Duurzaamheid in de zorg vereist een integrale benadering
De Nederlandse zorgsector is verantwoordelijk voor ongeveer 7% van de nationale CO2-voetafdruk. Daarnaast is 4% van het afval en 13% van het grondstoffengebruik (metalen en mineralen) toe te schrijven aan de zorg. Het kan de sector zijn pad naar verduurzaming versnellen? Experts van Supply Value delen hun visie.
Duurzaam door digitalisering
Digitalisering vormt een krachtige motor voor vooruitgang in de zorgsector en biedt een breed scala aan mogelijkheden voor het optimaliseren van processen, het verbeteren van de kwaliteit van zorg en het verminderen van de ecologische impact.
Innovatieve digitale oplossingen, zoals elektronische patiëntendossiers waarin spraaktechnologie wordt toegepast, beeldzorg en gezondheidsapps, transformeren de manier waarop zorg wordt geleverd en beheerd en dragen bij aan een meer efficiënte en duurzame zorgomgeving.
Een illustratief voorbeeld van digitalisering in de zorg is de opkomst van beeldbellen als alternatief voor traditionele face-to-face consulten. Met beeldbellen kunnen patiënten en zorgverleners op afstand met elkaar communiceren, waardoor de toegang tot zorg verbetert en de noodzaak voor fysieke reisbewegingen van patiënt of zorgverlener afneemt.
Deze technologische innovatie verhoogt niet alleen de efficiëntie van de zorgverlening, maar draagt ook bij aan duurzaamheid door het verminderen van reis-gerelateerde uitstoot en het optimaliseren van tijd en middelen voor zowel patiënten als zorgverleners. Een mooi voorbeeld is de toepassing binnen het Radboudumc.
Om de digitalisering verder te optimaliseren en daarmee bij te dragen aan duurzame zorg, is het essentieel om te investeren in geavanceerde IT-infrastructuur, gegevensbeveiliging en interoperabiliteit tussen verschillende systemen.
Duurzame zorg staat of valt bij goede informatiebeveiliging: een solide IT-infrastructuur vormt de basis voor een effectieve digitale transformatie, waarbij gegevensbeveiliging cruciaal is voor het beschermen van gevoelige medische informatie tegen cyberdreigingen en datalekken. Duurzame zorg leunt ook op interoperabiliteit: de (naadloze) uitwisseling van gegevens tussen verschillende systemen en platforms.
Dit bevordert de samenwerking tussen zorgverleners, verbetert de coördinatie van zorg voor patiënten en is daarmee een succesfactor voor het leveren van de juiste zorg op de juiste plek.
Duurzaam inkopen: circulair
Duurzaam inkopen in de zorgsector is een cruciale stap naar het verminderen van de ecologische voetafdruk en het bevorderen van verantwoorde praktijken binnen de gehele waardeketen. Het gaat verder dan alleen het aanschaffen van producten en diensten; het is een strategische benadering die rekening houdt met de volledige levenscyclus van de gekochte goederen en diensten, met inbegrip van de grondstoffen, productie, distributie, gebruik en uiteindelijke verwijdering.
Een veelzeggend voorbeeld van duurzaam inkopen in de zorg is de implementatie van groene bouwprincipes bij de constructie van nieuwe ziekenhuisfaciliteiten. Door gebruik te maken van duurzame materialen zoals gerecyclede bouwmaterialen, energie-efficiënte ontwerpen en waterbesparende technologieën, kunnen zorginstellingen niet alleen de ecologische voetafdruk van hun gebouwen verkleinen, maar ook een gezondere omgeving creëren voor patiënten en personeel.
Een mooi voorbeeld zijn de plannen van Omring om een volledig duurzaam verpleeghuis te bouwen op Texel.
“Ook standaarden en richtlijnen voor digitale gezondheidsoplossingen dragen bij aan duurzaamheid.”
De echte waarde van duurzaam inkopen komt tot uiting door samenwerking met leveranciers om duurzame alternatieven te identificeren en te implementeren. Dit omvat het kiezen van leveranciers die zich inzetten voor ethische arbeidspraktijken, het minimaliseren van verpakkingsmaterialen en het gebruik van milieuvriendelijke productieprocessen.
Door deze samenwerking kunnen zorginstellingen niet alleen hun eigen duurzaamheidsdoelstellingen verwezenlijken, maar ook een positieve invloed uitoefenen op de gehele toeleveringsketen.
Daarnaast kunnen zorginstellingen investeren in educatieve programma’s en bewustmakingscampagnes om het bewustzijn over duurzaamheid te vergroten en de acceptatie van verantwoorde praktijken te bevorderen.
Door medewerkers, leveranciers en andere belanghebbenden te betrekken bij duurzaamheidsinitiatieven, kunnen zorginstellingen een cultuur van duurzaamheid bevorderen die verder reikt dan alleen de aankoopbeslissingen en een blijvende impact hebben op de gezondheidszorg en de maatschappij als geheel. Een mooi voorbeeld is het initiatief vanuit Actiz om voedselverspilling tegen te gaan in de verpleeghuizen.
Een belangrijke factor in het betrekken van medewerkers, leveranciers en andere betrokkenen is de communicatie over doelstellingen, maatregelen en initiatieven en de voortgang in het bereiken van de doelstellingen.
Anno 2024, laat digitalisering zich ook zien in het steeds effectiever gebruiken en uitwisselen van gegevens. In het Integraal Zorgakkoord (IZA) is een ambitieuze werkagenda voor digitalisering en gegevensuitwisseling opgenomen.
In het recent door alle IZA partners ondertekende Uitvoeringsakkoord Gegevensuitwisseling hebben partijen zich nog eens gecommitteerd aan de realisatie en implementatie van gemaakte keuzes en afspraken en komt duurzaam inzetten van gezondheidsgegevens daadwerkelijk snel dichterbij.
“De echte verbeteringen in de supply chain komen echter voort uit samenwerking met leveranciers.”
Het ontwikkelen van standaarden en richtlijnen voor digitale gezondheidsoplossingen draagt eveneens bij aan duurzaamheid binnen de zorgsector. Door uniforme normen vast te stellen voor de ontwikkeling, implementatie en evaluatie van digitale gezondheidsoplossingen, kunnen organisaties de adoptie versnellen en de integratie van verschillende technologieën vergemakkelijken.
Dit bevordert niet alleen de efficiëntie en effectiviteit van zorglevering, maar versterkt ook de waardepropositie van digitale oplossingen binnen de gezondheidszorg, wat uiteindelijk bijdraagt aan een meer duurzame benadering van de zorg.
Duurzaamheid in de supply chain
De supply chain van de zorgsector vormt de ruggengraat van de levering van medische producten en diensten, waarbij een breed scala aan activiteiten betrokken is, van grondstoffen tot eindgebruikers. Het streven naar duurzaamheid binnen deze supply chain is van vitaal belang, niet alleen om milieuschade te beperken, maar ook om sociale verantwoordelijkheid te bevorderen en economische veerkracht te versterken.
Een krachtig voorbeeld van duurzaamheidsinitiatieven in de supply chain is de verschuiving naar hernieuwbare energiebronnen voor de productie van medische apparatuur en farmaceutische producten. Door over te stappen op zonne-energie, windenergie en andere duurzame bronnen, kunnen fabrikanten hun afhankelijkheid van fossiele brandstoffen verminderen, de uitstoot van broeikasgassen verminderen en de ecologische voetafdruk verkleinen.
De echte verbeteringen in de supply chain komen echter voort uit samenwerking met leveranciers om duurzame productieprocessen te ontwikkelen en te implementeren. Dit kent dus raakvlakken met het eerdergenoemde duurzaam inkopen. Dit kan onder meer het gebruik van gerecyclede materialen, energie-efficiënte productiemethoden en ethisch verantwoorde arbeidspraktijken omvatten.
Door deze benaderingen te omarmen, kunnen organisaties niet alleen hun ecologische impact verminderen, maar ook hun maatschappelijke betrokkenheid vergroten en de reputatie van hun merk versterken.
“Elke beslissing kan impact hebben op de algehele duurzaamheid van de zorgvoorzieningen.”
Ook in de ‘last mile’ is voor de zorg winst te behalen. Een mooi voorbeeld is het optimaliseren van de uitlevering van medicijnen aan chronische patiënten van de Sint Maartenskliniek. In 2023 deed Supply Value onderzoek naar optimalisatie van deze uitlevering, waarbij de optimale balans werd gezocht tussen kwaliteit voor de patiënt, druk op het milieu, voorkomen van verspilling en de financiële component. Het onderzoek gaf duidelijk inzicht in factoren die de optimale balans bepalen.
Een ander cruciaal aspect van duurzaamheidsverbeteringen in de supply chain is het implementeren van geavanceerde traceerbaarheidssystemen en periodieke audits. Deze systemen stellen organisaties (zowel binnen als buiten de zorg) in staat om de herkomst van grondstoffen en materialen te volgen, de naleving van duurzaamheidsnormen te waarborgen en potentiële risico’s in de toeleveringsketen te identificeren en aan te pakken.
Dit versterkt niet alleen de transparantie en verantwoordingsplicht, maar bevordert ook het vertrouwen van consumenten en belanghebbenden in de integriteit van de organisatie.
Kortom, duurzaamheidsverbeteringen in de supply chain van de zorgsector dragen bij aan een meer ethische en maatschappelijk verantwoorde benadering van zorglevering. Ze voegen niet alleen waarde toe aan de bedrijfsvoering door operationele efficiëntie te verhogen en risico’s te beperken, maar dragen ook bij aan een duurzamere toekomst voor de gezondheidszorg en de planeet als geheel.
Innovaties in de zorg
Het introduceren van innovaties in de gezondheidszorg en het tijdig bij de patiënt krijgen ervan vormt een cruciale uitdaging voor duurzaamheid in de zorgsector. Terwijl de zorgsector voortdurend streeft naar het implementeren van baanbrekende technologieën en therapeutische benaderingen, zijn er verschillende duurzaamheidsuitdagingen die inherent zijn aan dit proces.
Een van de belangrijkste uitdagingen is de balans tussen het streven naar innovatie en het handhaven van duurzame praktijken gedurende de gehele levenscyclus van een product of dienst. Vanaf het ontwerp en de ontwikkeling tot aan de distributie en het uiteindelijke gebruik, moeten zorginnovaties rekening houden met milieuvriendelijke materialen, energie-efficiënte processen en ethisch verantwoorde productiemethoden.
Een ander aspect is de complexiteit van de logistiek en distributie, vooral bij grootschalige implementaties van nieuwe technologieën of behandelingen. Het transport van medische apparatuur, farmaceutische producten en andere benodigdheden kan aanzienlijke CO2-uitstoot veroorzaken en heeft een impact op het milieu. Het minimaliseren van deze impact vereist geavanceerde logistieke strategieën en duurzame transportoplossingen.
“Het brengen van innovaties in de zorg vereist een holistische benadering.”
Daarnaast moeten zorgverleners en instellingen ook rekening houden met de duurzaamheid van de gebruikte materialen en hulpbronnen in de dagelijkse zorgpraktijk Van het gebruik van single-use medische hulpmiddelen tot de inkoop van farmaceutische producten, elke beslissing kan impact hebben op de algehele duurzaamheid van de zorgvoorzieningen.
Kortom, het brengen van innovaties in de zorg vereist een holistische benadering waarbij duurzaamheid en tijdige ingebruikname hand in hand gaan. Door deze uitdagingen aan te pakken en te streven naar innovatieve oplossingen, kunnen we een meer veerkrachtige en duurzame gezondheidszorgsector creëren die in staat is om de behoeften van patiënten te vervullen en de gezondheid van de planeet te beschermen.
Conclusie
In conclusie is het duidelijk dat duurzaamheid in de gezondheidszorg een integrale benadering vereist, waarbij digitalisering, duurzaam inkopen, de duurzaamheid van de supply chain en innovatie nauw met elkaar verbonden zijn. Het streven naar een duurzame toekomst in de gezondheidszorg is niet alleen een verantwoordelijkheid van individuele zorginstellingen, maar vereist ook samenwerking en betrokkenheid van alle belanghebbenden.
Digitalisering biedt enorme kansen om de efficiëntie en kwaliteit van zorg te verbeteren, terwijl het ook kan bijdragen aan een duurzamere praktijk door het verminderen van reisbewegingen van patiënten en zorgverleners, verminderen van papierverbruik en bevorderen van energie-efficiëntie.
Samenwerking tussen zorgverleners, technologische bedrijven en beleidsmakers is essentieel om de digitale transformatie te bevorderen en ervoor te zorgen dat digitale oplossingen bijdragen aan een duurzamere gezondheidszorg.
Het brengen van innovaties in de zorg vereist niet alleen technologische vooruitgang, maar ook aandacht voor duurzaamheid gedurende de gehele levenscyclus van producten en diensten. Door samen te werken aan de ontwikkeling en ingebruikname van duurzame oplossingen kunnen we de gezondheidszorg niet alleen verbeteren, maar ook de impact op het milieu minimaliseren.
Duurzaam inkopen biedt een krachtig middel om verantwoorde praktijken te bevorderen binnen de gehele waardeketen. Door te kiezen voor duurzame leveranciers en producten kunnen zorginstellingen een positieve invloed uitoefenen op het milieu en sociale verantwoordelijkheid bevorderen.
De duurzaamheid van de supply chain is een cruciale factor in het realiseren van een duurzame toekomst voor de gezondheidszorg. Door samen te werken met leveranciers en het implementeren van duurzame productieprocessen kunnen zorginstellingen hun ecologische voetafdruk verkleinen en de maatschappelijke verantwoordelijkheid vergroten.
