Flatland visualiseert het complexe speelveld van de energietransitie
De energietransitie is een opgave van ongekende urgentie, omvang en complexiteit. Het slagen van deze opgave vergt innovatiekracht en samenwerking vanuit alle gelederen van de samenleving – van overheid tot onderwijs en van bedrijven tot burgers. Tegelijkertijd is deze samenwerking op zichzelf al een enorme uitdaging: hoe spreek je met zoveel verschillende partijen dezelfde taal? Het antwoord: niet met woorden, maar met beeldtaal.
Het klinkt mooi: ondernemers, onderzoekers, onderwijs, maatschappelijke organisaties en overheden gooien allemaal hun kennis, ervaringen, inzichten en technologieën in de strijd om samen een van de grootste maatschappelijke uitdagingen van onze tijd op te lossen.
De energietransitie is in feite echter niet één opgave, maar een verzameling van talloze missies, programma’s en thema’s. Hoe hou je dit complexe geheel helder voor de vele betrokken partijen, zodat zij effectief kunnen samenwerken en zo al hun innovatiekracht kunnen bundelen om een succes te maken van de energietransitie?
Om de vele missies, programma’s en thema’s die samen deze energietransitie vormen voor iedereen helder te krijgen – en zo samenwerking te verbeteren en versnellen – vroeg Topsector Energie visual thinking agency Flatland om het hele speelveld overzichtelijk te maken.
Van vakjargon naar gedeelde taal
Het voor iedereen begrijpelijk maken van zo’n complex geheel valt of staat bij het vinden van een gedeelde taal. Dit lijkt wellicht niet zo moeilijk, maar bij de diverse innovatieopgaven zijn vele topexperts betrokken die in hoge mate zijn gespecialiseerd in hun eigen kennisgebied. En iedere specialisatie heeft zo zijn eigen vakjargon, dat voor buitenstaanders vaak maar moeilijk te volgen is.
Om vanuit al deze verschillende talen de vertaalslag te maken naar één gedeelde taal zocht Topsector Energie samen met alle betrokken partners naar overlap tussen de grote verscheidenheid aan missies, visies, thema’s, expertises en jargon. Daarbij vormde de beeldtaal waar Flatland zich in specialiseert de brug tussen de uiteenlopende talen van de experts.
“Visualisatie is een krachtig middel om tot een gedeeld beeld en gedeelde taal te komen”, vertelt Niva van de Geer, Senior Visual Consultant bij het Rotterdamse bureau.
Middels sessies met alle partijen – apart en gezamenlijk – ontstonden uiteindelijk 26 platen en één gezamenlijke visual waarin de 26 missies, programma’s en thema’s allemaal samenkomen – van gebouwde omgeving tot mobiliteit, hernieuwbare energie op zee tot sluiting van industriële ketens, digitalisering tot waterstof – en ga zo maar door.
“Alles komt samen in één interactieve visual en één taal die voor iedereen helder is”, aldus Van de Geer.
Van vele projecten naar één gedeelde missie
Hij legt uit dat het uiteraard eenvoudiger was geweest om aparte platen te maken, “maar juist het gebruiken van eenzelfde stramien maakt alle raakvlakken zichtbaar. Met hetzelfde format hebben we alle 26 verschillende thema’s en missies geformuleerd en vormgegeven. Het dwingt alle specialisten om tot een gedeelde taal te komen.”
Daarmee was het eindproduct niet het belangrijkste, maar juist dat lastige proces dat nodig was om daar te komen. “Onze échte meerwaarde was het samen ontwikkelen van het format. Want daardoor werd iedereen gedwongen om zijn opdracht door een andere lens te bekijken, en zijn missie op een eenvoudige manier te formuleren. Dat zorgt ervoor dat alle missies en stakeholders zichzelf en elkaar beter herkennen.”
De visual die er nu ligt kan daarmee ook worden gezien als fysieke manifestatie van de verbinding die tijdens het proces is gelegd tussen de individuele opgaven waar iedereen aan werkt. “De vele opgaven zijn nu samen één boek met meerdere hoofdstukken geworden.”
En net als de energietransitie zelf is dit boek nog lang niet af. “Dit format zorgt voor kruisbestuiving en geeft input aan nieuwe inzichten en nieuwe samenwerkingen. Zo worden de tekeningen een tool om mee te blijven werken, ook de komende jaren”, besluit Van de Geer.
