Bakkenist: Kredietunie geschikt voor financiering agrosector
Net als in andere sectoren hebben ondernemers in de agrarische sector moeite met de financiering van hun groeiplannen. Banken stellen zich terughoudend op, en alhoewel er steeds meer alternatieve financieringsvormen om de hoek komen kijken gebeurt dit nog op een relatief kleine schaal. Volgens Bram Schilleman, partner bij Bakkenist, kan een kredietunie uitkomst bieden voor agrariërs.
Wat is de definitie van een kredietunie?
Een kredietunie is een coöperatie van MKB-ondernemers die elkaar geld lenen. Ik zeg altijd dat ze elkaar met raad en daad ondersteunen. De leden verstrekken elkaar krediet en coachen elkaar zodat de investeringen meer kans van slagen hebben. Het is vergelijkbaar met de Raiffeisen-bank van 100 jaar geleden waarin een groep mensen geld bij elkaar legde.
Wat is er nieuw aan dit concept?
In Nederland is het een vrij nieuw concept. Wij hebben geholpen bij het oprichten van verschillende kredietunies. De Kredietunie Midden-Nederland is dit jaar opgezet door de middenstand in Amersfoort, Utrecht, Eemland en de Vechtsteek omdat ze steeds meer moeite hadden geld te lenen bij de bank. In plaats van blijven klagen hebben ze besloten iets te doen. Ook de bakkers hebben een kredietunie opgericht. In Nederland staan acht kredietunies geregistreerd die allemaal nieuw zijn.
In het buitenland bestaat het concept al langer. De eerste kredietunies zijn in de jaren 30 van de vorige eeuw in de Verenigde Staten opgericht. Deze unies zijn goed voor zes procent van de kredietverlening. Dit is een klein deel, maar in de VS praat je dan al snel over honderden miljarden per jaar. In het Verenigd Koninkrijk, Ierland en Polen zijn in de jaren 1950 en 1960 de eerste kredietunies in het leven geroepen. In andere landen is de kredietunie niet tot stand gekomen omdat er alternatieven waren, zoals de Raiffeisen-banken die op zijn gekomen in Duitsland en Nederland.
Wie kan zich bij een kredietunie voegen?
Voor het uitlenen en lenen van geld via een kredietunie geldt de voorwaarde dat je lid moet zijn. Dit kan op twee manieren. Een kredietunie kan zich richten op een bepaald gebied, zoals Midden-Nederland. De kredietunie van de bakkers richt zich op de hele branche in Nederland, dit is ook een mogelijkheid die geschikt is voor de agrarische sector. Je moet je dan wel afvragen of de hele sector een kredietunie moet vormen. Ik denk dat het beter is als de melkveehouders, akkerbouwers en varkenshouders afzonderlijke groepen vormen. Het is belangrijk om binding met elkaar te hebben.
Wat zijn de plus- en minpunten?
Het voordeel is dat mensen in een bepaald gebied of binnen een bepaalde groep worden gemobiliseerd. Wie kent de melkveesector of de aardappelsector nou beter dan de melkveehouders of de aardappeltelers zelf? Hierdoor kunnen de risico’s veel beter worden ingeschat waardoor investeringen die door de bank worden geweigerd, toch kunnen worden gefinancierd tegen een lager rentepercentage. Dit is een onderwerp dat zeer actueel is in de agrarische sector en door de kennis van boeren is de kredietunie een buitengewoon geschikt instrument om de sector te financieren.
Een ander voordeel is dat een community van mensen die elkaar kent elkaar beter kan helpen. Een kredietunie is meer dan alleen geld want er zit ook een groot deel coaching bij. Door elkaar te sturen en adviezen te geven neemt de kans van slagen van de investering toe. Voor boeren geldt misschien dat op ieder erf een andere waarheid geldt, maar ik denk niet dat dit voor problemen zorgt. Als een boer niet open staan voor het advies en coaching van een collega, heeft het geen zin om lid te worden van de kredietunie.
Het nadeel van kredietunies is dat ze, zeker in de opstartfase, gevoeliger zijn voor risico’s. Het begint met een kleine groep mensen en klein vermogen. Dit zorgt voor minder risicospreiding. Als een investering dan mislukt is de klap groter. Uiteindelijk moet een unie groeien tot minimaal 50 mensen die samen de schouder eronder zetten. Wil de agrarische sector een kredietunie oprichten, dan moeten er wel mensen zijn die de eerste stap durven zetten.
Welke vergunningen zijn er nodig en wat moet er gedaan worden voor het oprichten van een kredietunie?
Om als kredietunie te kunnen bemiddelen tussen de kredieten en de coaches en de leden van de unie is een ontheffing van de AFM nodig. Daarnaast is een aantal boeren nodig die in dit concept geloven, het initiatief nemen en een flink aantal mensen geïnteresseerd krijgen om lid te worden. Er is niet alleen geld nodig, er moeten ook mensen zijn die krediet af willen nemen. Zaken van een standaard businessplan tot aan een kredietbeleid en een website staan bij ons al klaar voor gebruik. Verder is het heel handig een ex-bankier of accountant bereid te vinden de kredietunie te helpen, het gaat immers om het beoordelen van kredietaanvragen.
Wat levert het u op?
Wij begeleiden de opstartfase, helpen bij het aanvragen van de ontheffing bij de AFM en leveren het aanvraag- en beheersysteem, maar doen niet de coaching van de leden. Dit moeten ze zelf doen want ik heb minder verstand van de melkveehouderij dan een melkveehouder zelf. Van iedere investering vragen wij eenmalig 1,5% en wij vragen een eenmalige instapfee van €7.500. Daarvoor verzorgen wij via ons systeem de administratieve en financiële afhandeling van de kredieten en krijgen leden van de online toegang tot informatie van de unie en de kredietportefeuille.
