Zelfstandig professionals verwachten meer werk door technologietrends
Negen van de tien zelfstandig professionals (zp’ers) zijn niet bang dat automatisering en andere belangrijke technologietrends hun werk gaan bedreigen. Wel denken professionals werkzaam als zelfstandig adviseur of freelance projectmanager dat de opkomst van technologieën zoals blockchain, big data en kunstmatige intelligentie hun werkzaamheden inhoudelijk zullen veranderen.
De dreiging van de automatisering van werk hangt nu al jaren boven de arbeidsmarkt. Advieskantoor Deloitte schatte een aantal jaar geleden in dat als gevolg van de ontwikkeling in ons land 2 tot 3 miljoen banen zullen verdwijnen. In een vervolganalyse werd daarna gesteld dat tot wel 300.000 studenten de arbeidsmarkt zouden instromen in werkvelden waarvan het voortbestaan ernstig op het spel staat.
Adviesbureau McKinsey & Company kwam op basis van onderzoek tot de schatting dat in Nederland tegen 2030 1,3 miljoen banen verdwijnen. Niet alleen werk van laag- en middelbaar opgeleiden kan door robots worden gedaan, ook 30% van de hoogopgeleiden verricht werk dat relatief eenvoudig te automatiseren is, stellen de onderzoekers. Tegelijk benadrukken ze dat er ook weer 1,4 miljoen banen voor in de plaats komen. 
ZP Facts heeft in samenwerking met HeadFirst een enquête gehouden onder zp'ers, oftewel zelfstandig opererende kenniswerkers die hun specialistische kennis verhuren. Hieruit blijkt dat het beeld van deze hoogopgeleide zzp’ers in de zakelijke dienstverlening ten aanzien van hun eigen arbeidsplaats op één lijn ligt met de voorspelling van McKinsey. Een kwart verwacht dat de algehele werkgelegenheid in Nederland daalt door de opkomst van nieuwe technologieën. Vooral kunstmatige intelligentie – geavanceerde technologie waarmee machines, software en apparaten zelfstandig problemen kunnen oplossen – gaat grote impact hebben, zo voorspellen zelfstandigen. Ze denken dat ontwikkelingen als blockchain en Internet of Things minder zullen veranderen.
Blockchain is een technologie die databases koppelt, waardoor transacties kunnen plaatsvinden zonder tussenkomst van derde partijen, terwijl Internet of Things een ontwikkeling is die ervoor zorgt dat alledaagse objecten worden verbonden met het internet en gegevens kunnen uitwisselen. Andere technologieën die winnen aan bekendheid onder zelfstandigen zijn machine learning (een discipline waarbij patronen in big data ontdekt worden), deep learning (algoritmes waarmee computers zichzelf vaardigheden kunnen aanleren) en virtual reality (een computergesimuleerde omgeving waar gebruikers het gevoel wordt meegegeven dat ze zich in een levensechte ervaring bevinden).
Ten aanzien van hun eigen opdrachten maken de zp’ers zich geen zorgen over de komst van deze nieuwe technologieën. Ruim de helft van de zelfstandigen verwacht dat ze juist een positief effect hebben op de flexibele arbeidsmarkt en het aantal beschikbare opdrachten daarbinnen. De belangrijkste reden hiervoor is dat zp’ers een cruciale rol spelen in het helpen van organisaties bij de digitale transformaties die zij moeten doorlopen om bij te blijven bij de laatste technologische ontwikkelingen. Onderzoek van een Brits analistenbureau laat zien dat vandaag de dag 32% van al het advieswerk gerelateerd is aan digitale transformaties, terwijl dit een jaar geleden nog maar 15% was. Externe projectmanagers en adviseurs bieden functionele expertise in IT-domeinen, skills in project- en verandermanagement en kennis en ervaringen van andere sectoren waar organisaties hun voordeel uit kunnen halen.
Wat ook meespeelt, zegt Gert-Jan Schellingerhout, CEO bij HeadFirst, is de snelle groei van de zogeheten ‘gig economy’. In Nederland is deze trend zeer goed merkbaar – het aantal zelfstandige professionals is in de afgelopen tien jaar gegroeid van zo’n 790 duizend tot bijna 1,1 miljoen, binnen de vier grote steden verdubbelde hun aantal zelfs van een ruime 80.000 naar zo’n 165.000. Het grootste deel van de zzp’ers werkt in de zakelijke dienstverlening. Vooruitkijkend, verwacht Schellingerhout dat de verhouding vast-flex het komende decennium blijft opschuiven naar flex. “Nieuwe technologieën zorgen ervoor dat organisaties wendbaarder moeten zijn dan ooit tevoren. Zp’ers brengen tijdelijke denkkracht binnen op het moment dat organisaties dat nodig hebben. Met verschillende vormen van flexibele arbeid kunnen zij meebewegen met de snelheid waarin ontwikkelingen tegenwoordig gaan.”
Naast dat zij meer werk krijgen toegeschoven, zijn de zelfstandigen ook positief over de kansen die onder andere kunstmatige intelligentie en machine learning met zich meebrengen. Twee derde van de zp’ers ziet de nieuwe technologieën als een kans voor het ontwikkelen van een nieuw product of nieuwe dienst. De onderzoekers benadrukken dat zp'ers vanwege hun kenmerkende kwaliteiten – ze zijn ondernemend, innovatief en leergierig – goed gepositioneerd zijn om te anticiperen op technologische ontwikkelingen en zich de nieuwste technologieën eigen te maken.
