Plant-based is een gamechanger voor de foodsector
Eén van de belangrijkste opkomende trends in de voedingsmiddelenbranche is plant-based voedsel. Alle partijen binnen de sector – zij die zich nog richten op dierlijke producten, maar ook zij die al actief zijn in plantaardig voedsel – doen er volgens Gwynt goed aan te verkennen waar de kansen in de markt liggen.
Plantaardig voedsel is de laatste jaren bezig met een flinke opmars. Waar het tien jaar geleden in de supermarkt lang zoeken was naar vlees- en zuivelvervangers, hebben consumenten tegenwoordig volop keuze. Denk aan het uitgebreide assortiment van snelgroeiende merken als De Vegetarische slager, Vivera en Alpro.
Ook de kwaliteit van de plant-based producten neemt snel toe. Zo worden de burgers van Beyond Meat geprezen omdat ze zoveel op echt vlees lijken. Veelzeggend voor de groeiende populariteit van plant-based voeding was ook beursgang van het Amerikaanse bedrijf, zo’n anderhalf jaar geleden. Meteen bij de introductie explodeerde de koers – in drie maanden stegen de aandelen van 25 naar 222 dollar.
Uiteraard gaat het groeiende aanbod hand in hand met een stijgende populariteit onder consumenten. “De hoogste plant-based groei vindt plaats onder jongeren (generatie Z), maar het zijn met name 55+ers die zorgen voor de boost in omzet”, licht Pieter Lorwa van adviesbureau Gwynt toe, aan de hand van data van GfK.
De motor achter de groei
Aan de snelle opkomst van plant-based voedingsproducten liggen volgens Lorwa verschillenden redenen ten grondslag: “Ten eerste speelt dierenwelzijn een belangrijke rol. In Nederland is minder vlees eten mainstream geworden en dit zorgt automatisch voor grotere interesse in plant-based alternatieven. Ten tweede worden plantaardige voedingsstoffen steeds vaker een stuk gezonder bevonden dan dierlijke producten. Ten derde speelt ook het welzijn van de gehele planeet een rol: plantaardig voedsel heeft een veel kleinere CO2-voetafdruk dan dierlijke producten.”
Opgeteld zorgen deze en andere factoren dat steeds meer mensen kiezen voor plant-based eten. Daarbij versterken de verschillende factoren elkaar bovendien. Zo leidt de snelle opmars tot veel positieve media-aandacht, waardoor plant-based producten nog eens een zetje in de rug krijgen. “Deze aandacht creëert meer focus bij de consument voor plant-based dan ooit tevoren”, aldus Lorwa. “Zowel de herhaling van de boodschap als de definitie ‘plant-based’ (vs ‘vega & vegan’ in het verleden), lijkt een grote impact te hebben.”
Ook kunnen producenten door de stijgende verkoop meer investeren, wat leidt tot verbeterde productietechnieken, recepturen en een beter aanbod, zodat de producten gewoonweg smaakvoller worden, wat de populariteit uiteraard ook ten goede komt. Al met al verwacht strategiekantoor Kearney dat de wereldwijde vleesconsumptie in 2040 voor de helft vegetarisch zal zijn.
Kansen
Voor partijen in de foodketen biedt de groeiende markt uiteraard volop kansen. Enerzijds voor startups die zich als nieuwe speler in de markt willen vestigen, anderzijds voor traditionele marktpartijen die hun productaanbod willen uitbreiden richting plant-based producten. Jan Zandbergen, een familiebedrijf gevestigd in Veenendaal dat tot voor kort vooral vleesproducten verkocht, is hier een goed voorbeeld van. De firma lanceerde recentelijk (via onderdeel Future Food Group uit Oss) het nieuwe 100% plant-based concept ‘PLNT’.
“Ook het welzijn van de gehele planeet speelt een rol: plantaardig voedsel heeft een veel kleinere CO2-voetafdruk dan dierlijke producten.”
Terwijl het voor alle partijen belangrijk is om na te denken over de strategische kansen, verwacht Lorwa dat het voor veel partijen momenteel nog wel te vroeg is om daadwerkelijk in te stappen. “Voor veel bedrijven zijn de volumes nog te klein”, legt hij uit. “En omdat het productieproces zeer kapitaalintensief is, is het niet eenvoudig om aantrekkelijke marges te realiseren.”
Voor de huidige proteïne-industrie – vlees, vis, vleeswaren en zuivel – kan verbreding richting het plant-based segment uitkomst bieden voor operationele vraagstukken. Lorwa: “Vooral partijen die momenteel met een capaciteitsoverschot zitten is het interessant om te verkennen hoe snel de omwenteling gemaakt kan worden.” In veel verschillende productgroepen zijn overigens dierlijke eiwitten en/of grondstoffen aanwezig, waarmee dus de impact maar ook mogelijkheden van plant-based veel verder gaan dan alleen deze industrie.
In de praktijk blijkt het voor bedrijven toch lastig om te profiteren van deze ontwikkeling. Dit is ook iets wat Lorwa herkent: “Niet alle initiatieven zijn even succesvol en kunnen ook ten koste gaan van de bestaande activiteiten. We hebben als Gwynt dan ook afgelopen tijd diverse bedrijven geholpen met hun bijvoorbeeld strategie, productportfolio, organisatie, supply chain of NPD-proces. Het is juist het multidisciplinaire karakter van de gevraagde oplossingen die onze tijdelijke versterking soms noodzakelijk maakt.”
Ook de partijen die nu al actief zijn in het plant-based segment, kunnen niet stil blijven zitten. Lorwa benadrukt dat de snel veranderende omgeving vraagt om voortdurende innovatie: “Zo kunnen de vele kansen die er liggen worden gegrepen – denk aan het vinden van nieuwe niches, het komen met scherpere prijsproposities, het bereiken van nieuwe doelgroepen en dus het laten groeien van marktpotentieel en verbeteren van de interne operatie, waarmee de marges worden opgeschroefd.”
