan elders in de gezondheidszorg. Lage tarieven bieden geen financiële mogelijkheid om extra personeel aan te nemen en de werkdruk te verlagen. Het enige wat instellingen zelf kunnen doen, is aandacht hebben voor talentmanagement om goed personeel te kunnen behouden”, schrijven de onderzoekers.

Verzuim + Verloop

Gehandicaptenzorg

Verzuim: Het verzuim in de gehandicaptenzorg is door corona flink gestegen en ligt “zorgwekkend hoog”, aldus de auteurs van het EY-rapport. In 2016 lag het verzuim nog op 5,6%, inmiddels is dit in 2020 gestegen naar 7,1%, hoger dan gemiddelde in de gehele zorgsector.

Belangrijke reden hiervoor ligt mogelijk in de hoge werkdruk van medewerkers, die steeds vaker te maken krijgen met agressie van cliënten. Oorzaken daarvan zijn bijvoorbeeld het wegvallen van de dagbesteding of beperkingen voor familiebezoeken door de door de overheid ingestelde lockdowns. Stress en onveiligheid zijn mogelijke factoren die een rol spelen in het hoge verzuim in deze subsector.

Verloop: Corona heeft gezorgd voor veel onzekerheid, met als gevolg dat het verloop in de zorg over het algemeen is gedaald. Ook in de gehandicaptenzorg is het verloop aanzienlijk gedaald, van 14,4% (2019) naar 12,5% in 2020. De onderzoekers raden instellingen aan om “de werkdruk te verlagen door verzuim en veiligheid aan te pakken en verloop te beheersen”. Ook raden ze zorgorganisaties aan om “aandacht te hebben voor talentmanagement”.
Verzuim + Verloop

Ouderenzorg

Verzuim: Het verzuim in de ouderenzorg is in 2020 flink gestegen, naar 7,7% (was 6,7% in 2018 en 6,8% in 2019). Daarmee kent de ouderenzorg het hoogste verzuim van alle subsectoren in de zorg. Corona is opnieuw de belangrijkste reden. Het hoge verzuimpercentage zal leiden tot nog meer druk op het bestaande personeel, verwachten de onderzoekers.

Verloop: Zoals in de algehele sector is ook in de ouderenzorg het verloop flink gedaald, van 16,3% in 2019 naar 13,6% in 2020. Daarmee lijkt een trendbreuk aanstaande, gezien de verlooppercentages van 15%-16% in de vier jaren ervoor. Hulde opnieuw aan de zorgmedewerkers, die hun verantwoordelijkheid – in dit geval binnen de ouderenzorg – gepakt lijken te hebben.
Verzuim + Verloop

More on: EY
Netherlands
Company profile
EY
EY is a Netherlands partner of Consultancy.org
Partnership information »
Partnership information

Consultancy.org works with three partnership levels: Local, Regional and Global.

EY is a Local partner of Consultancy.org in Netherlands.

Upgrade or more information? Get in touch with our team for details.