Digitale transformatie mislukt vaak – dit is waarom
De kans op falen bij digitale transformatieprojecten is schrikbarend hoog, volgens diverse onderzoeken variërend van 70% tot zelfs 95%. Anne Wever, consultant bij Mobilee, ziet in haar dagelijks werk dat vaak dezelfde valkuilen over het hoofd worden gezien.
Een digitale transformatie kan organisaties flexibeler maken en beter laten inspelen op veranderende klantbehoeften. De realiteit is echter weerbarstig, zo toont onderzoek na onderzoek aan.
Waar de enorme complexiteit van dergelijke transformaties een belangrijke rol speelt in het mislukken van al die verandertrajecten, zijn het volgens Mobilee-consultant Anne Wever toch vaak dezelfde valkuilen die ervoor zorgen dat het project niet zo succesvol uitpakt als gehoopt. Ze zet er zes op een rijtje.
1: Onderschatting van digitalisering
Wever is jaarlijks betrokken bij verschillende innovatietrajecten. Ze ziet vaak dat organisaties onvoldoende tijd nemen om een transformatie goed voor te bereiden. “Het wordt er regelmatig even bijgedaan”, schetst ze. “De prioriteit wordt vaak op C-niveau bepaald, maar de uitvoering vindt plaats op een lager niveau in de organisatie.”
“Technologie is een middel, geen doel.”
Ze illustreert het met een praktijkvoorbeeld bij een onderwijsinstelling: “Er waren allerlei losse documenten en presentaties, maar ze waren vóór de organisatie geschreven, niet sámen met de organisatie. Digitalisering was losgezongen van de rest. Vaak wordt het als een losstaand fenomeen beschouwd. Het moet juist een integraal onderdeel vormen van het werk.”
2: Te snel naar oplossingen grijpen
Uit de vorige valkuil volgt vaak ook een andere. Digitale transformatieprojecten beginnen veelal met het identificeren van een probleem, maar de verleiding om snel naar een oplossing te grijpen is groot.
“Technologie is een middel, geen doel”, benadrukt Wever. Ze waarschuwt voor de neiging om te snel in de actiemodus te schieten, wat kan leiden tot misverstanden en discrepanties in definities. Het is cruciaal om de tijd te nemen en eerst de opdracht en het probleem helder te definiëren.
3: Geen duidelijke visie en leiderschap
Een digitale transformatie zonder duidelijke visie en betrokken leiderschap is gedoemd te mislukken. “Begin altijd met een stip op de horizon”, adviseert Wever. Hoewel die stip geen exacte eindbestemming hoeft te zijn, moet ze wel een richting aangeven. Zonder deze richting loop je het risico dat je oplossingen implementeert die niet bijdragen aan het oplossen van het werkelijke probleem.
Daarnaast is het van groot belang dat de leiders van het project niet alleen technologie begrijpen, maar ook een heldere visie hebben op het proces als geheel. “In de praktijk zijn het vaak techneuten die een hoofdrol spelen, maar dat zijn niet altijd de mensen met de juiste vaardigheden om een breed transformatieproject te leiden.”
Een sterke leider met een duidelijke visie en betrokkenheid bij het proces is volgens Wever essentieel om het project tot een goed einde te brengen.
4: Onvoldoende rolverdeling en draagkracht
Een andere valkuil is het ontbreken van duidelijke rolverdeling en draagkracht binnen de organisatie. Binnen grote organisaties is het vaak onduidelijk wie welke beslissingen mag nemen in een digitaal transformatieproject, wat leidt tot miscommunicatie en vertragingen.
Wever benadrukt het belang van het definiëren en toewijzen van rollen in de voorbereidingsfase. “Voer open en eerlijke gesprekken en breng verschillende stakeholders samen aan tafel”, adviseert ze. Dit voorkomt onenigheid en zorgt ervoor dat iedereen zijn verantwoordelijkheid kent.
“Vaak worden gebruikerstesten pas uitgevoerd als het systeem al af is.”
Daarnaast is het cruciaal om de juiste mensen te betrekken, zowel formele als informele leiders. Deze ambassadeurs spelen een essentiële rol in het succes van de transformatie. “Zonder hen zal een digitale transformatie zelden slagen”, stelt Wever.
5: Een gebrek aan tussendoelen
Digitale transformatieprojecten worden vaak te groot opgezet, waardoor ze onoverzichtelijk en moeilijk beheersbaar worden. Wever adviseert daarom altijd te zoeken naar ‘quick wins’. Hiermee zorg je dat het proces overzichtelijk blijft, iedereen in het traject weet wat er moet gebeuren en vooruitgang concreter in kaart kan worden gebracht.
“Door het traject op te delen in kleinere, behapbare stukken en snel resultaten te laten zien, creëer je momentum en toon je aan alle stakeholders de voordelen van de transformatie”, aldus Wever
6: Te weinig oog voor de eindgebruiker
Tot slot de eindgebruiker: het is van groot belang dat die al vanaf het begin wordt betrokken, benadrukt Wever.
“Vaak worden gebruikerstesten pas uitgevoerd als het systeem al af is”, legt ze uit. “Dit doet afbreuk aan het proces. De eindgebruiker moet al direct worden meegenomen in een co-creatieproces, omdat de transformatie uiteindelijk draait om de klantbeleving.”
Het sluit aan bij een rode draad die door alle valkuilen loopt: het transformeren van een organisatie is een complex proces waarbij technologie slechts één van de factoren is. “Digitale transformatie is veel meer dan alleen technologie”, concludeert Wever. “Het gaat om de juiste mix van mensen, processen, inhoud en technologie.”
