Wat wordt de toekomst van de projectmanager?
Hoe ziet de toekomst van de projectmanager eruit? Gaan we terug naar de traditie van gezel en leermeester? Of wordt het de bouwmeester uit de Renaissance? Of komt er een geheel nieuwe rol voor de projectmanager? Frank Vogelezang van IDC Metri geeft in gesprek met KWD Resultaatmanagement een antwoord op deze vragen.
Het vak van projectmanager heeft lang voortgeborduurd op een traditie die is ontstaan bij de middeleeuwse gilden. Als je oud genoeg was om te werken begon je als gezel bij een leermeester die eenzelfde vak uitoefende. De leermeesters organiseerden zich in gilden en de beste leermeester werd de gildemeester die de lijnen uitzette voor de verdere ontwikkeling van het vak.
Deze traditie past niet meer in de huidige tijd. De projecten van nu zijn vrijwel allemaal multidisciplinair, waardoor het vrijwel onmogelijk wordt om een gildemeester te vinden die alle benodigde disciplines beheerst.
Het zou ook om andere redenen niet meer kunnen. Een gildemeester is goed in het herhalen van dingen die hij al eerder heeft gedaan. Een project is een unieke combinatie van activiteiten die tot een uniek resultaat leiden. De projectmanager van het type gildemeester kan niet meer, is niet meer.
Rebranding in een agile wereld
Steeds meer organisaties omarmen het agile gedachtegoed. Overal dringt het besef door dat verandering op veel plekken de enige constante waarde is en dat agile werken daar een passende manier van werken is. Projectmatig werken wordt voor een groot deel vervangen door multidisciplinaire teams die gevraagde veranderingen prioriteren en de meest waardevolle veranderingen zelf doorvoeren.
Een belangrijk deel van de projectmanagers heeft binnen agile werken de rol van product owner op zich genomen. Traditionele vaardigheden als stakeholdermanagement, prioriteren en het vertalen van wensen naar het team maken dat projectmanagers met deze capaciteiten een succesvolle overstap kunnen maken naar deze nieuwe rol.
Dit type product owners heeft nog wel minder affiniteit met wat er leeft aan de businesskant van de organisatie. Overigens blijft het zo dat er projectmanagers nodig zijn die ervoor zorgen dat het werk van verschillende agile teams wordt gecoördineerd tot één geheel.
Binnen de agile manier van werken is nog een andere specifieke rol waar de vaardigheden van de projectmanager van betekenis kan zijn, namelijk die van epic owner. Epics kennen vaak features die door meerdere teams opgepakt moeten worden en die onderlinge afhankelijkheden kennen. Dit is typisch ook een rol waar een projectmanager tot zijn of haar recht komt, zij het onder een nieuw etiket.
Ook de release train engineer-rol kent qua skills overeenkomsten met de projectmanager. Gezien het grote verloop van medewerkers en de war for talent verwacht IDC Metri dat er meer nadruk komt te liggen op sourcing van de agile teams en het beter sturen op de bezetting ervan. Het grote verloop levert grote risico’s op omdat er daardoor meer werkdruk op de achterblijvende medewerkers ontstaat.
“Een goede teamcaptain is niet alwetend op alle betrokken disciplines, maar weet welke sterspelers er nodig zijn voor een goed resultaat.”
De vraag is of de huidige people managers en scrum masters voldoende toegerust zijn om hier invulling aan te geven, omdat het niet alleen om de people-aspecten binnen het team gaat, maar ook om aspecten als security en continuïteit van systemen en tevredenheid van de eindgebruikers. Dit zijn uitdagingen die eveneens een beroep zullen doen op de vaardigheden van de huidige projectmanager ter ondersteuning van de people managers en scrum masters.
Projecten blijven bestaan
Hoe agile de wereld ook wordt, er blijven altijd zaken te doen die eenmalig zijn en tot een concreet resultaat moeten leiden. Wij zien dat het agile werken in veel organisaties vanuit de IT als een olievlek uitdijt over een steeds groter deel van de organisatie. Voor organisaties met digitale producten of diensten verwachten wij dat de werkvorm ‘agile, tenzij’ wordt.
Ook in een overwegend agile organisatie worden eenmalige zaken als project uitgevoerd en bestuurd. Deze projecten zijn vrijwel zonder uitzondering multidisciplinair en kennen een zeer divers palet aan stakeholders. Voor dit soort projecten zijn projectmanagers nodig die teamcaptains zijn.
Een teamcaptain moet het overzicht hebben om te bepalen welke kwaliteiten op welk moment nodig zijn om het project succesvol te laten zijn. Een goede teamcaptain is niet alwetend op alle betrokken disciplines, maar weet welke sterspelers er nodig zijn voor een goed resultaat.
Bent Flyvbjerg en Dan Gardner noemen dit type projectmanager in hun boek ‘How Big Things get Done’ een bouwmeester. In de Renaissance zorgden bouwmeesters ervoor dat er kathedralen en kastelen konden worden gebouwd. De bouwmeesters verzamelden een team van vaklieden om zich heen; ieder had unieke vaardigheden. Zij hadden ervaring opgedaan in andere bouwprojecten.
Dit type projectmanager is van alle eeuwen en zal blijven bestaan. Voor projectmanagers en product owners die in hun rol als teamcaptains een goed team om zich heen kunnen verzamelen. voorzien wij een zonnige toekomst, omdat ze dan ook voor effectief stakeholdermanagement kunnen zorgen.
