Gemeentelijk vastgoed moet nog veel duurzamer
Gemeenten staan de komende drie jaar voor een grote verduurzamingsopgave in hun vastgoedportefeuille. Tegen 2023 moet elk kantoorgebouw in eigendom van de gemeente minimaal een C-label hebben. Momenteel voldoet nog maar 36% van deze panden aan de gestelde norm.
Adviesbureau Republiq deed samen met TIAS School for Business & Society voor het vijfde jaar op rij onderzoek naar het gemeentelijke vastgoedbezit. Een van de belangrijkste conclusies die zij trekken is dat hoewel veel beleid wordt opgesteld rondom duurzaamheid en veel wordt gepraat, er in de praktijk nog volop werk aan de winkel is.
Het aandeel van gemeentelijke kantoorpanden (exclusief monumentale panden) dat voldoet aan het gewenste C-label is de afgelopen jaren weliswaar gestegen, maar het tempo is bij lange na niet genoeg om te voldoen aan de 2023-doelstelling. Begin 2020 had 36% van de panden een energielabel C of beter, een stijging ten opzichte van de 28% in 2018. Om de gewenste 100% te bereiken is een verviervoudiging van het huidige tempo nodig.
Volgens Sander de Clerck van Republiq is er een aantal redenen aan te voeren waarom de verduurzaming achterblijft. Allereerst krijgt het onderwerp niet de aandacht die het verdient. Dat is enerzijds begrijpelijk, aangezien de wetgeving pas in 2023 in werking treedt. Een ander punt is dat “verduurzaming vaak blijft steken bij initiatieven voor losse projecten”, legt hij uit. En dat terwijl gemeenten juist baat hebben bij een portfolioaanpak, een die een bredere en integrale kijk op het portfolio neemt.
Het financieren van de gewenste transitie zal door de coronacrisis ook alleen maar lastiger worden. Enerzijds hebben gemeenten meer geld moeten besteden aan corona-gerelateerde vraagstukken, anderzijds kampen ze met een stijgend leegstandspercentage, waardoor ze hun vastgoedinkomsten zien teruglopen. In de afgelopen jaren lag het gemiddelde leegstandspercentage voor gemeentelijk vastgoed op rond de 4%, maar dit percentage zal naar verwachting aanzienlijk gaan toenemen in de post-Covid-19-wereld.
Afstoten van panden
Voor gemeenten die de doelstelling niet weten te behalen, ligt er een groot (financieel) debacle in het verschiet. “Panden die in 2023 niet aan deze norm voldoen, mogen volgens de regelgeving niet langer als kantoor worden gebruikt”, legt De Clerck uit.
Een manier om onder de algehele opgave uit te komen is de gehele portefeuille te verkopen. En dat is ook precies wat gemeenten in toenemende mate aan het doen zijn. Van alle ‘niet-kernpanden’ (panden die niet aangemerkt zijn als bezit voor één van de gemeentelijke beleidsdoelen) is het percentage dat te koop wordt gezet gestegen van 15% in 2017 naar 30% in 2019.
Kortom, een aantal panden komt op de verkooplijst te staan, en als gemeenten dit percentage tussen 2020 en 2023 aanhouden, dan kan het aantal kantoorpanden in hun bezig tegen die tijd op een flink lager niveau uitvallen.
Aan het onderzoek van Republiq en TIAS School for Business & Society deden 21 gemeenten mee met in totaal 5.639 gebouwen, goed voor 8,5 miljoen m2 bruto-vloeroppervlakte.
