Zandvoort kiest voor volledige ambtelijke fusie met Haarlem
Het college van B&W van Gemeente Zandvoort heeft besloten per 1 januari 2018 een volledige ambtelijke fusie aan te gaan met Haarlem. Dit besluit is mede tot stand gekomen door twee recente onderzoeken van overheidsadviesbureau SeinstravandeLaar. Via een ambtelijke fusie met Haarlem krijgt Zandvoort de bestuurskracht en realisatiekracht die benodigd zijn om de grote bestuurlijke opgaven van de gemeente het hoofd te bieden, concluderen de adviseurs. De gemeenteraad, ondernemingsraad en Haarlem moeten zich nog uitspreken over het voornemen.
De afgelopen periode heeft SeinstravandeLaar twee verschillende onderzoeken uitgevoerd naar de (mogelijke) samenwerking tussen de gemeente Zandvoort en de gemeente Haarlem. In het eerste onderzoek wordt de kwaliteit van de samenwerking in het sociaal domein tussen de twee gemeenten geëvalueerd, terwijl in het tweede onderzoek de bestuurskracht van de gemeente Zandvoort in kaart werd gebracht.
Gemeenten Zandvoort en Haarlem besloten om in 2014 een samenwerking aan te gaan in het sociaal domein. Via een centrumgemeentemodel heeft Zandvoort per 1 januari 2015 haar taken ten aanzien van sociale zaken, maatschappelijke ondersteuning en jeugd ondergebracht bij de gemeente Haarlem. Inmiddels is de samenwerking anderhalf jaar onderweg, wat voor Zandvoort aanleiding was om de kwaliteit van de maatschappelijke ondersteuning aan haar inwoners, uitgevoerd door de gemeente Haarlem, te evalueren.
Samenwerkingsverband
Uit het onderzoek blijkt dat de twee gemeenten nauw met elkaar samenwerken in het uitvoeren van de maatschappelijke ondersteuning aan inwoners van Zandvoort. De uitvoering van de taken door de gemeente Haarlem verloopt niet alleen goed, maar is volgens de onderzoekers ook de kwaliteit van de dienstverlening aan het bestuur en aan Zandvoortse burgers ten goede gekomen. Het bestuurlijk opdrachtgeverschap is “goed ingebed en er is sprake van bestuurlijke grip op – en positie tot – het aanbrengen van couleur locale in het beleidsproces.”.
In het tweede onderzoek, het bestuurskrachtonderzoek getiteld ‘Versterken door verbinden’, heeft het organisatieadviesbureau gekeken naar verschillende elementen van de realisatie- en bestuurskracht van de gemeente Zandvoort. De externe consultants concluderen dat de bestuurskracht van de gemeente slechts matig is. Gemeenten staan anno 2016 voor een aantal grote bestuurlijke opgaven, waaronder de recente decentralisaties in onder meer de zorg, maatschappelijke ondersteuning en jeugdzorg.
Gemeente Zandvoort heeft volgens het onderzoek ‘beperkte realisatiekracht’ om de opgaven bestuurlijk te voltooien. Met een “gemeenteraad die gericht is op incidenten en details, in plaats van visie en hoofdlijnen”, een “arena waarbinnen de politieke verhoudingen zijn verstoord” en de “beperkte slagkracht van de ambtelijke organisatie” heeft de gemeente niet de benodigde bestuurskracht om de huidige en toekomstige opgaven (zoals de implementatie van de Omgevingswet) tot realisatie te brengen.
Volledige ambtelijke fusie
Samen met de uitkomsten van het evaluatieonderzoek heeft het bestuurskrachtonderzoek ertoe geleid dat het college van Burgemeester en Wethouders (B&W) van Zandvoort heeft besloten om een volledige ambtelijke fusie met Gemeente Haarlem te ambiëren. De ervaringen die de gemeente heeft met nauwe samenwerking met Haarlem in het sociaal domein maken deze keuze eenvoudiger, aldus het college. Als er niet wordt overgegaan tot een volledige ambtelijke fusie met Haarlem, vreest het college van B&W een verder ‘verlies van bestuurskracht’.
“Voor een toonaangevende badplaats met al haar grote uitdagingen, is dat geen goede zaak”, stelt het college. “Niet voor onze inwoners, maar ook niet voor onze ondernemers: ook zij hebben immers baat bij een bestuurskrachtige gemeente die kan helpen bij het tijdig realiseren van hun bedrijfseconomische ambities, waarvan ook de inwoners van Zandvoort op hun beurt weer (deels) afhankelijk zijn in termen van inkomen, werkgelegenheid en woongenot.”
Het college wil per 1 januari 2018 de ambtelijke fusie aangaan met haar buurgemeente, maar voor het zover is moeten eerst de gemeenteraad (13 oktober) en de ondernemingsraad zich uitspreken over het plan. Als deze hun goedkeuring hebben gegeven, is het aan de gemeente Haarlem om te bepalen of de ambtelijke fusie een feit zal worden of niet. Zandvoort hoopt hier aan het einde van dit jaar meer duidelijkheid over te hebben.
