Overheidsplan voor betaalbare geneesmiddelen doet z'n werk
De Geneesmiddelenvisie – een plan van de overheid om de betaalbaarheid van geneesmiddelen te verbeteren – heeft in haar eerste twee jaar goede resultaten opgeleverd. Prijzen zijn tot op zekere hoogte teruggedrongen en er vindt meer samenwerking plaats, zowel nationaal als internationaal. Zo stelt SiRM, dat een tussentijdse evaluatie van het programma uitvoerde. Volgens het bureau is nu het moment aangebroken om te kijken naar de mogelijke langetermijnverbeteringen.
Geneesmiddelen worden steeds duurder. In 2015 stegen de prijzen met 6,7%, in 2016 met 6,1% en in 2017 zelfs met 9%. Onder meer het KWF en de NZa trokken enkele jaren geleden aan de bel, en gaven aan dat de betaalbaarheid en toegankelijkheid van nieuwe dure geneesmiddelen onder druk staat. Om het tij te keren introduceerde het kabinet begin 2016 de Geneesmiddelenvisie – getiteld: ‘nieuwe geneesmiddelen snel bij de patiënt tegen aanvaardbare kosten’ – samen met een daaraan gerelateerde set maatregelen.
Drie jaar na de publicatie van de visie constateert SiRM dat “het laaghangend fruit is geplukt”. Het bureau geeft aan dat het programma heeft geleid tot meer actiebereidheid onder veldpartijen. Zij ervaren een gedeelde verantwoordelijkheid ten aanzien van het beheersen van de uitgaven aan innovatieve geneesmiddelen.
Tegelijkertijd wijzen de onderzoekers er telkens op dat er ook nog veel moet gebeuren – wat wordt uitgedrukt in de titel van het evaluatierapport: ‘Op naar hoger hangend fruit’. Zo zijn de geneesmiddelenprijzen in bepaalde mate teruggedrongen, maar blijven de prijzen nog altijd hoog. Gepast medicijngebruik staat op de agenda, maar wordt nog niet systematisch onderzocht en geïmplementeerd. Alle innovatieve geneesmiddelen zijn opgenomen in het pakket, maar er is nog weinig zicht op de ontwikkeling van tijdige toegankelijkheid in elk ziekenhuis.
Volgende fase
Nu de beleidsperiode van de Geneesmiddelenvisie halverwege is, is het volgens SiRM tijd voor de volgende fase, die al deels is ingezet door het ministerie van VWS. De onderzoekers adviseren VWS “focus aan te brengen voor een effectieve inzet van mensen en middelen, zowel bij de overheid als in het veld”, en om “in Nederland de aandacht vooral te richten op het optimaliseren van de huidige inkoop van innovatieve geneesmiddelen en het stimuleren en faciliteren van gepast gebruik-onderzoek”.
Op Europees niveau raadt SiRM aan om in te zetten op het creëren van maatschappelijk aanvaardbare prijzen voor innovatieve geneesmiddelen, door als betalers gezamenlijk de druk op de prijs te verhogen: “En door aanscherping en – op langere termijn – verandering van Europese/mondiale wet- en regelgeving.”
Goed op weg
In een brief aan de Tweede Kamer schaart minister Bruno Bruins van VWS zich achter de bevindingen in het rapport. “Ik herken de punten die in de evaluatie worden aangedragen”, aldus Bruins. “Ik constateer dat we goed op weg zijn. Veel actielijnen zijn in gang gezet en de meest concrete maatregelen zijn voor een deel ook al uitgevoerd.”
Tot slot geeft hij aan de aanbevelingen van SiRM mee te nemen in de doorontwikkeling van de Geneesmiddelenvisie: “Ik ga onverminderd door met het streven om geneesmiddelen tegen aanvaardbare prijzen toegankelijk te houden en maken voor patiënten. Dat laat onverlet dat zich nieuwe ontwikkelingen en vragen aandienen. Dat noopt continu tot nadere doordenking en het formuleren van antwoorden in het verlengde van de huidige geneesmiddelenvisie.”
