ABDTOPConsult onderzoekt ICT fraude bij Defensie

Afgelopen week liet minister Jeanine Hennis-Plasschaert aan de Tweede Kamer weten dat er mogelijk fraude plaats heeft gevonden bij het ministerie van Defensie rondom de inhuur van externen. Het vermoeden gaat dat het hierbij vooral gaat over de aanbesteding van grote ICT-projecten. Intern consultancybureau ABDTOPConsult is gevraagd nader onderzoek te doen.

In de afgelopen maanden deed een speciaal opgezette onderzoekscommissie onderzoek naar het falen van grote ICT-projecten bij de Rijksoverheid. Medio oktober werden de resultaten naar buiten gebracht, en de conclusies waren zoals verwacht vernietigend: het Rijk heeft onvoldoende zicht op de kosten van IT-projecten*, te weinig kennis van ICT-zaken en de uitvoering van projecten laat te wensen over.

Het rapport wees de overheid ook op allerlei onrechtmatigheden – verdachte aanbestedingen of werkafspraken die in strijd zouden zijn met Europese en/of Nederlandse regelgeving. Eén daarvan, waarover al veelvuldig is geschreven in de media, is de ‘Werk.nl casus’. Het UWV zou mogelijk jarenlang opdrachten rondom de website Werk.nl onrechtmatig gegund hebben aan IBM en CGI (destijds Logica). De commissie verdenkt het UWV ervan afspraken “voor onbepaalde tijd” te hebben gemaakt, terwijl Europees aanbestedingsregels voorschrijven dat raamovereenkomsten in beginsel een maximale looptijd van vier jaar hebben. Inmiddels wordt de zaak uitgebreid doorgelicht.

Ministerie van Defensie
Via een kamerbrief laat minister Jeanine Hennis-Plasschaert weten dat ze nu ook onderzoek laat uitvoeren naar mogelijke fraude of malversaties bij het aanbesteden van ICT-projecten bij het ministerie van Defensie. ''Uit de analyse komt naar voren dat nader onderzoek gewenst is'', aldus de minister. De noodzaak om de inhuur-praktijken van Defensie onder het licht te houden komt niet geheel uit de lucht vallen – er is jarenlang kritiek op het functioneren van een aantal grote ICT-programma’s, waaronder het ERP-programma Speer**. Eerder dit jaar moesten vier topambtenaren het veld al ruimen na de aanhoudende kritiek. En afgelopen week kwam ook naar buiten dat de Rijksrecherche bezig is met een oriënterend onderzoek naar mogelijke overtredingen van de aanbestedingsregels bij het ministerie van Defensie.

Defensie gaf afgelopen jaar maar liefst €84 miljoen aan externe professionals zoals consultants en IT-professionals – de belangen zijn dus aanzienlijk. Met een externe kostenpost van €84 miljoen behoort Defensie tot de middenmoot qua uitgaven – Financiën, I&M en VenJ geven meer dan het dubbele uit, terwijl EZ en vijf overige ministeries minder spenderen aan externen.

ABDTOPCconsult
Het onderzoek zal uitgevoerd worden door ABDTOPCconsult, een team van ervaren ambtenaren die binnen de rijksoverheid voorziet in de behoefte aan advies en interim-management op strategisch niveau. Namens de interne consultancyclub zal Koos van der Steenhoven het onderzoeksteam leiden. Van der Steenhoven heeft als secretaris-generaal van het ministerie van OCW in 2010 ABDTOPConsult opgericht in opdracht van de ministerraad, en tot november 2013 was hij directeur van het bureau. Sindsdien wordt ABDTOPConsult geleid door Geert van Maanen.

* Het probleem is zelfs zo groot dat de onderzoekscommissie het niet mogelijk achtte om te achterhalen hoeveel er in de afgelopen jaren precies is uitgegeven. Schattingen lopen uiteen van €2 miljard tot wel €10 miljard.

** Project Speer is gestart in mei 2000 en is daarmee een van de grootste en langstlopende ICT-projecten van de rijksoverheid. Volgens een recente schatting van de Algemene Rekenkamer komen de totale kosten uit op zo’n €900 miljoen, bijna een verdubbeling ten opzichte van de huidige €481 miljoen die het ministerie hiervoor vrijgemaakt heeft.