Onderzoek Berenschot: ‘Gemeente Renkum gebaat bij fusie’
Het Gelderse Renkum is gebaat bij een fusie met één of meerdere andere gemeenten. Dat schrijven adviseurs van Berenschot in een nieuw onderzoeksrapport.
De gemeente Renkum – met in totaal ruim 31.000 inwoners – ligt ten oosten van Arnhem en bestaat vandaag de dag uit zes kernen. Naast Renkum zelf gaat het om Doorwerth, Heelsum, Heveadorp, Wolfheze en tot slot Oosterbeek, waar ook het gemeentehuis van Renkum staat.
Net als veel andere Nederlandse gemeenten verkeert Renkum in financieel zwaar weer. En zoals bij zoveel gemeenten zijn de problemen grotendeels te herleiden tot de grote decentralisatie van 2015, waarin gemeenten verantwoordelijk werden voor veel taken uit het sociaal domein.
Voor de daadwerkelijke uitvoering schakelen gemeenten doorgaans commerciële partijen in. Zeker kleine gemeenten ontbreekt het vaak echter aan inkoopkracht, waardoor bij veel gemeenten een kastekort is ontstaan.
En dat is ondertussen behoorlijk opgelopen, zo blijkt uit een eerder onderzoek van Berenschot. De adviseurs van het adviesbureau becijferden dat Nederlandse gemeenten in totaal zo’n €1,5 miljard extra nodig hebben van de Rijksoverheid om dit jaar de Participatiewet naar behoren te kunnen uitvoeren.
Inmiddels heeft een arbitragecommissie bepaald dat voor de jeugdzorg – een van de gemeentelijke taken binnen het sociaal domein – de komende jaren gemiddeld €1,8 miljard per jaar extra naar de gemeenten zal gaan.
Voor veel kleine gemeenten, zoals Renkum, is dit echter onvoldoende om een einde te maken aan de financiële problemen. Een fusie met een andere gemeente kan volgens Berenschot een meer duurzame oplossing bieden.
Duurzame oplossing
Het bureau werd ingeschakeld door de gemeenteraad van Renkum om de toekomst van de gemeente te inventariseren. Vorige maand overhandigden de onderzoekers hun eindrapport aan de gemeenteraad. Daarin adviseren ze Renkum na te denken over enkele toekomstscenario’s. In het eerste scenario fuseert Renkum alleen op ambtelijk niveau met Wageningen, dat ongeveer even groot is als Renkum.
Een andere optie is dat Renkum zich – al dan niet samen met de gemeente Rheden – aansluit bij het grotere Arnhem. Het voordeel van dit scenario is dat Renkum op dit moment al op tal van vlakken samenwerkt met Arnhem. Deze fusie vraagt wat dat betreft om minder aanpassingen.
Ook wordt een scenario voorgesteld waarin Oosterbeek, Doorwerth en Wolfheze zich aansluiten bij de gemeente Arnhem, terwijl Renkum en Heelsum fuseren met de gemeente Wageningen. Volgens de onderzoekers is het vooral bij deze fusieoptie – de gemeente Renkum eerst opsplitsen en daarna pas fuseren – van groot belang dat de bevolking het eens is met de uiteindelijk keuze.
“Draagvlak vanuit de inwoners van de verschillende kernen is voor dit scenario het meest cruciaal”, concludeert Berenschot in zijn rapport.
