PBLQ bundelt Omgevingswet-expertise met Geodan en FLOLegal
Adviesbureau PBLQ, GEO-ICT-specialist Geodan, en juridisch specialist in omgevingsrecht FLO Legal hebben hun expertise op het gebied van de leefomgeving gebundeld. Samen kunnen de partijen opdrachtgevers naar eigen zeggen beter en breder ondersteunen bij het implementeren van de Omgevingswet en andere (digitale) ruimtelijke vraagstukken.
Op 1 januari 2021 treedt de Omgevingswet in werking. Doel van de nieuwe wet is het eenvoudiger en inzichtelijker maken van het omgevingsrecht. Daarnaast wordt het mogelijk om lokale vraagstukken ook ‘echt lokaal op te lossen’. Andere belangrijke doelstellingen van de Omgevingswet zijn bijvoorbeeld het versnellen van besluitvorming en het verhogen van het gebruiksgemak (kortere procedures en minder vergunningen) en het verbeteren van de samenwerking tussen dorpen, steden en regio’s.
Invloed van de burger
Met de invoering van de nieuwe wet, die 26 bestaande wetten bundelt, wil de overheid inspelen op de veranderende manier waarop burgers en bedrijven invloed willen uitoefenen op beleid en uitvoering van aspecten die hun leefomgeving raken. Burgers willen bijvoorbeeld meer ruimte krijgen voor eigen initiatieven en willen daarbij niet beknot worden door – in hun ogen onnodige of zelfs tegenstrijdige – regels. Zo leidt de wet tot een aanzienlijke reductie van regels op het terrein van water, lucht, bodem, natuur, infrastructuur, gebouwen en cultureel erfgoed. Als gevolg van de nieuwe wet zal het naar verwachting makkelijker worden om bouwprojecten te starten op voormalige bedrijventerreinen, of de bouw van windmolenparken of renovatieprojecten in gang te zetten.
Voor partijen die te maken krijgen met beleid en de naleving van de Omgevingswet, zoals provincies, waterschappen en in het bijzonder gemeenten, betekent de nieuwe wetgeving een enorme verandering, waarbij tegelijkertijd nieuwe onderlinge verhoudingen tussen het Rijk, het maatschappelijk middenveld en het private domein ontstaan. Te denken valt aan veranderingen in de manier van werken of hoe leiderschap wordt ingericht. Belangrijke pijlers zijn in dat kader onder meer de sturing op meer eenvoud en efficiency, (integrale) samenwerking, regionaal maatwerk en verbinding maken met externe partners, in combinatie met zaken als privatisering, deregulering en een verschuiving van verantwoordelijkheden. 
Om de omslag naar de nieuwe wetgeving goed gestalte te geven is volgens PBLQ, een adviesbureau gespecialiseerd in de overheidssector, een “wisseling van perspectief” nodig waarin “gemeenten vanuit een integraal perspectief een aanpak kunnen bieden”. Daarbij verandert de rol van gemeenten, die meer gaan fungeren als een spin in het web: zij krijgen meer keuzevrijheid om op lokaal niveau in te spelen op de behoeften van initiatiefnemers en belanghebbenden en spelen daarmee “in afnemende mate een besluitvormende rol en in toenemende mate een faciliterende en co-creërende rol”. Die omslag zorgt ervoor dat binnen gemeenten processen, systemen en de bedrijfscultuur op de schop zullen gaan.
Samenwerking PBLQ, Geodan en FLO Legal
Om overheden te helpen met deze verandering,
In deze aanpak hebben de drie samenwerkingspartners zich laten inspireren door het zogeheten Beta-lab-project, waarin een veilige experimenteerruimte werd opgezet met kennis van de nieuwste ontwikkelingen, technische oplossingen en ontwikkelinzichten. Overheidspartijen konden hier in een open samenwerking met bedrijfsleven en de creatieve industrie hoogwaardige digitale diensten ontwikkelen. In het Beta-lab Soest is onderzoek gedaan naar hoe de complexe Omgevingswet voor alle belanghebbenden in de gemeente, waaronder bewoners en ondernemers uit Soest en ambtenaren online inzichtelijk gemaakt kon worden.
Digitalisering belangrijke pijler
In de samenwerking tussen PBLQ, Geodan en FLO Legal vormde ook digitalisering een essentiële pijler. Zo is volgens de samenwerkingspartners het op orde hebben van de digitale dienstverlening aan de initiatiefnemers en de digitale verwerking van aanvragen “essentieel om van de Omgevingswet een succes te kunnen maken”. Daarbij draait het om het digitaal beschikbaar maken van geo-informatie, waardoor initiatiefnemers, derde belanghebbenden en andere stakeholders gemakkelijk inzicht krijgen wat op welke locatie wel en niet mag.
Digitalisering speelt ook een belangrijke rol als het gaat om het digitaal kunnen indienen van vergunningsaanvragen of een melding, of het digitaal kunnen afhandelen van de processen vergunningsverlening, toezicht en handhaving. Wel geven de partners aan dat enkel digitalisering niet afdoende is voor een succesvolle implementatie van de Omgevingswet. Zo zullen de betrokken overheden onder meer de participatie-opgave goed moeten inrichten.
Tot slot benadrukken de drie dat het belangrijk is om de oplossing nauw te laten aansluiten bij de noodzaak: “De Omgevingswet biedt veel ruimte voor een op de lokale situatie toegesneden werkwijze. Er is geen vast recept, maatwerk is noodzakelijk.”
* GEO-ICT is de toepassing van informatie- en communicatietechnologie binnen de geografie.
