Consultancymarkt van Benelux breekt door grens van €2 miljard
De consultancymarkt van de Benelux is, gestuwd door de sterk groeiende vraag naar digitale transformatie, voor het eerst door de grens van €2 miljard gebroken. Ondanks de gerealiseerde groei van 3,6% is er wel sprake van een vertraging van het momentum – dat komt mede door de sterke concurrentie waarmee management consultancykantoren in Nederland, België en Luxemburg kampen.
Uit een analyse van de gegevens van Source Global Research, een Brits onderzoeksbureau voor de management adviesbranche, blijkt dat de totale consultancyomzet in de Benelux-regio in 2016 voor het vierde jaar op rij is gegroeid. De Nederlandse markt – de grootste uit de regio – groeide met 3,3% en kwam uit op een waarde van €1,18 miljard. De Belgische markt groeide met 3,6% net iets harder en kwam uit op €610 miljoen. Ondertussen presteerde de kleinste markt van de regio, Luxemburg, het beste met 4,9%, waarmee de omzet steeg naar €228 miljoen, onder meer dankzij de grote adviesmarkt voor financiële dienstverlening.
De onderzoekers wijten de bescheiden groei binnen de Benelux aan de wereldwijde instabiliteit en de marktontwikkelingen in de Nederlandse adviesbranche. “In 2016 waren klanten iets terughoudender dan in 2015 en 2014. Met meer onrust in de markt, hadden ze meer tijd nodig op te beslissen wat ze wilden doen”, aldus een partner van een van de Amerikaanse strategie consultancybureaus die actief zijn op de Nederlandse markt in een reactie op de marktontwikkelingen.
Groei na crisis
Sinds 2013 hebben adviesbureaus in de Benelux continue groei laten zien, nadat er in 2012 een krimp van 3,1% had plaatsgevonden. Hiermee lagen de prestaties binnen de regio op één lijn met de wereldwijde trend binnen zowel de adviesmarkt als de algehele economie. Na een groei van 0,2% in 2013 en 2,5% in 2014, brak de Benelux-markt in 2015 weer door het niveau van 2011, dankzij een flinke groei van 4,9%, waarmee een waarde van €1,9 miljard werd bereikt. In 2016 remde de groei echter weer af, mede dankzij de toenemende onzekerheid rondom onder meer de Brexit en het presidentschap van Donald Trump. Wel werd dankzij deze groei voor het eerst de omzetgrens van €2 miljard doorbroken met het behalen van een totale omzet van €2,018 miljard.
Ondanks een vertraging van de groei met 1,3 procentpunt in 2016 ten opzichte van 2015, suggereert de analyse dat de marktomvang zijn hoogtepunt nog niet heeft bereikt. Gekeken naar de economische omstandigheden wordt voorspeld dat de Benelux-adviesmarkt in 2017 met 3% zal groeien. Als deze voorspelling uitkomt, zal de branche aan het eind van het jaar zo’n €2,08 miljard waard zijn.
Digital
De aanhoudende groei binnen de Benelux werd grotendeels gevoed door een toenemende vraag naar technologie-adviseurs. De omzet binnen dit segment groeide met 5,3% en kwam uit op €741 miljoen. 2016 kan worden gezien als het jaar waarin de interesse in digitale initiatieven echt mainstream is geworden – zo heeft bijvoorbeeld een vijfde van de grootste ondernemingen inmiddels een Chief Digital Officer aangesteld binnen hun organisatie. Met het in dienst hebben van een fulltime bestuurder die digitale transformaties binnen ondernemingen kan vormgeven, wordt meer prioriteit gegeven aan het investeren in externe expertise rondom digitale transformaties.
Mede dankzij een sterk toegenomen interesse vanuit klanten, zal het digitale segment de groei van de sector binnen de regio naar verwachting stimuleren. “Dat digital nu mainstream is binnen de Benelux-adviesmarkt is goed nieuws voor adviseurs. Toch zal de vraag naar digital nog meer de wijdverspreide aanjager van holistische verandering moeten worden, die het op andere plekken op de wereld al is”, stelt Zoë Stumpf, Head Analyst bij Source Global Research.
Ook is volgens de onderzoekers vorig jaar flink geïnvesteerd in digitale initiatieven zoals robotisering en AI, die voor klanten een aantrekkelijk vooruitzicht vormen door de mogelijkheid op kostenbesparing en efficiëntieverbetering die deze technologieën bieden. Mark Hofland, CEO van Capgemini Consulting Nederland, geeft toelichting op de toenemende interesse in deze twee gebieden: “De meeste klanten denken aan hoe ze robotics kunnen inzetten om efficiënter te zijn. Potentieel betekent dit minder risico, meer stabiliteit, meer efficiëntie en toekomstbestendige processen. Het is de oude truc van verhoogde productiviteit.” Hier voegt hij aan toe dat het geen fundamenteel nieuw adviessegment betreft, maar een technologie-gedreven verbetering van bestaande gebieden, zoals ‘operational improvement’ en ‘proces excellence’.
Segmenten
Technologie vormt met een aandeel van zo’n 36% het grootse servicegebied binnen de adviesmarkt van de Benelux. Operationeel advies wordt gezien als het één na grootste segment met zo’n 22%, terwijl HR- en veranderdiensten met zo’n 10% verantwoordelijk zijn voor het kleinste aandeel. Dit komt overeen met een trend binnen de internationale adviesmarkt, waarin de status van HR en veranderdiensten afneemt in vergelijking met die van technologische adviesdiensten, zoals geïllustreerd wordt in onder meer Italië, Spanje en de VS. Een recente analyse van andere data van Source laat zien dat de Italiaanse branche in haar geheel het beste presteerde in jaren, terwijl de Amerikaanse markt met een waarde van $58 miljard veruit de grootste markt ter wereld blijft.
Vanuit een brancheperspectief, geeft 2016 een wisselend beeld voor adviseurs in de Benelux. Het financial services segment, het grootste adviessegment in de regio, presteerde beter dan de rest van de markt. Met een omzet die in 2016 uitkwam op €617 miljoen, bezorgde het segment adviseurs wederom een jaar van sterke groei (6,1%). De gestegen vraag zat hem vooral in de hoge mate van regulering, evenals de noodzaak om te reageren op digitale disruptie, met name in de grootbank- en verzekeringsbranche. De sectoren gezondheidszorg en pharma & biotech groeiden ook redelijk snel, ondersteund door een combinatie van regelgevende, kosten- en digitale factoren.
Freelancers
De toenemende complexiteit en technologische investeringen die nodig zijn om een digital aanbod te hebben, vormen een uitdaging voor middelgrote kantoren. Deze zijn veelal te klein om grote transformatieprojecten binnen te slepen bij de multinationale klanten binnen de regio, maar niet te groot om in prijs te worden afgetroefd door de grote hoeveelheid freelancers die er actief is. Dit hoge aandeel van onafhankelijke adviseurs vormt een uitdaging voor de adviesbranche in de Benelux. In Nederland is volgens gegevens van het CBS bijvoorbeeld meer dan 90% van de geregistreerde adviseurs freelancer. Dit zorgt voor polarisatie binnen de adviesmarkt, tussen enerzijds ‘commodity consulting’ en anderzijds ‘luxury consulting’. Dit heeft implicaties vanuit een prijs-, model- en merkperspectief, met name voor kantoren die voet aan de grond proberen te krijgen in beide kampen.
Nederlandse adviesbranche
Als de grootste adviesmarkt van de Benelux, vertoonde de Nederlandse markt trends die van grote invloed waren op de prestaties van de regio als geheel. Nederlandse adviesbureaus maakten in 2015 een groei door van 4,3% en in 2016 van 3,3%. Deze percentages liggen beide onder het gemiddelde van de gehele Benelux. In de jaren ervoor vertoonde de Nederlandse adviesmarkt nog lichte krimp (0,5%), ook in 2013, het jaar na de krimp van de wereldwijde adviesbranche in 2012. Sindsdien heeft de branche zich snel hersteld. Hierbij werd de branchewaarde van zo’n €1,1 miljard in 2011, toen de krimp nog moest inzetten, voorbijgestreefd. Volgens de meest recente data van Source is de Nederlandse markt momenteel rond de €1,2 miljard waard.
Ondanks dit herstel, maar wel in lijn met de rest van de Benelux, nam volgens Source het tempo van de groei in Nederland af. De 1 procentpunt terugval kan deels worden toegeschreven aan de overheidsbezuinigingen op strategisch- en managementadvies, die in 2017 waarschijnlijk ook nog hun impact zullen hebben op de sector. Een recente enquête van Consultancy.nl onder meer dan 150 Nederlandse bestuurders laat echter wel een iets rooskleuriger beeld zien van de markt. Acht van de tien ondervraagde bureaus zagen hun omzet stijgen, waarvan de helft zelfs dubbele groeicijfers boekte.
Belgische en Luxemburgse adviesbranche
Hoewel de Nederlandse adviesbranche een vertraagde groei beleeft, lijken de marktverbeteringen voor de gehele regio in 2017 wel in een gelijk tempo door te zetten. De andere twee Benelux-landen, België en Luxemburg, hebben de afgelopen jaren beide sterke groei laten zien. Toen de markt in 2012 krimp doormaakte, verloren ze aanzienlijk minder waarde en kon de terugval al na slechts een jaar een halt worden toegeroepen.
Terwijl België in 2014 zo goed als hersteld was van de terugval, zag Luxemburg zijn branche zelfs binnen een jaar momentum heroveren door in 2013 met 2,7% te groeien. Dat terwijl er in 2012 eerst een krimp van 2,6% had plaatsgevonden. In 2016 gebeurde het voor het eerst dat de groei vertraagde in de adviesbranche van het kleine EU-land, na een opmerkelijke groeispurt van 10,1% in 2015 en een groei van 4,1% in 2014.
Vooruitkijkend naar de rest van 2017, verwachten de analisten van Source wederom een jaar van trage groei, waarbij de groei van de kleinere branches van België en Luxemburg opnieuw tegenwicht zal krijgen van de Nederlandse branche, die haar groei sneller ziet afnemen. Stumpf: “Adviseurs hebben wisselende ideeën over hoe de markt er na 2017 uit zal komen te zien. Met voortdurende langzame economische groei tegen een achtergrond van wereldwijde instabiliteit, lijkt het waarschijnlijk dat 2017 langzame groei laat zien.” Segmenten die het naar verwachting wel goed zullen doen, bieden efficiëntieverbeteringen, waarbij men in toenemende mate vertrouwt op digital, robotics en AI om backoffice-werkzaamheden uit te voeren.
