Afghanistan
In de zomer van vorig jaar startte Peter Westerhuijs namens OrangeX als projectmanager Fotonica bij OostNL. De uitdagingen op dat moment voor Oost NL: de diverse fotonica-initiatieven in de regio Oost-Nederland identificeren en bundelen; samenwerking uitbouwen met het nationale fotonicaprogramma PhotonDelta en zorgen voor voldoende (financieel) draagvlak voor twee nieuwe hightech-ontwikkelcentra op dit gebied in Enschede en Nijmegen.
‘The next nanotechnologie’ wordt het weleens genoemd: geïntegreerde fotonica. Samengevat is geïntegreerde fotonica de ontwikkeling en productie van chips op micro- en nanoschaal die met licht werken. Volgens experts heeft de samenleving fotonica nodig om de rappe groei in informatietechnologie en dataverwerking bij te kunnen benen. Niet alleen snelheid maar vooral energieconsumptie wordt de grootste uitdaging. Datacenters gebruiken nu al 7% van de behoefte aan energie wereldwijd. En dat groeit door het gebruik van bijvoorbeeld YouTube en Netflix exponentieel.
De belofte van geïntegreerde fotonica is om de elektronische componenten van die datacenters te vervangen door licht. Lichtdeeltjes kunnen meer data vervoeren, zijn sneller en energiezuiniger. Het is een van de voorbeelden waarmee fotonica een belangrijke bijdrage levert aan het oplossen van maatschappelijke uitdagingen zoals het verlagen van het energieverbruik.
Sleuteltechnologie
Europa heeft aangegeven flink te willen investeren in fotonica als sleuteltechnologie. Nederland heeft fotonica als sleuteltechnologie passend binnen het topsectorenbeleid overgenomen. Niet alleen om industrieel leiderschap en economische groei te realiseren, maar ook om langdurig hoogwaardige werkgelegenheid te stimuleren.
Dankzij haar sterke chipindustrie, heeft Nederland een uitstekende positie om van geïntegreerde fotonica een succes te maken. De fotonica-ontwikkelingen concentreren zich in Nederland in drie regio’s. De regio Eindhoven met de TU Eindhoven en belangrijke bedrijven zoals ASML. De regio Nijmegen met een sterk cluster rondom halfgeleiderindustrie, dankzij spelers als NXP, Ampleon en veel gespecialiseerde toeleveranciers. En de Twentse regio met de Technische Universiteit van Enschede en haar toonaangevende onderzoeksfaciliteiten op gebied van nanotechnologie.
Mede door een sterke lobby vanuit de regio Eindhoven heeft het ministerie van Economische Zaken besloten dat fotonica een nationaal programma moet worden waarin de regionale krachten worden gebundeld. OostNL is namens Oost Nederland verantwoordelijk voor de vormgeving van dit plan.
“In juli 2017 ben ik begonnen met de opdracht bij Oost NL en heb me in eerste instantie gericht om de bedrijven te betrekken bij de nationale plannen”, vertelt Westerhuijs, een ervaren projectmanager en business developer op het gebied van hightech-sectoren, werkzaam bij OrangeX. “Door de bedrijven, kennisinstellingen en overheden goed te betrekken bij dit onderwerp is er een groot draagvlak ontstaan voor de oprichting van twee nieuwe technologiecentra in Enschede en Nijmegen in het kader van het Nationale Plan.
Westerhuijs werkte mee aan de opzet en financiering van deze technologiecentra in Twente (PITC) en Nijmegen (CITC). “Het belangrijkste van mijn opdracht was dat er uiteindelijk een ‘go’ verkregen werd vanuit Den Haag.” Doel van de centra is om de Nederlandse bedrijven te helpen in hun internationale groei en voor de regio’s om nog aantrekkelijker te worden als vestigingsplaats voor buitenlandse bedrijven.
Overdracht aan de lijn
Nu de rol van Westerhuijs erop zit wordt het project overgedragen aan de nieuwe kwartiermakers voor de twee technologiecentra in de regio. Hoe heeft Westerhuijs het project ervaren? “Er zijn drie spelers betrokken bij dit project, namelijk de overheid, de universiteiten en het bedrijfsleven. Dit wordt ook wel de triple helix genoemd. Als extern persoon is het makkelijker om geen partij te kiezen voor een van deze spelers. Wanneer dit wel gebeurt, kan een van deze spelers te dominant worden, waardoor het gevaar dreigt dat de samenwerking stroever gaat lopen. Het is cruciaal om een neutrale houding te hebben ten opzichte van alle partijen. Als externe businessmanager is dat eenvoudiger.”
Over de rol van de provincies en Oost NL als aanjagers van het topsectorenbeleid en economische innovatie is Westerhuijs erg positief. “Ik merkte veel power bij de provincies. De kwaliteit van de mensen die bij de provincie zitten en Oost NL is heel erg goed. Er was veel betrokkenheid en kennis op het dossier. Ook de grote betrokkenheid van de gedeputeerden in dit traject was mooi om te zien. Dat was ook erg belangrijk voor het lokale politieke draagvlak en natuurlijk voor de lobby in Den Haag.”
Kansen
Voor de langere termijn voorziet Westerhuijs grote kansen voor de technologie. “Nederland is heel sterk in het domein fotonica en dat biedt enorme kansen. In Europa is Nederland de nummer één. Daar moet je als land van kunnen profiteren. De keerzijde van dit succes is de grote internationale interesse van buitenlandse partijen. In Twente is een aantal ondernemingen het afgelopen jaar door buitenlandse partijen overgenomen. Ik verwacht dat dit ook in Nijmegen en in Eindhoven gebeurt. Vraag is of dit voor Nederland een gunstige ontwikkeling is.”
Verder merkt de OrangeX-professional op dat Fotonica weliswaar een nationaal project is, maar dat er wel veel lokale verschillen zijn. Zo wordt de regio Nijmegen vooral gedreven door bedrijven als NXP en Nexperia, terwijl de regio Enschede een academische drijfveer heeft. Door de verschillende belangen is het volgens Westerhuijs moeilijk om een plan simpel te houden en dreigt het nu iets te ingewikkeld te worden: “Het project werd als concurrerend ervaren, terwijl de insteek juist complementair is. De sentimenten van betrokkenen kunnen het proces verstoren.” In Eindhoven is dit juist redelijk in balans en is er een erg krachtige lobby richting Den Haag.
Gerelateerd: OrangeX groeit uit tot hoogwaardige speler in subsidies en innovatie.
