Consortium oordeelt positief over Nederlands testtraject hyperloop

Minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu heeft onlangs de resultaten van een haalbaarheidsonderzoek over de hyperloop aangeboden aan de Tweede Kamer. In het rapport wordt positief geoordeeld over de mogelijkheden voor een testtraject voor de hyperloop in Nederland. De door Tesla-oprichter Elon Musk bedachte hyperlooptechnologie moet het op termijn mogelijk maken om, met behulp van een magneetzweefbaan in een bijna-vacuümbuis, personen en goederen met een snelheid tot 1.200 kilometer per uur te vervoeren.

Met een vliegtuig duurt het gemiddeld 57 minuten om de ongeveer 560 kilometer tussen Los Angeles en San Francisco te overbruggen. Elon Musk zegt dat zijn hyperloop-concept het mogelijk moet maken in een half uurtje van de ene naar de andere stad te reizen zonder het aardoppervlak te verlaten. De hyperloop is een idee voor een toekomstig transportsysteem dat, enigszins vergelijkbaar met buizenpost*, gebruik maakt van een luchtdrukbuis om mensen en goederen te transporteren.

Het systeem bestaat uit twee bijna luchtledige pijpen waarin de luchtdruk ongeveer één duizendste is van die in onze atmosfeer. In een buis kunnen capsules vol goederen en/of mensen op zeer hoge snelheid – volgens de plannen tot wel 1.200 kilometer per uur – over een magneetzweefbaan worden verplaatst. De capsules zouden kort achter elkaar moeten kunnen vertrekken, waarbij de schattingen over de tussenpozen uiteenlopen van dertig seconden tot twee minuten.

Haalbaarheidsonderzoek

Sinds het idee in 2013 werd gelanceerd, hebben de ontwikkelingen rond de hyperoop elkaar in rap tempo opgevolgd en inmiddels zijn er twee hyperloopbedrijven die plannen hebben het concept ook in Nederland toe te passen. Deze bedrijven, Hardt** uit Delft en Hyperloop One uit de Verenigde Staten, hebben laten weten op zoek te zijn naar een locatie om het hyperloopconcept te testen en certificeren voor personen- en goederenvervoer. Naar aanleiding hiervan heeft minister Schultz laten onderzoeken of en waarom het voor Nederland zinvol kan zijn om hier een testbaan aan te leggen. 

Hiervoor schakelde ze de hulp in van onderzoeksbureau TNO en van de ingenieurs- en adviesbureaus BCI, VINU en Arup. Dit consortium van bureaus beoordeelde de stand van zaken op het gebied van de techniek, ruimtelijke inpassing, financiën/economie en governance/organisatie. De resultaten van het onderzoek dat deze bureaus uitvoerden zijn gebundeld in het rapport ‘Hyperloop in the Netherlands’. Hierin wordt een positief beeld geschetst van zowel de maatschappelijke als de economische waarde van een testbaan en wordt voorgesteld een traject van in totaal vijf kilometer aan te leggen. Na diverse locaties te hebben beoordeeld op aspecten als beschikbaarheid, kruising van vitale infrastructuur en ligging, is de Vogelweg in Flevoland aangewezen als meest geschikte locatie voor de testbaan, die een lengte van maximaal vijf kilometer zou moeten krijgen. De door de bureaus gesuggereerde testbaan kan naar de verwachting van de onderzoekers gerealiseerd worden voor zo’n €120 miljoen.

Positieve effecten

Kijkend naar de voordelen van de hyperloop, kan ten eerste natuurlijk worden opgemerkt dat de enorme snelheid de wereld weer een stukje kleiner maakt. Daarnaast moet het concept bijdragen aan de verduurzaming van vervoer, doordat er per transport weinig energie verbruikt wordt die ook nog deels kan worden opgewekt met zonnecellen op de buitenkant van de buis. Ook moet het gebruik van een afgesloten buis ervoor zorgen dat het vervoersmiddel geen geluidsoverlast produceert en beperkte impact ondervindt van weersinvloeden en andere externe factoren.

In het rapport is echter vooral gekeken naar de positieve impact die de aanleg van een testbaan in Nederland zou kunnen opleveren. Wat betreft het economisch voordeel wordt gewezen op de honderden nieuwe banen die dankzij de testwerkzaamheden zullen ontstaan bij de twee hyperloopbedrijven. Ook zullen de bedrijven de opgedane innovatieve kennis kunnen vastleggen in (deels Nederlandse) intellectuele eigendomsrechten. Als en wanneer deze bedrijven uiteindelijk een hyperloop aanleggen voor commercieel gebruik, kan de in de testfase opgedane kennis worden geëxporteerd.

Verder wordt erop gewezen dat Nederland voor (buitenlandse) innovatieve vervoerspartijen bij uitstek aantrekkelijk is als testlocatie, onder andere vanwege onze geografische ligging, goed gekwalificeerde ingenieurs, kennis van projectmanagement, mobiliteit- en safetycases en de regelgeving rond intellectueel eigendomsrecht. Tot slot wijzen ze op dit vlak op de Nederlandse dichtbevolktheid, waardoor op termijn een businesscase realiseerbaar zou moeten zijn. Niet alle geluiden zijn echter positief. Hyperloop heeft ook vanuit verschillende hoeken flinke kritiek te verduren gekregen. Zo stellen critici vragen omtrent aspecten als kostenraming en veiligheid.

Tests

Als de testbaan er eenmaal ligt, zal deze worden gebruikt om te kijken naar de technische en commerciële haalbaarheid van de hyperloop. Zo wordt onder meer gekeken naar de beste manier om hoge snelheidswissels, voertuigen en stations te ontwerpen. Daarnaast zal men onderzoeken of het systeem voldoende veiligheid, capaciteit en comfort kan bieden en of de kosten beheersbaar zijn. Ook wijzen de auteurs van het rapport erop dat het belangrijk is dat de standaardisering, samenwerking en certificering ook op Europees niveau goed op orde zijn. Ze voegen hieraan toe dat het momenteel nog te vroeg is al over mogelijke commerciële trajecten in Nederland te besluiten.

Hyperloop One voert momenteel al tests uit in een 500 meter lange buis in Nevada waar tot nu toe snelheden tot zo’n 300 kilometer per uur zijn behaald. Hardt heeft in Delft een 30 meter lange buis die nog intern wordt ingericht. Beide bedrijven zijn in het onderzoek beoordeeld op hun ‘Technological Readiness Levels’ (TRL’s), die een momentopname geven van de stand van zaken zoals deze was in juni 2017. Op een schaal van 0 tot 9 scoren Hardt en Hyperloop One respectievelijk een TRL van 4 en 5. Voor het bereiken van hogere TRL-niveau zijn meer inspanning en geld nodig. Hierdoor is een uitgebreide testfase vereist alvorens de hyperloop commercieel kan worden gerealiseerd.

Trajecten

Er wordt ook al nagedacht over de routes van de nog aan te leggen hyperlooptrajecten. Hyperloop One presenteerde onlangs negen mogelijke Europese routes die in aanmerking komen, waarvan zich er een in Nederland bevindt. Het afleggen van dit traject van 428 kilometer – dat langs Amsterdam, Rotterdam, Eindhoven, Den Bosch, Arnhem en Lelystad voert – zou in totaal slechts 41 minuten in beslag moeten nemen. In het onderzoeksrapport wordt als eerste commerciële route een verbinding tussen Schiphol en Lelystad Airport aangeraden, een stuk van 57 kilometer. Het systeem zou vooral interessant zijn op afstanden onder de 1.000 kilometer, daarboven zouden vliegverbindingen efficiënter zijn.

Innovatieland

Met het stimuleren van de hyperloopprojecten wil minister Schultz van Infrastructuur en Milieu ook een extra impuls geven aan de innovatieve status van Nederland. Ze gaf al aan van Nederland een "Europese proeftuin" te willen maken voor de Hyperloop. Nederland timmert mondiaal stevig aan de weg op het gebied van zelfsturende auto’s, truck platooning en drones, en de hyperloop kan de volgende stap vormen in deze overgang richting nieuwe vormen van mobiliteit. De komende tijd wordt met beide hyperloopbedrijven verder verkend wat er nodig is om een testtraject in Nederland te realiseren. De daadwerkelijke keuzes daarover zullen door een nieuw kabinet moeten worden genomen. 

* Anders dan bij buizenpost wordt er in de hyperloop echter geen gebruik gemaakt van overdruk maar van een middenvacuüm.

** Hardt is ontstaan uit het team van TU Delft dat begin dit jaar in de VS de SpaceX hyperloop wedstrijd won.