Banken kunnen de storm trotseren en er beter uitkomen
Sinds de wereldwijde financiële crisis van 2008 staat het bankwezen onder toenemende druk om te veranderen. Nu, bijna 15 jaar later, bevindt de sector zich in een nieuwe perfecte storm. Ditmaal hebben banken wereldwijd echter de kans om zich te ontpoppen tot een krachtige motor voor positieve verandering, zo betoogt Fincog in een nieuw rapport.
Voor zijn analyse sprak financieel adviesbureau Fincog met leidinggevenden en senior managers uit de bankensector, in zowel Europa als Azië. Volgens Jeroen de Bel – oprichter van Fincog en hoofdauteur van de studie – laten de bevindingen zien dat een combinatie van macro-economische en sectorspecifieke ontwikkelingen de komende jaren een “perfecte storm” creëert voor banken.
Het rapport – getiteld ‘Banking for Tomorrow’ – is echter verre van pessimistisch. Integendeel: volgens Fincog biedt de op handen zijnde crisis de bankensector juist een “uitgelezen kans” om opnieuw op te starten en te vernieuwen.
Banken die deze periode van transformatie weten te doorstaan, zullen er sterker uitkomen. In het nieuwe normaal zullen ze hun klanten daardoor veel beter kunnen bedienen. Hoewel sommige banken er niet in zullen slagen zich aan te passen, zal het ecosysteem van het bankwezen (en de financiële dienstverlening in bredere zin) er volgens Fincog uiteindelijk beter uitzien.
“Het idee dat banken nu op het punt staan de gevolgen van de storm te voelen, is voor sommigen misschien nog moeilijk te geloven”, erkent De Bel. “De winstgevendheid is de afgelopen jaren verbeterd en de stijgende rente zorgt voor een positieve stimulans.”
Een blik verder in de toekomst leert echter dat de winstgevendheid “over het algemeen achterblijft bij de kapitaalkosten. En met een vertraging van de economie zullen de rendementen opnieuw onder druk komen te staan”.
Kapers op de kust
De perfecte storm ontstaat uit een samenspel van macro-economische ontwikkelingen en verschillende trends die spelen binnen de bankensector zelf.
De meest voor de hand liggende trend ligt op het vlak van de klantervaring. Klanten verwachten vandaag de dag dat banken 24/7 uitstekende service bieden. Tot nu toe hebben banken veelal moeite om aan deze almaar hogere eisen te voldoen.
Fintechs sprongen de afgelopen jaren handig in dit gat, met hun flexibele en innovatieve businessmodellen. “Zij richten zich doorgaans op één specifieke niche, vaak één die nog onvoldoende wordt bediend of te duur is”, legt De Bel uit.
“Ander dan banken – die met brede productportfolio’s een grote verscheidenheid aan klanten bedienen – profiteren zij profiteren van een greenfield-aanpak in combinatie met een sterke focus op één specifieke klantbehoefte. Daardoor kunnen ze een betere klantervaring bieden, met een hogere kwaliteit dienstverlening en lagere kosten.”
Het zijn echter niet alleen Fintechs die knagen aan het klantenbestand van traditionele banken. Ook andere kapers op de kust – zoals bigtechs en super-apps – betreden de financiële dienstensector en bieden een geïntegreerde, naadloze klantervaring. De Bel spreekt van een “duidelijke vervaging van de grenzen tussen de sectoren”.
Super-apps zijn apps die verschillende diensten onderbrengen in één app, waaronder e-commerce, social media, voertuigdelen, maaltijdbezorgdiensten en tal van andere elementen. Dergelijke platforms vormen een bedreiging voor banken omdat zij gespecialiseerd zijn in het optimaal onderhouden van klantrelaties.
Deze platforms ruiken kansen. Sommigen weten hun model succesvol uit te breiden naar de financiële dienstverlening en de strijd aan te gaan met banken die moeite hebben om goed in te spelen op de behoeften van hun klanten.
Verder lezen: Will financial services soon see the emergence of a local SuperApp?
Ondertussen nemen bigtechs als Apple, Amazon en Google ook een voorsprong op banken, vanwege hun ongeëvenaarde capaciteiten in het benutten van het ‘nieuwe goud’: data. “De hoeveelheid gegevens, de kwaliteit en de mogelijkheden om op basis van inzichten te handelen, vormen een belangrijke factor voor het bieden van een op maat gemaakte klantervaring”, aldus De Bel.
Richting een nieuw evenwicht
Banken die deze uitdagingen het hoofd willen bieden staan voor een lastige opgave. Veelal worden ze namelijk gehinderd door legacysystemen en -processen. Denk naast verouderde IT-systemen aan complexe bestuursstructuren, traditionele werkwijzen die gepaard gaan met trage besluitvorming en risicomijdend gedrag.
Opgeteld leidt dit ertoe, zo legt De Bel uit, dat banken “nogal traag veranderen en minder efficiënt en innovatief zijn”. En dat belemmert alle inspanningen om toekomstbestendig te worden.
Deze opstapeling van uitdagingen bespoedigt echter juist de beweging richting een nieuw evenwicht binnen de bankensector. De ontmanteling van de gevestigde banken stimuleert de ontwikkeling van het financiële ecosysteem, waardoor ruimte ontstaat voor nieuwe soorten banken.
Deze nieuwe type banken kunnen floreren op basis van moderne technologie, diensten en nieuwe manieren van distributie. Met het wegvallen van de zwakkere marktpartijen duiken “sterkere spelers op, die een vruchtbare bodem onder zich hebben”, aldus De Bel.
“Op de lange termijn zullen de consumenten en de samenleving als geheel beter af zijn, omdat ze een betere klantervaring en een kostenefficiënter, meer veerkrachtig, inclusiever en duurzamer systeem krijgen”, voorspelt hij. “Er liggen dus betere tijden in het verschiet naarmate de sector zich verder ontwikkelt.”
De toekomst van de bankensector
In de bankensector zal van de toekomst zal klantervaring nog nadrukkelijker een onderscheidende factor vormen. Diensten zullen steeds persoonlijker, op de juiste plaats en in de juiste vorm aan klanten worden aangeboden. Volgens De Bel wordt dit mogelijk gemaakt doordat banken gebruikmaken van klantdata en advanced analytics.
Ook ESG (environmental, social, governance) zal voor toekomstige banken een essentieel focusgebied vormen. Dit zou zomaar de meest ingrijpende ontwikkeling kunnen zijn binnen de financiële sector, die in het verleden niet bepaald als duurzaam, maatschappelijk verantwoord of inclusief werd beschouwd.
Lees ook: Banken worstelen met vertaling van ESG-strategie naar praktijk.
Vandaag de dag zijn banken zich echter al “meer bewust van de rol die zij spelen bij het tot stand brengen van positieve verandering”, aldus De Bel. Bovendien is dit nog maar het begin.
Banken ‘nieuwe stijl’ zullen ESG veel breder toepassen, zo verwacht Fincog. Ze beperken zich niet slechts tot investeringen, maar focussen zich ook op het realiseren van een netto-nul bedrijfsvoering – zowel in het verduurzamen van de eigen organisatie als het helpen van andere bedrijven bij het financieren en realiseren van hun duurzame ambities.
Andere rapporten laten zien dat dit niet ten koste hoeft te gaan van de winstgevendheid – in tegendeel: het kan banken zelfs helpen hun omzet te verhogen.
De banken van de toekomst zullen ook inclusiever zijn, door nieuwe klanten overal ter wereld te bedienen. Volgens de Wereldbank is het aandeel mensen wereldwijd dat een bankrekening heeft tussen 2011 en 2021 gestegen van 51% naar 76%. Met behulp van technologie en digitale betalingen kunnen banken de financiële inclusie verder vergroten.
Zeven component voor een succesvolle transformatie
In zijn rapport zet Fincog een methodologie uiteen die banken helpt deze complexe transitie succesvol te ondergaan. De aanpak adviseert banken om eerst een toekomstbestendige strategie te bepalen, en vervolgens zeven belangrijke capaciteiten op te bouwen en te transformeren, die als belangrijkste pijlers fungeren voor een toekomstbestendige bank.
“Voor de banken die in staat zijn hun traditionele bankmodellen opnieuw vorm te geven, zal de toekomst rooskleurig zijn”, besluit De Bel.
