'De crisis maakt organisaties alerter voor wat er speelt in de samenleving'
De Issuemakers heeft voortdurend zijn vinger op de pols van de samenleving. Het bureau adviseert organisaties over maatschappelijke issues. Dit jaar is er natuurlijk één onderwerp dat alles domineert: corona. Welke invloed heeft de uitbraak van het virus op de dienstverlening van De Issuemakers? Consultancy.nl vroeg het aan managing partner Mayke van Keep.
“Ons team is zelf best wel goed door de crisis gekomen”, begint Van Keep. “We zijn direct vanuit huis gaan werken en omdat we begin dit jaar al overgestapt waren op Teams was dat gemakkelijk. In het begin overheerste de adrenaline. Gelukkig hebben we de energie vast kunnen houden en zijn we allemaal gezond gebleven. Dit neemt niet weg dat onze medewerkers elkaar wel enorm missen. We merken dat ze het zo nu en dan wel lekker vinden om weer eens vanuit kantoor te werken. Dat is wat ons betreft oké, zolang ze zich maar de regels van het RIVM houden.”
In 2007 richtte Mayke van Keep samen met haar zus Sybrig communicatieadviesbureau De Issuemakers op. Het bureau adviseert en ondersteunt organisaties die maatschappelijke impact hebben of willen maken, door voor hen maatschappelijke en politieke issues te monitoren, managen en maken.
“De manieren waarop we onze opdrachtgevers tijdens de crisis helpen is veranderd”, vertelt Van Keep. “In het begin lag de focus op crisiscommunicatie en internetcommunicatie. Naast een toenemende vraag naar klankborden en advies, is er ook duidelijk behoefte aan concrete ondersteuning op het gebied van uitvoering. Zo hebben we onder andere het Landelijke Coördinatiestructuur Testcapaciteit (LCT) ondersteund in hun communicatie naar hun stakeholders en ook de interne communicatie van IKEA rondom de sluiting.”
De buitenwereld binnenhalen
Inmiddels ziet ze dat veel opdrachtgevers zich alweer aan het oriënteren zijn op de periode na corona en de issues die dan voor hen van belang gaan worden. “De wereld is door corona veranderd. Veel organisaties hebben meegemaakt wat de invloed van maatschappelijke issues kan zijn op hun functioneren en hun business. Ze willen de situatie waarmee ze geconfronteerd werden nooit meer meemaken. Dat betekent dat ze alerter zijn of willen zijn voor wat er in de samenleving speelt.”
De Issuemakers helpt daarbij, zo legt ze uit, “door de buitenwereld binnen te halen, issues die voor hen belangrijk zijn of kunnen worden te benoemen en samen met hen nieuwe handelingsperspectieven te formuleren. Om daarmee de uitdagingen waar ze mee te maken krijgen enerzijds om te zetten in impactvolle oplossingen, en anderzijds zoveel mogelijk te voorkomen dat issues escaleren en crises veroorzaken. Voor onze medewerkers is omgevingssensitiviteit daarom een belangrijke eigenschap.”
Terwijl de vraag vanuit opdrachtgevers verandert, blijft het advies aan hen hetzelfde: “Ben alert op de issues die binnen of buiten je organisatie spelen en die invloed kunnen hebben op jouw functioneren of je reputatie. Hou die in de gaten en zorg dat je mogelijke scenario’s in kaart brengt, zodat je niet verrast wordt. Blijf dicht bij jezelf en je missie en kijk hoe je kunt voorkomen dat een issue escaleert. Bedenk ook of je als organisatie bij kunt dragen aan de oplossing van een van de grotere maatschappelijke issues die nu spelen. Daarmee kun je de impact van je organisatie versterken en je geloofwaardigheid vergroten.”
“Ben daarbij eerlijk en transparant over wat je wel en niet kunt en wilt bereiken en ben niet bang om toe te geven als je een fout hebt gemaakt”, benadrukt Van Keep. “Als je je maatschappelijk wilt profileren, zorg er dan voor dat dat niet alleen beperkt blijft tot communicatie. Er zijn tal van organisaties bekend waarbij de reputatie juist onder druk komt te staan wanneer ze daarbij net de verkeerde toon aanslaan of er in hun beleid geen invulling aan geven.”
Van verhuftering naar verbroedering
Ieder jaar doet De Issuemakers onderzoek naar de onderwerpen die het meest leven onder Nederlanders. Dit jaar kwamen de betaalbaarheid en kwaliteit van de zorg, asociaal gedrag, klimaatverandering en het lerarentekort uit de bus als de belangrijkste thema’s. Uiteraard zag de maatschappelijke agenda er tijdens de coronacrisis echter ineens heel anders uit.
“Er wordt meer gedemonstreerd dan vroeger en de opkomst is groot. Het lijkt dat mensen ergens heen moeten met hun energie.”
Van Keep: “De issues waarvan Nederlanders verwachtten dat ze in 2020 de publieke en politieke zouden domineren, zijn eigenlijk tijdens de eerste maanden van de crisis niet aan de orde geweest. En als ze wel zichtbaar waren, was dat vaak in een andere verschijningsvorm. Er werd wel gesproken over het tekort aan zorg, maar niet over de kwaliteit en de betaalbaarheid van de zorg; die twee issues hangen nu nog boven de markt. Er was wel sprake van een herwaardering van het vak van leraar, maar er is niet gesproken over het lerarentekort.”
“Bij een aantal issues is het sentiment zelfs helemaal omgeslagen”, constateert ze: “In plaats van verhuftering van de samenleving waren Nederlanders ineens liever en leuker tegen elkaar dan voorheen. En doordat we minder vliegen, is de lucht gezonder geworden en nam het stikstofpercentage af.”
Nu Nederland weer langzaam opkrabbelt van de crisis ziet ze hoe ook de andere issues weer de kop opsteken. “Soms wordt daarbij nog een koppeling gelegd met corona, zoals bij de klimaatdiscussie, terwijl dit niet helemaal logisch is. Ook zie je een aantal issues versterkt terugkomen. Denk bijvoorbeeld aan racisme, asociaal gedrag of vertrouwen in de overheid en instituties. Ook geweld op straat wordt weer actueel door de grote protesten van onder meer de Black Lives Matter-beweging en Virus Waanzin, waar hooligans zich bij aansluiten. De wereld is activistischer dan ooit. Er wordt meer gedemonstreerd dan vroeger en de opkomst is groot. Het lijkt dat mensen ergens heen moeten met hun energie.”
“Feit is dat de wereld veranderd is en het belangrijker dan ooit is dat bedrijven het sentiment dat er bestaat in de samenleving goed aanvoelen”, geeft Van Keep tot slot aan. “Rutte deed dat bijvoorbeeld voortreffelijk door te erkennen dat er ook in Nederland sprake is van institutioneel racisme. Van organisaties wordt verwacht dat ze empathie tonen, en ook transparant maken wat hun aandeel in specifieke issues is en hoe zij bijdragen aan het oplossen van issues. Als je daar niet goed mee omgaat, kan het grote gevolgen hebben voor je reputatie.”
