Aantal vrouwelijke commissarissen voldoet op het nippertje
Het aandeel vrouwen binnen raad van commissarissen bij grote Nederlandse beursgenoteerde bedrijven voldoet op het nippertje aan de SER-ondergrens van 30%. Zo blijkt uit onderzoek van Korn Ferry.
Het organisatieadviesbureau onderzocht 393 beursgenoteerde bedrijven in 13 Europese landen, waarvan 24 in Nederland. Hoewel de vrouwelijke vertegenwoordiging in de Nederlandse raden van commissarissen (RvC’s) met 9% is toegenomen ten opzichte van 2015, blijft het percentage van 30% nog altijd achter bij het Europese gemiddelde van 34%. Alleen Spanje (25%), Zwitserland (22%) en Oostenrijk (20%) scoren lager dan Nederland. Frankrijk voert de lijst aan met 45% vrouwelijke toezichthouders, gevolgd door Zweden en Italië (beide 43%).
Frederika Tielenius Kruythoff, managing director bij organisatieadviesbureau Korn Ferry, is verdeeld enthousiast over de cijfers: “Hoewel Nederland voldoet aan het SER-advies van 30% vrouw in de raad van commissarissen, valt nog winst te behalen.”
In deze opvatting staat ze niet alleen. Eind vorig jaar stemde een Kamermeerderheid voor een verplicht vrouwenquotum voor de RvC’s van beursgenoteerde bedrijven. Er bestond al een SER-streefcijfer van 30%. Dit was echter slechts een richtlijn, geen wettelijke verplichting. Omdat de Kamer vindt dat bedrijven te weinig doen om het aandeel vrouwen in de raden op te krikken, komt die er nu wel. Terwijl de Nederlandse RvC’s nu gemiddeld voor 30% uit vrouwen bestaan, moet het quotum zorgen dat iedere toezichtraad van een beursgenoteerd bedrijf voor minimaal 30% uit vrouwen bestaat.
Over de noodzaak van zo’n verplicht quotum lopen de meningen al tijden uiteen, zo stemden regeringspartijen VVD en ChristenUnie tegen het wetsvoorstel. Ook het onderzoek van Korn Ferry geeft geen duidelijk uitsluitsel: Europese koploper Frankrijk kent wel een verplicht vrouwenquotum, maar de gedeelde nummer twee, Italië, zag het aantal vrouwen in RvC’s de afgelopen jaren toenemen zonder wettelijke dwang.
Meer diversiteit
De discussie omtrent RvC’s gaat echter verder dan alleen de man-vrouwverhouding. Tegenstanders van het zogeheten ‘old boys network’ pleiten voor diversiteit in de brede zin. Een andere element daarin is culturele achtergrond. Op dat punt doet Nederland het beter, met een plek in de Europese top vijf. 47% van ‘onze’ toezichthouders heeft de niet-Nederlandse nationaliteit, waarmee Nederland ruim boven het Europese gemiddelde van 40% uitkomt. Ongeveer de helft van deze buitenlandse toezichthouders komt van buiten Europa.
De top drie bestaat uit Zwitserland, Denemarken en Zweden. Dit zijn tevens de enige drie landen waar meer dan de helft van de RvC-leden niet uit het eigen land afkomstig is. Aan het andere uiteinde van het spectrum bevindt zich Spanje, waar maar liefst 78% van de toezichthouders uit eigen land komt. Ook in Duitsland, Frankrijk en Finland komen maar weinig RvC-leden van over de grens.
Leeftijd
Ook leeftijd speelt een rol in diversiteit. Met gemiddeld 63 jaar is de Nederlandse toezichthouder de oudste van Europa. Deze leeftijd is de laatste vijf jaar stabiel. Ook Oostenrijk en Spanje hebben relatief oude toezichthouders, terwijl ze in Noorwegen, Finland en België relatief jong zijn. Niet zo jong als in Italië echter, waar de gemiddelde leeftijd met 57 het allerlaagst is.
Ten aanzien van de gemiddelde leeftijd is het interessant om de man-vrouwverhouding er weer even bij te halen. Het blijkt namelijk dat in ieder Europees land de mannelijke toezichthouders ouder zijn dan de vrouwelijke. In Denemarken is de kloof met één jaar het laagst, terwijl Nederland samen met Duitsland en Spanje behoort tot de Europese landen met de grootse leeftijdskloof tussen mannelijke en vrouwelijke RvC-leden. Deze bedraagt meer dan zeven jaar.
Diversiteit leidt tot kwaliteit
In reactie op de resultaten van het onderzoek pleit Kruythoff voor meer diversiteit in toezichtraden, niet alleen op basis van het belang van gelijke kansen voor iedereen: “Meer diversiteit verhoogt nu eenmaal de kwaliteit van het toezicht, zo wijst onderzoek uit”, geeft de managing director van Korn Ferry aan.
Naast de discussie over het belang van diversiteit, woedt er ook al jaren een discussie over beloningen: zijn torenhoge salarissen nodig om de beste mensen binnen te halen? Op dit punt blijkt Nederland redelijk behoudend: de salarissen voor toezichthouders vallen in vergelijking met de rest van Europa laag uit. De Nederlandse voorzitters van de RvC’s komen uit op zo’n €132.000 per jaar, terwijl de andere leden ongeveer €93.500 betaald kregen.
Met dergelijke salarissen hoeven de Nederlandse RvC-leden natuurlijk nog steeds niet op een houtje te bijten, maar toezichthouders die écht rijk willen worden moeten naar Zwitserland: daar krijgen ‘normale’ RvC-leden ruim €300.000, terwijl de voorzitter jaarlijks een slordige €1,3 miljoen mag bijschrijven.
