Middenduin: Zo maak je crowdfunding tot een succes

Het gebruik van crowdfunding als financieringsmiddel heeft in de afgelopen jaren een vlucht genomen. Ondanks de stijgende populariteit van de opkomende vorm van kredietverlening worstelen veel ondernemers nog steeds met de toepassing van het fenomeen. In dit artikel geven Marielle Wiegmans en Bart Ruitenbeek, adviseurs bij Middenduin, tips voor het succesvol gebruik maken van crowdfunding.

Opkomst
Sinds 2011 is crowdfunding in opkomst in Nederland. In 2013 is volgens consultancybureau Douw & Koren via crowdfunding €32 miljoen opgehaald ten behoeve van ruim 1.250 projecten. Dit betekent een verdubbeling ten opzichte van 2012 in zowel het aantal projecten als in het totaalbedrag. Met de ruim 1.250 projecten werden in 2013 367 ondernemingen (deels) gefinancierd via crowdfunding, daarnaast slaagden 409 goede doelen en 482 innovatieve projecten in het ophalen van financiering middels crowdfunding. In 2013 lag de gemiddelde omvang van alle projecten op €25.000. De gemiddelde financiering van ondernemingen lag echter substantieel hoger, gemiddeld ruim €75.000.

Voordelen crowdfunding
Crowdfunding is een alternatieve financieringsmethode voor ondernemingen, naast de gebruikelijke financieringsmethoden als een bancaire lening of het inbrengen van eigen vermogen. Crowdfunding kan gebruikt worden als enig financieringsvehikel of kan dienen als aanvulling op een bancaire lening.

Een ander groot voordeel van crowdfunding is dat bij crowdfunding financiering en marketing hand in hand gaan. Zo wordt het product of de onderneming bekend bij het publiek door plaatsing op een geschikt platform. Bezoekers van dit platform worden geïnformeerd over het product of de onderneming en kunnen, als zij het project een warm hart toedragen of financieel interessant vinden, besluiten te investeren in de onderneming. Op deze manier geven zij aan dat zij vertrouwen in het project hebben. Projecten of ondernemingen bouwen hierdoor al naamsbekendheid en een netwerk op, wat in het voordeel is bij het verder uitrollen van het project of de onderneming.

Het invullen van een financieringsbehoefte via crowdfunding is geschikt voor een verscheidenheid aan projecten en ondernemingen. Het kan bijvoorbeeld worden gebruikt voor productontwikkeling van bestaande ondernemingen en door startende ondernemers. Bovendien gebruiken ook culturele organisaties, artiesten en goede doelen crowdfunding voor het ophalen van financiering.

Voorbeelden van succesvolle projecten zijn Donner moet blijven (€250.000 opgehaald op Symbid), een actie om de boekenhandel Donner te redden van faillissement, Pebble ($10,3 miljoen op Kickstarter opgehaald), de ontwikkeling van het horloge waarop men apps kan gebruiken, WakaWakaPower ($300.000 op Kickstarter en €200.000 op Oneplanetcrowd opgehaald), een oplader en zaklamp op zonne-energie, Dichter Draagt Voor (€7.500 opgehaald op Voordekunst), een project voor de verfilming van 20 oude gedichten in poëzieclips en Snappcar (ruim €500.000 opgehaald via Oneplanetcrowd), een onderneming dat een platform biedt aan consumenten om hun auto’s te verhuren en/of andere auto’s te huren.

Het platform
De keuze voor een geschikt platform is een bepalende factor in het financieringsproces middels crowdfunding. Allereerst zijn er crowdfunding platforms die voor alle projecten openstaan zoals Geldvoorelkaar, Symbid en Kickstarter. Daarnaast zijn er in de afgelopen jaren veel platforms ontstaan die zich richten op verschillende typen ondernemingen en niche segmenten. Op deze manier creëren zij een eigen markt. Voorbeelden hiervan zijn Oneplanetcrowd, dat zich specifiek op duurzame projecten of projecten met een sociaal-maatschappelijke meerwaarde richt, Voordekunst, wat een platform aan kunstenaars en kunstinstellingen beschikbaar stelt en SellanApp, wat zich specifiek richt op projecten die betrekking hebben op mobiele applicaties.

Daarnaast moet bij de keuze van het platform ook rekening gehouden worden met de kosten. Zo verschillen de kosten voor zowel ondernemers als investeerders per platform en per financieringsmogelijkheid. Doorgaans brengen Platforms publicatiekosten in rekening, welke grofweg varieert tussen de €75 en de €250 en eisen daarnaast een eenmalige fee over het opgehaalde vermogen, dit varieert tussen de 1% en de 5% of bestaat uit een vast bedrag.

Per platform verschilt de afronding van de financiering. Projecten worden over het algemeen alleen gefinancierd indien het volledige bedrag opgehaald wordt. Indien een investeerder bereid is te investeren in een project wordt het geïnvesteerde bedrag doorgaans direct overgemaakt naar een derdengeldenrekening. Dit is een tussenrekening waarop het geld geparkeerd wordt tot de tijd dat het volledige bedrag is opgehaald. Indien het volledige bedrag opgehaald wordt, wordt het uitgekeerd aan de projecten. Als dit niet lukt binnen de looptijd wordt het geld teruggestort op de rekening van de investeerder of ontvangt de investeerder dit saldo op zijn account om te investeren in andere projecten. Ook verschilt per platform de afhandeling achteraf. Zo blijft het ene platform, zoals Appsfunder, betrokken bij de relatie tussen investeerder en ondernemer terwijl het andere platform, bijvoorbeeld, We komen er wel, alleen bemiddelt bij de totstandkoming van de (financierings)relatie.

Financieringsmogelijkheden
Crowdfunding biedt vier verschillende mogelijkheden om financiering op te halen, namelijk:

• Donaties. Hierbij wordt simpelweg geld geschonken door investeerders.
• Het vooraf verkopen van een product of dienst. Hier wordt geld aangetrokken, waarbij van tevoren een tegenprestatie vaststaat. Dit kan in de vorm van een product of een dienst.
• Het aantrekken van een lening. Dit vindt plaats tegen een aantrekkelijk rentetarief voor zowel investeerders als ondernemers.
• Het verkopen van aandelen in de onderneming. Hierbij worden investeerders mede-aandeelhouders van het project of de onderneming. Dit vindt doorgaans plaats via een coöperatie waarin de investeerders samen vertegenwoordigd zijn. 

De afweging tussen de financieringsmogelijkheden is belangrijk om financiering via crowdfunding te laten slagen aangezien niet elk project geschikt is voor elke financieringsmogelijkheid.

Risico’s
Crowdfunding is interessant voor investeerders aangezien het een aantrekkelijk rendement oplevert. Het is echter van belang niet te vergeten dat dit hoge rendement voort komt uit een hoger risico dat een investeerder loopt. Risico en rendement gaan hand in hand, zo ook wat betreft crowdfunding. Ook voor ondernemingen met een financieringsbehoefte is de risico-afweging bepalend. Zo dient de afweging gemaakt te worden in hoeverre de risico’s gedragen kunnen worden door het project of de onderneming. Natuurlijk dient het ook het belang van de verschillende platforms om investeerders en investeringsbehoeftigen goed te beschermen. Immers, reputatieschade door mislukte projecten zal ook terugslaan op de platforms.

Vanuit de platforms wordt dan ook gekeken naar mogelijkheden om de risico’s duidelijk in beeld te brengen voor de investeerders. Een voorbeeld hiervan is het gebruik maken van ratings. Deze ratings geven de mening van het platform weer aangaande de kredietwaardigheid van het project of de onderneming. Geldvoorelkaar werkt bijvoorbeeld met een eigen rating en een Graydon-rating. De eigen rating loopt van classificatie 1 tot 5, waar de classificatie 1 staat voor ‘heel goed haalbaar’ en de classificatie 5 staat voor ‘risicovol, maar haalbaar’ waarbij aan classificatie 5 gemiddeld dan ook een hoger rentepercentage is gekoppeld dan aan classificatie 1. Deze rating is gebaseerd op het gedeelte van de aflossingscapaciteit dat gebruikt wordt bij de aangevraagde financiering.

De aflossingscapaciteit wordt gedefinieerd als dat deel van de inkomsten wat niet gebruikt wordt. Het percentage van de aflossingscapaciteit dat vervolgens gebruikt wordt voor de nieuwe financiering bepaalt de hoogte van de rating. Hierbij betekent een hoger percentage een lagere classificatie. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van de externe ISO 10674 goedgekeurde rating van Graydon. De Graydon rating bepaalt de kans dat een onderneming failliet gaat, waarbij AAA voor een lage kans staat en D voor een zeer hoge kans. De grens voor Geldvoorelkaar ligt bij een CCC rating.

Een ander voorbeeld betreft het gebruik van risicoklassen door Kapitaal op Maat. Zij delen de verschillende projecten in vijf risicoklassen in. In de beoordeling van de projecten maken zij onder andere een inschatting van de commerciële haalbaarheid van het project. Hier wordt vervolgens een risicoklasse aan toegewezen wat loopt van A+ tot C-. Projecten met een hoge commerciële haalbaarheid krijgen het label A+ terwijl projecten met een lage commerciële haalbaarheid het label C- krijgen. Op deze manier maakt Kapitaal op Maat de projecten inzichtelijk voor investeerders en kunnen zij zelf beslissen hoeveel risico zij aanvaardbaar vinden. Ook bij dit systeem is het rendement gekoppeld aan het risico.

Daarnaast staan verschillende crowdfunding platforms onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en De Nederlandsche Bank. Deze ontheffing of vergunning wordt verkregen na een uitgebreide screening door de AFM en geeft aan dat de werkwijze van het betreffende platform is goedgekeurd vanuit de AFM. Het is van belang om te weten of, en zo ja welke ontheffing of vergunning een platform heeft, zodat dit kan worden meegenomen in de risicoanalyse.

Ook vanuit de politiek wordt er gekeken naar de ontwikkeling van crowdfunding. Zo gaf de minister van Financiën 25 april jongstleden in een brief aan de Tweede Kamer antwoord op kamer vragen aangaande crowdfunding. Hierin geeft hij aan dat het kabinet zich inzet voor verbreding van het financieringsaanbod van ondernemers en dat hierdoor de ontwikkelingen op het gebied van crowdfunding op de voet gevolgd worden. Ook geeft hij aan dat door promotie, inzet van bestaande kennis en instrumenten en het wegnemen van belemmeringen in de regelgeving het kabinet de ontwikkeling van crowdfunding bevordert.  Daarnaast geeft de minister aan dat hij zich bewust is van het feit dat het crowdfunding landschap snel verandert en groeit en dat er geen situatie mag ontstaan waarin de regelgeving een belemmering vormt voor het op verantwoorde wijze vormgeven van alternatieve financieringsvormen die duidelijk in een behoefte van zowel de klant als het MKB voorzien. Het is wel essentieel dat de mogelijke risico’s van crowdfunding, zoals een gebrek aan transparantie, misleidende informatie, frauderisico en tegenpartijrisico adequaat geadresseerd worden.

Conclusie
Crowdfunding biedt veel mogelijkheden tot succes. Er moet echter wel gekeken worden naar de invulling die aan crowdfunding gegeven wordt. Om financiering via crowdfunding tot een succes te maken moet veel werk verricht worden door de financieringsbehoeftigen. Er dient een uitgebreide en duidelijke analyse van de mogelijkheden te worden gemaakt. Belangrijke aspecten zijn het krijgen van een duidelijke beeld van de verhouding tussen risico en rendement van de onderneming, de kapitaalpositie van de onderneming en een businessplan inclusief financiële prognose moeten worden opgesteld om te kijken of het project levensvatbaar is. Bij crowdfunding is het essentieel om goed voorbereid van start te gaan, want als een project is geplaatst op een platform kan het niet meer worden aangepast.