Relatie tussen business en ICT cruciaal voor de energietransitie

De energiewereld verandert. De klant vraagt om duurzame oplossingen en nieuwe technologie maakt dit mogelijk. Een deel van deze verduurzaming is zichtbaar: zonnepanelen op de daken, windmolens aan zee en elektrische auto’s op de wegen. Minder zichtbaar is de zwaardere en andere belasting van het energienet, onder andere door een hoger verbruik en het decentraal opwekken van elektriciteit. Inspelen op deze ontwikkelingen vraagt innovatieve ICT-oplossingen. In gesprek met First Consulting vertellen Jeroen Sanders, CIO van Enexis, en Rutger van der Leeuw, directeur Infra bij Enexis Netbeheer, over hoe het netwerkbedrijf omgaat met deze energietransitie.

Zo buiten zo binnen 

Wat vragen de ontwikkelingen in de buitenwereld van Enexis Groep volgens jullie?
Ten eerste is de maatschappij hard op weg om een nieuw duurzaam energiesysteem te realiseren. Zo is de afbouw van aardgas on top of mind omdat de CO2-uitstoot naar beneden moet. We weten dat al een paar jaar, maar het neemt nu echt een vlucht. Ook is er een groeiende vraag naar aansluitingen, enerzijds door een aantrekkende economie, anderzijds door meer vraag naar bijvoorbeeld elektrische laadpalen en aansluitingen voor wind- en zonneparken. Daarnaast hebben we nog te maken met een grote krapte op de arbeidsmarkt en klanten die, terecht, steeds kritischer en mondiger worden.

Deze ontwikkelingen ‘buiten’ vragen iets van Enexis Groep ‘binnen’. We redeneren tegenwoordig veel meer vanuit de klant in plaats vanuit de techniek, we moeten sneller nieuwe competenties ontwikkelen en sneller capaciteit kunnen op- en afschalen. Digitalisering helpt ons hierbij en we hebben ook de ambitie om onszelf dusdanig flexibel te organiseren om tijdig in te kunnen spelen op de ontwikkelingen buiten. Deze verhoogde mate van wendbaarheid in de organisatie vraagt wat van de manier waarop we samenwerken binnen Enexis Groep. Agile werken maakt dit mede mogelijk.

Agile werken in een platte organisatie

Digitalisering en Agile als centrale thema’s, hoe zien jullie de ICT-functie zich ontwikkelen in de komende jaren?
ICT leverde van oudsher oplossingen aan die door de gebruikers van de ICT-oplossingen, de business, moesten worden ingepast. We zijn nu op weg om volstrekt anders te werk te gaan:

• Van eigen doen van individuen naar een gezamenlijk doel van het team
• Van vertellen naar luisteren
• Van een cultuur waarin geen fouten gemaakt mogen worden tot een cultuur waarin fouten zo snel mogelijk hersteld worden
• Verschuiving van een aanpak van geen risico's nemen tot risico's aangaan

Er is een verschuiving gaande van een sequentiële relatie tussen ICT en de Business naar een meer reciproque samenwerking; ICT kan niet zonder de business en vice versa. Bij elkaar gaan zitten en ontwikkelen in snelle iteraties met als gezamenlijk doel de klant. Gevolg is dat het beheer van een ICT-toepassing op functioneel gebied meer en meer een aandachtsgebied wordt van de business. De business kan en gaat dus steeds meer zelf doen, daar komt het op neer. Hoe dat hiërarchisch zit, is totaal irrelevant. De organisatie wordt sowieso steeds platter en flexibeler. 

Samenwerking tussen ICT en business

De hoofdvraag is: Heb je samen hetzelfde doel en durf je verantwoordelijkheden laag in de organisatie te leggen? Onze collega’s ‘in het veld’ zoals de monteurs of de uitvoerders werken vaak al ‘agile’ met een hoge mate van autonomie. Dit is een mooi voorbeeld van hoe we tussen business en ICT ook samen willen werken.

Dat er nog veel te winnen valt in de samenwerking tussen business en ICT, blijkt uit het volgende gesprek tussen Rutger en een monteur.
Monteur: ‘Ik vind het maar niks dat ICT al die apps voor ons ontwikkelt. Ik repareer al jaren gasleidingen en daar verandert niets aan.’
Even later klikt hij tijdens de lunch op de groepsapp van de gasmonteurs waar een foto in verschijnt van een onveilige situatie die is aangetroffen in het veld.
Rutger: ‘Maar dat is toch ook ICT?’
Monteur: ‘Ja, maar dat is ICT waar ik wat aan heb.’

Door de collega’s ‘in het veld’ direct te koppelen aan de ICT afdelingen, kunnen we win-win situaties creëren. 

We hebben het over de samenwerking van ICT en business, maar hoe werken jullie zelf samen?
We vinden het gaaf dat op directieniveau het besef steeds sterker is dat we samen verantwoordelijk zijn voor het realiseren van het Enexis Groep van de toekomst in plaats van dat we ons focussen op de belangen en doelstellingen van de eigen afdelingen. Onze gezamenlijke doelen hebben we duidelijk geformuleerd: Goed zorgen voor onze klanten door middel van een goede energievoorziening en het verwezenlijken van de energietransitie, tevreden medewerkers en efficiënte processen.

De basis voor het bereiken van onze gezamenlijke doelen is de manier waarop we samenwerken en het bespreekbaar maken van deze samenwerking. We vertrouwen elkaar en hebben de juiste intenties. Inhoud en proces volgen dan vanzelf. We staan ook niet meer toe dat de één ‘dit’ vindt en de ander ‘dat’ zonder het uit te spreken. Onze samenwerking is daardoor veel krachtiger en de sfeer is verbeterd.

Leiderschapsstijl: ‘You have to give them what they need, not what they want’

Vanuit het verleden komen we uit een redelijk overzichtelijke wereld. De vaart en impact van huidige ontwikkelingen maakt dat de wereld meer volatiel, onzeker, complex en ambigu is geworden. Dat vraagt andere competenties van onszelf en onze collega’s, zoals meervoudig denken. Dit terwijl de behoefte voor een eenzijdige waarheid er vaak nog is: is het nou zwart of wit?

We hebben een organisatie te leiden en daar is een heldere koers, stevigheid en ja, soms ook een impopulaire maatregel voor nodig. Je moet het beest in de bek kijken en je pakt mensen af en toe iets af. Daar niet voor weglopen is de kunst. Maar dergelijke beslissingen nemen we niet voordat we zo goed mogelijk hebben geluisterd naar de verschillende zienswijzen. Een uur langer blijven na een bijeenkomst helpt bij het opdoen van het zogeheten ‘knowledge of the crowd’. Veel mensen horen en voldoende toetsen is het devies. We hechten waarde aan die zorgvuldigheid.

Uiteindelijk willen we mensen gewoon hun werk laten doen vanuit hun eigen vakmanschap. Uiteraard zijn hiervoor heldere kaders nodig, maar we moeten niet alles willen reguleren. Mensen weten uiteindelijk zelf het beste hoe hun werk naar behoren kan worden uitgevoerd. Lachend: ‘De impact van directeuren is uiteindelijk toch schromelijk overtrokken’.

Enexis Groep is een mooi maatschappelijk bedrijf en we houden van de mensen waarmee we werken. We zijn heel blij dat onze collega’s zeer loyaal en betrokken zijn. Dat is het mooie aan dit bedrijf. Iedereen loopt hier ’s ochtends binnen met het idee om het goed te doen. Wij zijn uiteraard verantwoordelijk voor de richting van dit mooie bedrijf. Maar de manier waarop we daar invulling aan geven leggen we graag bij de mensen neer. Zij weten dat het beste!

First Consulting helpt Enexis Groep met de samenwerking tussen business en ICT bij een grootschalige cloud-migratie. First Consulting is een van de drie externe partners die het netwerkbedrijf op dit vlak bijstaat.