EY nieuwe marktleider in audit markt voor beursgenoteerde bedrijven
Het totale bedrag dat Nederlandse beursgenoteerde bedrijven aan auditkosten hebben betaald is opnieuw gestegen. Waren AEX- en AMX-bedrijven in 2013 nog 'slechts' €242 miljoen kwijt, zo zijn de uitgaven vorig jaar toegenomen naar ongeveer €270 miljoen – een stijging van 12%. Hoewel zij nog steeds de complete markt in handen hebben zijn er wel grote verschuivingen zichtbaar in de marktaandelen van de Big Four accountancykantoren. EY is de grote winnaar met een omzet van bijna €110 miljoen – twee keer zoveel als Deloitte.
De vergoedingen die AEX- en AMX-bedrijven betalen aan hun huisaccountants om de jaarrekening te controleren is in de periode van 2013 tot 2016 elk jaar gegroeid. In 2016 kwamen de totale kosten van de beursgenoteerde bedrijven uit op €270 miljoen, waarvan de AEX-bedrijven 83% voor hun rekening namen. Dat blijkt uit de meest actuele data van BreakThrough Solutions, een onderzoeks- en adviesbureau gespecialiseerd in dienstverlening op financial audit gebied. In 2015 waren de beursgenoteerde bedrijven nog €261 miljoen kwijt aan audit uitgaven*, terwijl in 2014 en 2013 het totale bedrag aan audit uitgaven op respectievelijk bijna €244 miljoen en €242 miljoen uitkwamen.
Wat opvalt in 2016 is dat het aandeel van de AMX-bedrijven vorig jaar het hoogste niveau van de afgelopen vier jaar heeft bereikt. Met 17% van de totale uitgaven die door AMX-bedrijven voor hun rekening worden genomen, is dit het eerste jaar sinds 2013 dat het uitgavenaandeel van de AEX-bedrijven onder de 84% zakt.
Big Four ontwikkeling
Net als voorgaande jaren is 100% van de financial audit markt van beursgenoteerde bedrijven in handen van de Big Four accountants- en advieskantoren. Een analyse van de ontwikkelingen in de afgelopen vier jaar toont aan dat EY de grote winnaar is, met het meeste aantal contracten – de afgelopen vier jaar zag EY het aantal AEX- en AMX-klanten stijgen van tien naar achttien.
Bovendien wist het kantoor in 2016 Royal Dutch Shell – de grootste vis in de vijver – aan zich te binden en zijn de accountants er in geslaagd om ook Philips en ABN Amro binnen te halen. Niet alleen in het aantal klanten spant EY de kroon, ook qua marktaandeel deed het Big Four kantoor goede zaken – zo was EY in 2016 goed voor 39,6% van de totale audit uitgaven van beursgenoteerde bedrijven, tegenover 19,9% in 2013.
Op de tweede en derde plek volgen KPMG en PwC, die de afgelopen vier jaar beiden flink hebben ingeleverd op hun marktaandeel. KPMG heeft ruim 6% marktaandeel ingeleverd en is goed voor iets meer dan een vijfde van de totale omzet, terwijl PwC – de oude marktleider – bijna 16% marktaandeel verloor en minder dan een vijfde voor zijn rekening neemt. Hoewel PwC nog maar zes beursgenoteerde klanten over heeft blijft de omzet vanuit deze AMX- en AEX-bedrijven aanzienlijk met €53,6 miljoen. Deloitte is de kleinste speler als het op financial audit inkomsten aankomt met een marktaandeel van 18,9%. Opvallend is wel dat Deloitte het goed doet onder de kleinere beursgenoteerde spelers – na EY heeft Deloitte de meeste klanten, twee meer dan KPMG. Over de hele linie (inclusief Advisory en andere dienstverlening) is Deloitte de grootste speler van de Big Four in Nederland met een totale omzet van €785 miljoen.
AEX-bedrijven
Een analyse van de AEX-bedrijven toont aan dat van de 25 AEX-bedrijven er in 2016 veertien meer zijn gaan betalen voor hun financial audits ten opzichte van 2013. De grootste kostenstijging was voor Galapagos met een stijging van 403% van €94.000 naar €475.000. Daarmee zijn de kosten van het bedrijf wel veruit de laagste van alle AEX-bedrijven, en de enige kostenpost onder de €1 miljoen. Ook Altice zag zijn kosten de afgelopen jaren flink stijgen – tussen 2013 en 2016 groeiden de audit uitgaven met 264%. Ahold maakte, door het samengaan met Delhaize, eveneens een sprong, met een stijging van 135% in de afgelopen vier jaar naar totale kosten van ruim €9,5 miljoen.
Verdere grote stijgingen waren er voor Boskalis (+69%), SBM Offshore (+52%), Aegon (+42%) en Aalberts Industries (+37%). De grootste absolute kostenstijging was voor Royal Dutch Shell – de oliemaatschappij zag zijn uitgaven de afgelopen vier jaar stijgen met bijna €10 miljoen, een stijging van 28%, wat met name veroorzaakt wordt door fluctaties in de wisselkoers (USD naar Euro). In USD is de stijging 6,5%.
Ook zijn er bedrijven die in 2016 juist minder kwijt waren aan hun financial audits dan in 2013. KPN wist het meeste te besparen met een kostendaling van 44%. Wolters Kluwer betaalde vorig jaar 29% minder dan in 2013 en DSM heeft sinds 2013 een kwart weten te besparen op zijn uitgaven, terwijl ook Heineken (-15%), Unilever (-13%) en Randstad (-10%) hun kosten flink hebben weten te drukken.
Amsterdam Midkap Index
In de AMX blijft, ondanks een kostenbesparing van 19% ten opzichte van 2013, Air France-KLM het bedrijf met de grootste financial audit uitgaven – €6,4 miljoen. Nieuwkomer Philips Lighting heeft daarna de hoogste uitgaven, met €5,6 miljoen. Grote kostenstijgingen waren er voor onder meer Eurocommercial Properties en BESI, die hun kosten ruim zagen verdubbelen, en Delta Lloyd dat zijn uitgaven net niet verdubbeld zag worden, van €2,6 miljoen in 2013 naar €5,1 miljoen in 2016. De grootste besparingen, naast Air France-KLM, werden gerealiseerd door ASM International (-22%), Fugro (-17%), PostNL (-14%) en Refresco Group (-10%).
Wisselen van accountant goedkoper?
Vorig jaar toonde de data aan dat het wisselen van accountant – beursgenoteerde bedrijven zijn verplicht iedere tien jaar te wisselen – voor AEX- en AMX-bedrijven gunstig kan zijn voor de portemonnee. De AEX-bedrijven die in 2015 van accountant veranderden wisten een afname van 28% in de audit fees te realiseren. De bedrijven die dat jaar niet rouleerden zagen daarentegen hun auditkosten met gemiddeld 11% toenemen.
Ook de data van 2016 bevestigen de stelling dat overstappen naar een andere accountant goedkoper kan zijn. Onder de tien grootste kostendalingen die vorig jaar gerealiseerd zijn op de Nederlandse beurzen zijn er vijf het gevolg van een accountantswissel. Door bij EY te tekenen realiseerde Shell een besparing van 4%, terwijl ING 6% bespaarde met een overstap naar KPMG. NN realiseerde percentueel gezien de grootste daling, eveneens met een overstap naar KPMG, terwijl ook overstappers AkzoNobel (naar PwC: -10%) en PostNL (naar EY: -17%) flink bespaarden op hun audit-uitgaven.
Tegelijkertijd bestaat de complete top vijf van grootste stijgers in auditfees uit bedrijven die in 2016, met uitzondering van Philips, trouw bleven aan hun accountant: Aegon, Ahold, Delta Lloyd, Philips en Altice. De grootste kostendaling werd echter wel door een bedrijf dat bij dezelfde accountant bleef gerealiseerd – ArcelorMittal bracht zijn uitgaven in 2016 met 19% terug in zijn vierde opeenvolgende jaar bij Deloitte als accountant.
Gemiddeld hebben de bedrijven die van accountant wisselden dit jaar een kostenbesparing van 3% weten te realiseren. Een belangrijke verklaring hiervoor is de goede onderhandelingspositie van grote beursgenoteerde bedrijven. Hoewel het belangrijk is om de context van alle contracten in ogenschouw te houden, geeft het onderzoek volgens Paul van Giersbergen van BreakThrough Solutions wel een indicatie van hoe het wisselen van accountant de Big Four meer tegen elkaar uitspeelt en daarmee scherpere tarieven stimuleert.
Ook de lange termijneffecten moeten niet vergeten worden. Voor het eerste jaar willen de accountants zo concurrerend mogelijk zijn, maar in de jaren daarna kunnen de prijzen weer worden opgevoerd. Voor de bedrijven is het daarom van belang om de stijging van de kosten verderop in de auditrelatie goed in de gaten te houden.
* Doordat beursgenoteerde bedrijven soms de auditfee in rapportages na publicatie nog aanpassen, vanwege onder andere nagekomen kosten en wijzigingen in de samenstelling van de indices is er een verschil tussen de bedragen in dit artikel en het artikel van vorig jaar.
