Techleap: Groei-aanjager van Nederlandse startup-ecosysteem?
Externe aanjagers StartupDelta en Techleap hebben bijgedragen aan de verbetering van het Nederlandse startup-ecosysteem. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit Utrecht en adviesbureau Birch, uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK).
Een belangrijke taak van het ministerie is het versterken van het Nederlandse ecosysteem voor startups. Daaraan wordt onder meer invulling gegeven via het financieren van Techleap, een non-profit die de groei van het startupecosysteem moet aanjagen.
Dat doet Techleap (dat tot 2019 opereerde onder de naam StartupDelta) onder andere door startups te voorzien van begeleiding, beleid te beïnvloeden (belangenbehartiging) en events te organiseren waar startups in aanraking komen met de kennis en expertise die hen verder helpt.
Sinds de lancering in 2015 heeft het ministerie tientallen miljoenen euro’s in StartupDelta en Techleap gestoken. De vraag is: hoe effectief en doelgericht is de startup-aanjager geweest? Uit het onderzoek van de Universiteit Utrecht en Birch blijkt dat de inspanningen een “significante impact” hebben gehad op het Nederlandse startups-ecosysteem. “De aanjagers hebben over het geheel genomen hun doelen bereikt”, stellen de onderzoekers.
Flinke toenames
Eén van de doelen van de externe aanjager is om innovatief ondernemerschap te stimuleren door de omstandigheden voor startups in ons land aantrekkelijker te maken. Cijfers uit het onderzoeksrapport suggereren dat StartupDelta en Techleap hierin geslaagd zijn.
Zo telde ons land in 2015 zo’n 6.600 startups, afgelopen jaar ging het om iets meer dan 10.000 stuks, wat overeenstemt met een toename van zo’n 55% in zeven jaar tijd. En dat terwijl de Covid-19 pandemie tijdens een deel van deze periode het ondernemen juist bemoeilijkte.
Voor hun analyse keken de onderzoekers ook naar de ontwikkeling van het aantal unicorns. Dat zijn startups die zijn opgericht na 1990 en een waarde van minimaal $1 miljard hebben bereikt.
Uit het onderzoek blijkt dat het aantal unicorns in Nederland flink is gegroeid: van 6 in 2015 naar 28 in 2022. Voorbeelden zijn navigatiesysteemmaker TomTom, betaalbedrijf Adyen, maaltijdbestelplatform Just Eat Takeaway en online supermarkt Picnic.
Over de hele linie is de financiële waardering van het gehele Nederlandse startup-ecosysteem flink gegroeid. Zo kende het ecosysteem in 2015 een financiële waardering van $80,1 miljard, afgelopen jaar ging het om $350,8 miljard – een dikke verviervoudiging dus.
Ondanks deze positieve ontwikkelingen, geven de onderzoekers wel aan dat sommige effecten en de efficiëntie van de ingezette acties pas in de toekomst kunnen worden vastgesteld. “Niettemin geeft onze evaluatie wel een helder kwalitatief inzicht in de bijdragen van de twee aanjagers”, aldus de onderzoekers.
Meer focus op doorontwikkeling
Het rapport geeft Techleap ook verschillende aandachtspunten mee. Deze concentreren zich onder andere op het laten doorgroeien van startups naar scale-ups (dat zijn startups van ten minste vijf jaar oud met een minimale omzet van $5 miljoen). Volgens de onderzoekers hebben veel startups moeite om de stap naar scale-up te maken.
Lees verder: McKinsey: Nederland loopt voorop in startups, maar blijft achter in scale-ups.
Weliswaar nam het aantal scale-ups tussen 2015 en 2021 in ons land toe: van 1.980 naar 2.610. Maar als dieper wordt ingegaan op de cijfers, dan blijkt dat het aantal scale-ups in 2021 lager ligt dan in 2017 (2.690), 2018 (3.010), 2019 (3.040) én 2020 (2.710) – wat de eerdere toename in perspectief plaats.
Aan de hand van het rapport van de Universiteit Utrecht en adviesbureau Birch concludeert Micky Adriaansens, demissionair minister van EZK en voormalig bestuursvoorzitter van TwynstraGudde, dat Techleap zich meer moet gaan richten op het doorontwikkelen van startups en daarmee dus op scale-ups.
Daarnaast zou Techleap zich volgens de minister meer moeten focussen op zogenaamde deep techs. Dat zijn kennisintensieve startups die hoogwaardige (technologische) kennis vanuit bijvoorbeeld universiteiten combineren met onderzoek, ontwikkeling en productie. Ons land telt zo’n 1.400 deep techs.
Maar wel met minder publiek geld
Tegelijkertijd liet Adriaansens weten dat ze de subsidie die Techleap ontvangt zal verlagen. Tussen begin 2019 en eind 2022 kon de externe aanjager rekenen op een bijdrage van zo’n €35 miljoen, voor de periode 2023-2026 gaat het om ‘nog maar’ ongeveer €15 miljoen.
“Naast publieke financiering moet er – net zoals in andere lidstaten van de Europese Unie – ook meer private financiering zoals durfkapitaal komen voor het gedeelte dat inmiddels zelf door de markt opgepakt kan worden”, aldus de minister in een brief aan de Tweede Kamer naar aanleiding van haar beslissing.
