Mondriaan als veranderinstrument voor agile werken en zelforganisatie
Het introduceren van Agile werken binnen organisaties kan met behulp van allerlei instrumenten worden ondersteund. Terwijl de meeste aandacht uitgaat naar middelen als trainingen, gamification of traditionele verandermanagementtechnieken, lijkt het gebruik van kunst minder voor de hand te liggen. Toch kan kunst hier op een vruchtbare manier worden ingezet, zo betoogt Abram Janse, trainer en coach bij Gladwell Academy.
Vandaag de dag is Agile werken een van de belangrijkste trends binnen het bedrijfsleven. In een wereld waarin (onder andere technologische) ontwikkelingen elkaar in een alsmaar hoger tempo opvolgen, is het voor ondernemingen van steeds groter belang om wendbaar te zijn zodat de gekozen koers op elk moment en in korte tijd kan worden gewijzigd. Op deze manier kunnen bedrijven relevant blijven te midden van technische innovaties en veranderende klantverwachtingen.
De Agile-aanpak maakt dit mogelijk. De benadering gaat uit van zelfsturende teams die grote productontwikkelingen opdelen in zogenaamde ‘sprints’: korte, overzichtelijke, op zichzelf staande projecten van zo’n twee tot vier weken. Zo kan er worden ingespeeld op veranderende omstandigheden gedurende het project zonder dat het eindresultaat wordt gecompromitteerd. Op deze manier omarmt Agile veranderingen, in tegenstelling tot meer traditionele benaderingswijzen waarin verandering angstvalig wordt vermeden. Voor Agile is het juist belangrijk ergens aan te willen en kunnen beginnen zonder dat het eindresultaat al helemaal vaststaat.
Mondriaan in drie kwartier
Er zijn allerlei verschillende methoden om medewerkers van organisaties bekend en vertrouwd te maken met de principes van Agile. Abram Janse van Gladwell Academy zet hierbij in op het maken van kunst. Hij bedacht de zogenaamde ‘Mondriaan Challenge’, waarin groepen van maar liefst 60 werknemers de taak krijgen aan een gezamenlijke doelstelling te werken: het produceren van een op Mondriaan geïnspireerd kunstwerk. Ze krijgen hiervoor maar drie kwartier de tijd en er is geen mogelijkheid tot het treffen van enige voorbereidingen.
De uiterst strakke en strenge stijl van de abstract-kubistische Mondriaan geeft aanleiding tot een aantal duidelijke voorwaarden waar deze reproducties aan dienen te voldoen. Zo mogen vlakken met dezelfde kleur niet aan elkaar grenzen en moeten alle lijnen verplicht uitkomen op een andere lijn. Naast deze eisen wordt de groep nog uitgedaagd om het kunstwerk zo groot mogelijk te maken en veel kleurvakken mee te geven. Met deze beide aspecten zijn door de groep extra punten binnen te halen.
Zelfsturende teams
Om de opdracht binnen de gestelde tijd tot een goed einde te kunnen brengen, moeten de mensen in de groep op een effectieve manier met elkaar samenwerken, en hier komt het belang van zelforganisatie om de hoek kijken. Een van de belangrijkste kenmerken van deze zelforganisatie is het ontbreken van een baas die vertelt wat er moet gebeuren en op welke manier. In plaats daarvan moet de groep zichzelf opsplitsen in vier teams, die vervolgens allemaal de verantwoordelijkheid voor een bepaald deel van het kunstwerk krijgen toegewezen.
Voor de communicatie tussen de vier gevormde teams wordt binnen elk team een zogenaamde Product Owner afgevaardigd, die samen met de drie andere Product Owners overlegt hoe het kunstwerk er op hoofdlijnen uit moet komen te zien. Voor de rest wordt de organisatie aan de individuele teams zelf overgelaten. Een dergelijke werkwijze komt wellicht over als chaotisch, maar volgens Janse worden werknemers op deze manier aangespoord zelf na te denken over wat de beste oplossing zou kunnen zijn en hierover vervolgens ook zelf het gesprek aan te gaan met anderen.
Deze structuur met Product Owners is ontleend aan SAFe, otewel het Scaled Agile Framework, een online kennisbank met bewezen succesmethoden voor het inrichten van Agile organisaties. SAFe draagt op deze manier bij aan de synchronisatie van de opstelling, samenwerking en levering van meerdere Agile-teams. Gladwell Academy heeft ervaren dat de Agile-benadering van samenwerken leidt tot de beste resultaten: “Omdat mensen zelf veel invloed hebben op het eindresultaat, voelen ze zich verantwoordelijk en zijn ze extra gemotiveerd om er een succes van te maken. En dat maakt het werken op deze manier weer zo leuk,” aldus Janse.
Abram Janse werkt sinds eind 2016 als trainer en coach bij Gladwell Academy. Hij ondersteunt de ontwikkeling van sociale innovatiekracht en is gespecialiseerd in interactieve agile en verandermanagement trainingen. Hierbij maakt hij gebruik van serious gaming, gamification en online leerplatforms om spelenderwijs én met plezier kennis en vaardigheden over te brengen.
Gerelateerd: Kunst als inspiratie voor een effectief veranderkundig instrument.
