People management leidt hockeyclubs naar landskampioenschap
De Eindhovense hockeyclub Oranje Zwart werd in 2014, 2015 en 2016 landskampioen. Na negen jaar droogte, slaagde HC Bloemendaal er dit jaar eindelijk weer in de titel binnen te halen. De overeenkomst tussen de twee ploegen? Ze werden beide naar het kampioenschap geloodst door Michel van den Heuvel. De hockeycoach wordt zelf al meer dan tien jaar gecoacht door Rogier Offerhaus van People Change, en maakt in zijn werk gebruik van de People Change Scan.
“Toen ik in 2012 aantrad bij Heren-1 van hockeyteam Oranje Zwart was er wel veel talent en ambitie, maar geen coördinatie en continuïteit. In hun hele bestaan waren ze weliswaar één keer kampioen geworden, maar dat was een incident”, vertelt Michel van den Heuvel, die vandaag de dag actief is als hoofdcoach van HC Bloemendaal en het nationale team van België. Hij legt uit dat hij Oranje Zwart weer wilde laten meedraaien in de top: “Niet alleen met het eerste team, maar ook voor de jeugdopleidingen.”
Grote talenten haalt hij terug naar de club: “Hun terugkeer is een belangrijk signaal: we willen echt iets neerzetten met elkaar.” Desondanks verloopt het eerste jaar niet meteen goed: “Ik zie mensen die bestand zijn tegen druk en mensen die onder druk slechter gaan presteren. Onder druk veranderen processen, waardoor mensen niet meer doen waar ze goed in zijn, of zelfs verkrampen. Het levert stress op, het team is niet effectief en heeft onvoldoende daadkracht.”
Om de problemen te boven te komen, zet hij de People Change Scan in, een methodiek die organisaties helpt veranderen door meer inzicht te verschaffen in mensen, processen en waardesystemen. “Met de People Change Scan kan ik het bespreekbaar maken”, aldus Van den Heuvel. “Het wordt inzichtelijk wat er gebeurt met de mensen en het team. Je kunt benoemen welke energie je nodig hebt om toch effectief te kunnen zijn.”
Druk en ego’s
Hij legt uit hoe hij de resultaten van de People Change Scan gebruikt om de situatie onder normale omstandigheden inzichtelijk te maken, en vervolgens te laten zien hoe de energie – en daarmee de balans binnen het team – onder druk verandert: “Als je niet optimaal handelt onder druk, moet je begrijpen wat die stress met je doet. Het is belangrijk dat je juist onder druk in een wedstrijd het overzicht houdt om de juiste keuze te kunnen maken.”
Ook het wederzijds inzicht dat dankzij de scan ontstaat tussen mensen is volgens de hockeycoach zeer waardevol, met name binnen een sportteam: “Topsport heeft altijd met ego’s te maken. Een aantal mensen uit Heren-1 kent elkaar al heel lang. Ze hebben heel verschillende ideeën over hoe ze het leven invullen. Ook dat heb ik zichtbaar gemaakt. Als ze dat van elkaar begrijpen, ontstaat een soort gedoogconstructie: ‘Oké hij is zoals hij is. Maar binnen onze omgeving van het hockeyteam moet hij zo handelen en daar help ik hem in.’”
Teamwork
“Zo heb ik een heel creatieve speler, die altijd iets extra’s geeft, waardoor we een verrassend wapen hebben”, vervolgt Van den heuvel. “Maar onder druk schiet hij extreem naar autocratisch rood. Andere spelers begrijpen dan niet wat er met hem aan de hand is en hij vergeet zijn creativiteit in te zetten. Het mooie van teamsport is dat je het niet alleen hoeft te doen. Anderen, zoals je coach en je buddy, zien signalen en kunnen zo’n speler helpen in het moment.”
“Het mooie van teamsport is dat je het niet alleen hoeft te doen.”
Ook wordt de creatieve speler bijvoorbeeld geholpen bij het overzien van de structuur: “Iemand anders in het veld ondersteunt hem daarbij. Hij roept bijvoorbeeld: ‘Het team staat nu te ver uit elkaar.’ Zo herkennen de bewaker van de structuur en de initiatiefnemer van creativiteit elkaars kracht, waardoor het team meer balans heeft. En dat zie je in de wedstrijd. Nu kunnen we in het spel snel schakelen. En dat is nodig want in tien minuten kunnen zomaar een paar goals vallen”, aldus Van den Heuvel.
Van Eindhoven naar Bloemendaal
De zo behaalde opbrengst liegt er niet om: “Het resultaat is dat we met dit team drie keer achter elkaar landskampioen zijn geworden en zelfs de Europese titel in 2015 wonnen”, vertelt Van den Heuvel, die na zijn successen met Oranje Zwart coach is geworden van HC Bloemendaal. Ook daar maakt hij gebruik van het gedachtegoed van People Change. Toen de resultaten na de eerste twee jaar tegenvielen, adviseerde oprichter Rogier Offerhaus Van den Heuvel om een paar dagen weg te gaan met zijn nieuwe ploeg.
“Het tweede seizoen was echt een grote teleurstelling”, vertelt Bloemendaal-aanvaller Florian Fuchs in Hockey International. “Je moet iets leren van dat eerste seizoen, maar we hebben precies hetzelfde gedaan. Mentaal waren we te veel bezig met negatieve dingen, niet echt ons spel gespeeld. Dan zie je dat iedereen met zichzelf bezig is en de verbinding wegvalt.”
Hij voegt toe dat precies hier het verschil werd gemaakt in het laatste seizoen: “We hebben nu wél leermomenten gehad. Tijdens het seizoen, maar vooral tijdens het teamuitje naar Frankrijk in de paasdagen. Daar hebben we veel gesproken met elkaar, volledig open en eerlijk. Op zo’n manier die ik nooit eerder heb meegemaakt. Die momenten hebben we de eerste seizoenen niet gehad en ik denk dat dat het grote verschil is. Mentaal hebben we echt een stap gezet. Dat geeft geen enkele garantie, maar ik denk dat we als groep op een andere manier de play-offs ingaan.”
Garantie of niet, Bloemendaal slaagde erin de play-offs te winnen. Het onttroonde Kampong – dat de afgelopen twee jaar de titel binnenhaalde – en mocht zich zo na negen jaar eindelijk weer de beste van Nederland noemen, voor de twintigste keer bovendien.
