Pensioenuitvoerders wacht ongekende IT-transformatie

04 januari 2021 Consultancy.nl

Pensioenuitvoerders wacht de komende vijf jaar een immense opgave. Op 1 januari 2026 wordt het nieuwe pensioenstelsel gelanceerd. Door de nieuwe pensioenopbouw moeten de IT-systemen van de uitvoerders daarvoor eerst flink op de schop.

Na vele jaren van onderhandelingen lag er vorig jaar dan eindelijk een pensioenakkoord. Te midden van de opluchting dat er nu dan echt overeenstemming is bereikt zou je bijna vergeten dat het akkoord ook nog moet worden uitgevoerd. En dat heeft uiteraard de nodige voeten in aarde.

Het zal niemand verbazen dat de IT-transformatie die moet worden uitgevoerd daarin een van de grootste uitdagingen is. IT-vernieuwingen zijn notoir lastig, zeker wanneer ze plaatsvinden bij grote organisaties met veel legacy-systemen.

Pensioenuitvoerders wacht ongekende IT-transformatie

Dit wordt nog eens verder gecompliceerd door de bijzondere aard van de pensioenbranche: de looptijd van de producten van pensioenfondsen is uitzonderlijk lang, vaak wel 70 jaar. Om een beeld te schetsen: er worden nog altijd pensioenen uitgekeerd waarvan de opbouw begon voordat de fondsen überhaupt computers gebruikten. Vanwege deze lange looptijden moet veel historische data beschikbaar blijven en onderhouden worden.

Daarbovenop hebben de fondsen te maken met complexe pensioenregelingen, met allerlei uitzonderingen en overeengekomen overgangsregelingen. Dat dit alles bij elkaar zorgt voor een “moeilijk wendbaar” systeemlandschap, zoals DNB het verwoordt in het FD, klinkt dan ook als een understatement.

Arno IJmker is managing partner van Quint, een adviesbureau dat veel pensioenfondsen begeleidt in hun IT-strategie. Hij onderschrijft dat het IT-landschap binnen de pensioensector nog “grotendeels gebaseerd is op de bestaande regelingen en technologie die niet altijd up-to-date is”.

Wie wacht is te laat

De uitvoerders hebben nog vijf jaar tijd om de benodigde vernieuwing te realiseren. Dat lijkt misschien veel, maar wie de complexiteit van de uitdaging begrijpt weet beter. IJmker geeft in het FD dan ook aan dat het nu al “een enorme uitdaging” is om straks op tijd klaar te zijn. De meeste pensioenfondsen zijn daarom al aan de slag – waaronder APG, Nederlands grootste pensioenuitvoerder.

Volgens IJmker zijn er echter ook veel uitvoerders die nog wachten. Het pensioenakkoord moet nog worden uitgewerkt in nieuwe wetgeving. De manier waarop dat gebeurt heeft invloed op de eisen voor IT-systemen. Toch vindt IJmker deze afwachtende houding onverstandig: “Als ze daar op wachten dan zijn ze te laat”, vertelt hij het FD, waarbij hij uitlegt dat nu wachten betekent dat je straks de hoofdprijs betaalt én de software minder flexibel naar eigen wens kunt inrichten.

“De uitvoering van het nieuwe pensioenakkoord gaat een groot drama worden.”

Bij grote IT-projecten gaat het al snel over de torenhoge kosten, maar volgens Tobias Bastian van adviesbureau Sprenkels en Verschuren is er nu met name sprake van een capaciteitstekort: “Uitvoerders moeten bouwen aan nieuwe systemen, terwijl zij ook de huidige systemen moeten onderhouden.” Omdat alle uitvoerders tegelijk de transformatie moeten realiseren is het aantrekken van mensen van andere fondsen ook geen oplossing.

(Niet) te ingewikkeld

Ondertussen vragen de fondsen de Tweede Kamer met klem om het nieuwe stelsel niet te ingewikkeld te maken.

Zij krijgen bijval van Gerrit Liefers, consultant bij pensioenadviseur Willis Towers Watson, die maar al te bekend is met de neiging van de Nederlandse politiek om het stelsel “toch weer ingewikkeld” te maken, zo laat hij het FD weten. “Sociale partners moeten niet alle uitzonderingen en overgangsregimes uit de oude pensioenregelingen willen meenemen naar het nieuwe pensioenstelsel. Dan wordt de uitvoering heel duur en de kans op fouten groter.”

Iemand die er niet aan twijfelt dat er veel fouten gemaakt gaan worden is Hans van Bommel van Cycle to Accelerate, die IT-transformaties begeleidde bij pensioenuitvoerders PGGM en MN Services en meerdere boeken schreef over het belang van IT.

“De uitvoering van het nieuwe pensioenakkoord gaat een groot drama worden”, stelt hij resoluut in het FD. “Het is een risicovol traject. Ik weet dat de fondsen en uitvoerders er alles aan doen om het goed te laten verlopen, maar ik weet ook zeker dat er mensen zijn die straks niet de juiste bedragen op hun pensioenoverzicht gaan zien.”