Kopers betalen het meest voor ICT- en zorgbedrijven, minst voor retailers

Tegen de achtergrond van een groeiende fusie- en overnamemarkt stijgen de prijzen van mkb-ondernemingen. In de afgelopen zes maanden is de gemiddelde prijs voor overnames in alle sectoren gestegen of gelijk gebleven, blijkt uit nieuw onderzoek.

Het onderzoek, dat werd gehouden onder circa 900 adviseurs werkzaam bij 216 fusie- & overname-advieskantoren, bracht in kaart hoeveel er in Nederland betaald wordt voor ondernemingen. De onderzoekers van Brookz, een overnameplatform voor aanbieders en kopers van bedrijven, keken hierbij naar de EBITDA-multiple, een maatstaf waarmee wordt gekeken welke veelvoud van de brutowinst door de koper op tafel is gelegd voor de overname.

Uit de analyse blijkt dat de EBITDA-multiple in het afgelopen half jaar voor geen enkele sector is gedaald. Gemiddeld genomen worden bedrijven nu verkocht voor 4,9 keer de brutowinst, tegenover 4,8 keer de brutowinst in de zes voorafgaande maanden. Het meeste geld tellen kopers neer voor ondernemingen die IT- en onlinediensten aanbieden. Voor die bedrijven wordt gemiddeld 6,1 keer de brutowinst betaald. Met 17% van de overnames, is dit ook de sector met het op één na hoogste aantal deals. Alleen binnen de zakelijke dienstverlening vonden met 21% nog meer transacties plaats.

Wat betreft de betaalde overnamesommen, volgen achter de IT-branche op vrij korte afstand de sectoren gezondheidszorg & farmacie (6,0 keer de brutowinst) en groothandel (5,65). Sectoren waar gemiddeld gezien de laagste overnameprijzen worden betaald, zijn horeca, toerisme & recreatie (4,0), automotive, transport & logistiek (3,75) en de detailhandel (3,65). Die laatste sector is tegelijkertijd ook de branche waar met 2% de minste deals plaatsvinden. 

De hoge multiples voor IT-bedrijven kunnen worden verklaard aan de hand van de sterke vraag naar digitale dienstverlening binnen de hedendaagse economie. Bedrijven die op de lange termijn willen overleven, ontkomen er tegenwoordig niet aan een grote digitaliseringsslag te maken, bijvoorbeeld om consumenten een optimale klantbeleving te bieden of uiteenlopende bedrijfsprocessen te stroomlijnen en op elkaar af te stemmen. Hierbij wordt vaak ook gebruikgemaakt van de laatste mogelijkheden op het gebied van automatisering en grootschalige data-analyse. 

Tegelijkertijd vormen de lage bedragen die kopers overhebben voor retailbedrijven onderdeel van de andere kant van deze medaille. Veel traditionele winkelbedrijven zijn er onvoldoende in geslaagd zich op tijd aan te passen aan de snelle digitale ontwikkelingen en hebben daardoor de boot gemist. Zo berekende McKinsey & Company dat door niet tijdig inspringen op de nieuwste trends in Nederland mogelijk 130.000 banen verloren gaan in de sector en dat 20 à 30% van de winkelruimte overbodig wordt. Een bekend voorbeeld van een winkelbedrijf dat flink te leiden had onder zijn weigering op tijd mee te gaan in de huidige ontwikkelingen is de Blokker Holding, die door de malaise gedwongen werd bijna al zijn dochterbedrijven van de hand te doen.

Mkb-markt

Het onderzoek van Brookz moet echter niet worden gezien als een graadmeter voor de gehele M&A-sector. De volledige Nederlands M&A-markt wordt door KPMG geschat op zo’n 284 transacties, goed voor €93 miljard in dealwaarde (2017). De overnameadviseurs die deelnamen aan de Brookz-enquête richten zich puur op het mkb-segment, oftewel bedrijven met een omzet tussen de €0,5 miljoen en €25 miljoen.

Wel zijn er tekenen dat er binnen de IT-sector ook in het topsegment van de M&A-markt sprake is van oververhitting. Data van MBCF – dat zelf onlangs nog de buyout van drie IT-dienstverleners begeleidde – laat zien dat 2017 een recordjaar was voor fusies en overnames in de ICT-markt, waarbij het aantal overnames waarschijnlijk rond de 350 uitkwam. Onder de grote deals binnen de Nederlandse branche bevindt zich onder meer de aankoop van Davilex Software door de Noorse Visma Group, de overname van Imtech ICT door het de Franse branchegenoot Axians en het nemen van een meerderheidsbelang in ilionx door investeringsmaatschappij Egeria.

De topdrukte wordt ook deels veroorzaakt door de vele private equity-partijen en strategen die zich roeren in de markt. Bij beide soorten kopers wordt veelvuldig ingezet op zogenaamde buy and build-strategieën. De populariteit van IT-bedrijven op dit gebied wordt daarbij extra gevoed door de hoge winsten die worden behaald. Zo realiseert een groot deel van de Nederlandse IT-ondernemingen actief in de mkb+ markt EBITDA-niveaus van 10% tot 15% van de omzet.

Goede vooruitzichten

Ook wat betreft de nabije toekomst ziet het er goed uit voor de M&A-activiteit in het mkb-segment. Circa 90% van de overnameadvieskantoren geeft in het Brookz-onderzoek aan te verwachten dat de mkb-overnamemarkt de komende zes maanden stabiel zal blijven of verder zal aantrekken. Slechts zo’n 10% denkt dat de markt gaat verslechteren. Ook een andere graadmeter geeft aanleiding tot positieve vooruitzichten: overnameadviseurs beoordelen hun sentiment met het oog op het komende halfjaar met een 8,0, het hoogste cijfer dat de laatste drie jaar werd toegekend. 

Volgens Floyd Plettenberg, partner bij Brookz, zorgt de sterke markt ervoor dat de verkoopprijzen van ondernemingen voorlopig nog zullen blijven stijgen: “De vraag naar bedrijven is nog steeds veel groter dan het aanbod. Om de volgende groep verkopers ‘uit hun tent te lokken’ zal nog meer betaald moeten worden.”

Het onderzoek volgt op soortgelijke bevindingen die recent werden opgedaan aan de verkoperskant van de onderhandelingstafel, bij ondernemers zelf. Volgens een onderzoek van Marktlink onder 217 (mede)eigenaren van familiebedrijven, zijn mkb’ers positief over ontwikkeling van bedrijfswaarde. Met andere woorden: zij verwachten ook meer geld op te halen, voortbouwend op de stijgende lijn die te zien is in de M&A-markt. “Gelukkig hebben zowel kopers als investeerders nog veel geld op de plank liggen”, sluit Plettenberg af. 

Gerelateerd: Grote overnamegolf op komst onder mkb-ondernemers.