Finance Ideas: Financiële druk op ziekenhuizen neemt toe

11 oktober 2021 Consultancy.nl

Het bedrijfsresultaat van ziekenhuizen bleef in het door corona getekende 2020 op peil, maar enkel dankzij de steunmaatregelen vanuit de overheid. De onderliggende kasstromen daalden echter als gevolg van stijgende personeelskosten. En dat is zorgelijk, want daardoor hebben ziekenhuizen minder ruimte voor investeringen, zo waarschuwt Finance Ideas in zijn ZorgRating Benchmark.

Het financieel adviesbureau baseert zijn jaarlijkse benchmark op de jaarverslagen van circa 75% van alle algemene en topklinische ziekenhuizen. Dit jaar werd daarbij gekeken naar de periode 2010 tot en met 2020. Met name dat laatste jaar was uiteraard uitzonderlijk, vanwege de coronacrisis.

Dit vertaalt zich niet onmiddellijk in het resultaat dat de ziekenhuizen boekten. Dit schommelt al jaren rond de 1,4% van de omzet en in 2020 was dat niet anders, waarbij moet worden opgemerkt dat nog niet alle jaarverslagen zijn gedeponeerd. Het stabiele resultaat laat volgens Finance Ideas zien dat de steunmaatregelen effect hebben gesorteerd. De vermogenspositie van de ziekenhuizen is zelfs licht verbeterd – de solvabiliteitspositie is toegenomen van 30% in 2019 naar 31% in 2020.

Ontwikkeling operationele kasstroom en resultaat 2010-2020

Daar staat echter tegenover dat de operationele marge licht is gedaald. De operationele kasstroom (uitgedrukt in EBITDA) ligt al enkele jaren rond de 9%, maar daalt gestaag. De daling werd ingezet in 2010, toen de operationele kasstroom nog bijna twee keer zo hoog was (ruim 17%).

“De ziekenhuizen lijken niet in staat om de operationele kasstromen te verbeteren”, signaleren de onderzoekers. “Dit leidt ertoe dat de investeringscapaciteit van de ziekenhuizen niet toeneemt en steeds verder onder druk komt te staan.”

Het gebrek aan investeringspotentieel is extra zorgwekkend gezien de structurele uitdagingen waarmee de zorgsector te maken heeft: in een snel vergrijzende samenleving moet steeds meer zorg worden geleverd met minder middelen, waardoor de sector wordt gedwongen zichzelf grondig te transformeren – iets dat uiteraard de nodige investeringen vraagt.

Personeelskosten lopen op

De lichte verslechtering van de operationele kasstroom wordt veroorzaakt door een toename van de personeelslasten. Deze bedroeg in 2020 gemiddeld 6,5% tegenover 5,7% in 2019. Ook nam het aandeel personeelskosten ten opzichte van de omzet toe, van 48,2% naar 49,0%.

Het honorarium voor medisch specialisten steeg met 2% ten opzichte van 2019. In verhouding tot de omzet nam het aandeel honorarium medisch specialisten echter licht af, van 12% in 2019 naar 11,7% in 2020.

Personeelskosten en honorarium MSB

De toename van de personeelskosten lijkt volgens Finance Ideas grotendeels te wijten aan twee factoren. Ten eerste de stijging van het ziekteverzuim, en ten tweede de toename van de hoeveelheid personeel niet in loondienst (PNIL).

De kosten voor PNIL namen ten opzichte van 2019 toe met maar liefst 40%, van €3,2 miljoen naar €4,5 miljoen. Of het hierbij gaat om een eenmalig coronaeffect, of dat deze ontwikkeling meer structureel van aard is zal de tijd moeten leren, zo geven de onderzoekers aan.

Patiëntgebonden kosten lager door corona

De stijgende personeelskosten worden deels opgevangen door een verlaging van de overige bedrijfslasten. Daarbinnen valt vooral de afname van de patiëntgebonden kosten op. Die daalden van 20,2% van de omzet (2019) naar 19,2% (2020).

“Na een absolute toename in de afgelopen jaren is dit een opvallend gegeven in 2020”, aldus de onderzoekers, die het dan ook waarschijnlijk achten dat de daling een eenmalig gevolg van Covid-19 betreft.

Tot slot merken ze op dat ook de totale kapitaallasten het afgelopen jaar licht zijn afgenomen. De afschrijvingen bleven nagenoeg gelijk en de rentelasten daalden met circa 6,3%, doordat de totale leningportefeuille afnam met ruim 8%. Dit lijkt wellicht positief, maar is juist een duidelijk teken dat de “trend van minder investeren en minder financieren van de afgelopen jaren verder doorzet”.

Voor de uitgebreide resultaten, zie het artikel: ‘Lange termijn houdbaarheid ziekenhuizen onder druk’.

More on: Finance Ideas
Netherlands
Company profile
Finance Ideas is a Netherlands partner of Consultancy.org