Stijgende kosten, veiligheid en asielzoekers de drie grootste zorgen van Nederlanders
De stijgende kosten van levensonderhoud zijn de grootste zorg van Nederlanders in 2025. Dit blijkt uit de jaarlijkse Issuemonitor van Issuemakers. Op plekken twee en drie staan de veiligheid in het land en de instroom van asielzoekers.
De Issuemonitor is een jaarlijks terugkerend onderzoek van communicatiebureau Issuemakers naar de ‘issues’ waar mensen mee zitten. Dit jaar zijn meer dan 1.000 Nederlanders ondervraagd voor het onderzoek, dat samen met Markteffect is uitgevoerd.
1: Stijgende kosten levensonderhoud
Dit is het grootste zorgpunt voor Nederlanders op dit moment. Vrouwen en 41-plussers maken zich hier meer zorgen over dan mannen en 18- tot 41-jarigen. Hoogopgeleiden maken zich minder zorgen. Bijna de helft wijst de overheid aan als de schuldige partij, maar ook het bedrijfsleven en de politiek spelen een rol. Vooral de overheid zou voor een oplossing moeten zorgen.
2: Veiligheid in Europa
38% maakt zich hier zorgen over. De zorgen zijn vooral zichtbaar onder 56-plussers. De politiek en de overheid worden gezien als de belangrijkste verantwoordelijken. Men verwacht dan ook dat zij het probleem oplossen.
3: Toenemende instroom van asielzoekers
Eén op de drie Nederlanders maakt zich hier zorgen over. 41-plussers maken zich meer zorgen dan 18- tot 40-jarigen. Hoger opgeleiden maken zich minder zorgen. 90% wijst de overheid en de politiek aan als de verantwoordelijke partijen. Het is volgens de meesten ook aan hen om het probleem om te lossen.
4: Oorlog in Oekraïne
43% maakt zich zorgen over dit issue. Vooral 56-plussers en gepensioneerden maken zich zorgen, maar ook laagopgeleiden. Een derde vindt dat de Nederlandse politiek een rol speelt in het probleem. Zowel de overheid als de politiek wordt aangesproken om een oplossing te bieden, hoewel men erkent dat Nederland dit niet in zijn eentje kan.
5: Verharding/verhuftering van de samenleving
38% maakt zich hier zorgen over. Laagopgeleiden en 41-plussers maken zich meer zorgen. Inwoners van grote steden maken zich minder zorgen dan de rest van Nederland. Mensen met uitwonende kinderen zijn ook bezorgd over dit issue. De helft van de respondenten vindt dat burgers zelf verantwoordelijk zijn voor dit probleem en dat zij het moeten oplossen.
6: Opwarming van de aarde
Een kwart van de Nederlanders maakt zich zorgen over dit issue en beschouwt het vaak als het grootste probleem. 56-plussers maken zich meer zorgen dan de jongere generaties. Een derde van de respondenten wijst het bedrijfsleven aan als de belangrijkste oorzaak, maar ook de overheid, de politiek en consumenten spelen een rol. Het is vooral de taak van de overheid en de politiek om dit probleem aan te pakken.
7: Criminaliteit en veiligheid in de Nederlandse samenleving
Bijna vier op de tien Nederlanders maken zich zorgen over criminaliteit. 56-plussers en laagopgeleiden maken zich hier meer zorgen over. De overheid wordt het vaakst aangemerkt als de oorzaak, maar ook de politiek en de burgers zelf worden als deels verantwoordelijk beschouwd. Het wordt vooral als de verantwoordelijkheid van de overheid gezien om een oplossing te vinden.
8: Prijs van koopwoningen/huurwoningen
38% van de Nederlanders maakt zich zorgen over de woningprijzen. Vrouwen en 18- tot 30-jarigen maken zich hier meer zorgen over dan mannen en 66-plussers. Inwoners die bij ouders of familie wonen, maken zich ook zorgen over dit issue. Bijna de helft wijst de overheid aan als de schuldige, en ook als de partij die het probleem moet oplossen.
9: Toenemende (hybride) oorlogsdreiging
Ongeveer één op de drie Nederlanders maakt zich zorgen over dit issue. 56-plussers maken zich meer zorgen dan de jongere generaties. De politiek speelt hierin volgens ruim een derde van de respondenten een rol, maar er zijn ook andere landen en partijen die bijdragen aan de dreiging. Toch vinden zeven op de tien respondenten dat de politiek en/of overheid de oplossing moeten bieden.
10: Toenemend geweld
Vier op de tien Nederlanders maken zich zorgen om dit issue. Nederlanders boven de 56 jaar en laagopgeleiden maken zich hier meer zorgen over. 43% vindt dat de oorzaak van dit geweld vooral bij de burgers ligt, maar voornamelijk de overheid wordt verantwoordelijk gehouden voor het vinden van een oplossing.
Wie moet deze thema’s oplossen?
Voor de meeste thema’s wijzen Nederlanders dus vooral naar de overheid als verantwoordelijke partij. Denk aan kwesties zoals woningnood, de kwaliteit en toegankelijkheid van zorg, onderwijs en openbaar vervoer.
De politiek wordt opvallend genoeg minder vaak genoemd als verantwoordelijke, behalve bij onderwerpen zoals de toekomst van de EU en cultuurfinanciering. Voor milieuproblemen en ongelijkheid leggen Nederlanders de bal vooral bij het bedrijfsleven, zoals in het geval van vervuiling door grote bedrijven, prestatiedruk en de ongelijke beloning voor vrouwen.
Over het algemeen vinden Nederlanders dat de overheid en politiek sneller moeten handelen bij hun beleid rondom deze problematische kwesties.
