Afghanistan
Wethouder Karin Walters van de gemeente Hilversum heeft voor het komende jaar een extra bedrag van €1,8 miljoen beschikbaar gesteld voor de jeugdzorg. De toezegging volgt op een evaluatie die RadarAdvies uitvoerde in opdracht van de Rekenkamer Hilversum. Daarin komt een overwegend positief beeld naar voren van de Hilversumse jeugdzorg. Omdat de gemeente wel afstevent op een begrotingstekort op de post jeugdzorg is er echter meer geld nodig.
Op 1 januari 2015 trad de Jeugdwet in werking. Hiermee werd de verantwoordelijkheid voor de hulp aan minderjarigen overgedragen van het Rijk naar de gemeenten. Dit vanuit de gedachte dat gemeenten – die dichter bij hun inwoners staan – de jeugdhulp zowel beter als goedkoper kunnen uitvoeren. Zo zouden ze het beste in staat zijn het maatwerk te leveren dat aansluit bij de lokale behoefte.
Tegelijkertijd kregen de gemeenten hiermee echter een complexe taak op hun bord, en eentje waar ze nog geen ervaring mee hadden. De nieuwe verantwoordelijkheden vroeg onder meer om een herinrichting van systemen en een inhoudelijke verandering van focus en werkwijze. Deze inhoudelijke verandering behelsde dat er niet langer werd gewerkt op basis van recht op zorg, maar eerder op basis van de principes van de participatiesamenleving: uitgaan van de eigen mogelijkheden van inwoners, de inzet van de sociale omgeving met een focus op preventie en een integrale aanpak.
Binnen dit kader moest iedere gemeente zijn eigen keuzes maken, zo ook Hilversum. Vier jaar na de invoering van de Jeugdwet wilde de rekenkamer van de Gooische gemeente kijken hoe deze keuzes hebben uitgepakt: Is de jeugdhulp in Hilversum vier jaar na de transitie inderdaad beter en goedkoper geworden? Krijgen jeugdigen tijdig en adequate zorg die zij nodig hebben tegen verantwoorde kosten? Om met een antwoord te komen op deze vragen werd RadarAdvies ingeschakeld.
Het bureau constateert dat de doelen binnen het Hilversumse jeugdhulpbeleid allen min of meer zijn gerealiseerd, zoals het aanspreken en bevorderen van eigen kracht, het werken volgens het principe van ‘één gezin, één plan, één regisseur’, ontschotting, preventie en vroegsignalering, meer vrij toegankelijk groepsaanbod en de aansluiting tussen onderwijs en jeugdhulp. Wel zijn volgens de onderzoekers verbeteringen mogelijk, zoals in de toepassing van familiegroepsplannen, het tegengaan van personeelswisselingen, de overgang van hulp voor jongeren onder en boven de achttien jaar en de afstemming tussen onderwijs en jeugdhulp.
De geïnterviewde ouders en jongeren zijn met name erg te spreken over de jeugdhulp via het Sociaal Plein, een platform waar inwoners van Hilversum terecht kunnen met hulpvragen op het gebied van inkomen, zorg, werk en jeugd. De jeugdconsulenten van het Sociaal Plein worden door de ouders beoordeeld met een 8,8 als rapportcijfer. Wel wordt er opgemerkt dat er door een gebrek aan monitoring geen inzicht bestaat in de mate waarin multiprobleemgezinnen de toegang tot jeugdhulp vinden, en dat de toegankelijkheid van jeugdhulp voor niet-westerse migranten niet optimaal is.
De resultaten van het onderzoek zijn meegenomen in de visie en agenda Jeugdhulp 2019-2021 die het college van B&W in Hilversum heeft vastgesteld en aan de gemeenteraad heeft aangeboden. De extra €1,8 die is vrijgemaakt is volgens wethouder Karin Walters nodig om de consulenten nog beter te laten samenwerken zowel de onderwijsinstanties als de huisartsen. “Dat is een nieuw project”, aldus Walters. “Maar door meer ambulante zorg richten we ons onder andere op het terugdringen van het aantal uithuisplaatsingen.”
Verkapte bezuiniging?
Met haar conclusie dat er meer geld nodig is voor de jeugdhulp is gemeente Hilversum niet bepaald een uitzondering. Sinds de invoering van de Jeugdwet is gebleken dat vele gemeenten worstelen met hun nieuwe verantwoordelijkheden en dat vele jeugdzorginstelling kopje onder dreigen te gaan, niet in de minste plaats omdat de overheveling van taken gepaard ging met een flinke bezuiniging. Het idee dat de jeughulpverlening vanuit gemeenten veel goedkoper zou uitpakken werd al vanaf 2013 in twijfel getrokken: enige wetenschappelijke onderbouwing voor zou ontbreken en de veronderstelling zou vooral zijn bedoeld om een al gewenste bezuiniging te rechtvaardigen.
