Decentralisatie gemeenten levert bureaus 25 miljoen op
Vanaf 2015 decentraliseert de overheid en hevelt het taken over van het Rijk naar gemeenten. Het gaat om taken in de zorg, werk en de jeugdzorg. Adviesbureaus slaan hier een slaatje uit – in de afgelopen twee jaar heeft de grootschalige overheidstransitie maar liefst €25 miljoen aan adviestaken opgeleverd. Consultancy.nl neemt de uitgaven nader onder de loep.
In het kader van kostenbesparing schuift de overheid vanaf 1 januari 2015 taken af op de gemeenten. Nu nog is het Rijk verantwoordelijk voor het bieden van zorg aan langdurig zieken of ouderen, hulp bij het vinden van werk en de jeugdzorg, maar straks komt de verantwoordelijkheid bij de gemeenten te liggen. Het idee erachter is dat de gemeente veel dichter bij de samenleving staat dan het Rijk. Straks kunnen inwoners met gecompliceerde problemen terecht bij één aanspreekpunt. Voor gemeenten wordt de kasstroom overzichtelijker, omdat ze één budget krijgen om de participatie in de samenleving te bevorderen. Daarnaast kunnen de gemeenten de diensten goedkoper en met minder bureaucratie leveren.
Gemeenten verantwoordelijk, overheid helpt
Vanaf 2015 zal de overheid naast het overhevelen van de taken in z’n geheel ook aanzienlijk minder besteden aan de desbetreffende staken. Kortom, de transitie gaat gepaard met een (forse) bezuinigingsslag, wat voor gemeenten neerkomt op het feit dat ze meer moeten doen met minder middelen. Om gemeenten te helpen bij de invulling en operationalisering van de decentralisaties heeft het BZK (Ministerie Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) het programma ‘Gemeenten van de toekomst’ gelanceerd, terwijl de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) ondersteuning biedt via het project ‘Slim Samenwerken’.
Extern advies
Uit een enquête van Nieuwsuur die is verstuurd naar alle gemeenten, en waarop 166 gemeenten hebben gereageerd, blijkt echter dat de hulp die de overheid biedt blijkbaar niet genoeg is. Van de 166 huren maar liefst 111 externe adviesbureaus in en geven daarbij veel geld uit. In totaal gaat het om zo’n €25 miljoen. Niet alleen de grootste gemeenten, waar misschien van verwacht mag worden dat ze inderdaad meer werk hebben aan het volledig implementeren van het nieuwe takenpakket, maar ook de kleinsten geven geld uit aan adviesbureaus. Gezamenlijk hebben ze in 2013 al €7 miljoen uitgeven aan extern advies. In 2014 is het bedrag gestegen naar €18 miljoen, wat een totaal kostenplaatje geeft van €25 miljoen.
Amsterdam spant de kroon met een totale uitgave aan ‘decentralisatie-advies’ van €3,7 miljoen, waarvan €2,6 miljoen in 2014. Op de voet volgt Rotterdam, met een totale rekening van €3,1 miljoen. Utrecht geeft in totaal €1,5 miljoen uit, de kleine gemeente Oldenzaal €1,45 miljoen. Er zijn vijf, vooral kleine, gemeenten die in 2014 minimaal 10 maal meer uitgeven dan in 2013. Nederweert is tien maal meer kwijt, Asten 10,6 keer meer. De samenwerking Wijdemeren/St. Vecht/Weesp betaalt bijna 15 keer maal, Buren volgt met een maar liefst 15,68 maal grotere uitgave in 2014. Leiden is de grotere gemeente die veel meer is gaan uitgeven, 12 keer meer in 2014 dan in 2013.
Kleine gemeenten relatief duurder uit
Op basis van de enquête heeft Consultancy.nl nader onderzoek verricht naar welke gemeenten relatief veel betalen per inwoner. Daarbij is rekening gehouden met het inwoneraantal*. Gemiddeld geven de gemeenten die gereageerd hebben op de enquête €4,94 uit per inwoner, waarvan €3,54 in 2014. Oldenzaal heeft ‘maar’ 32.200 inwoners, circa 4% van het inwoneraantal van Amsterdam, maar het geeft wel bijna 40% van het bedrag uit wat de hoofdstad betaalt aan extern advies. Met €45,03 per inwoner geeft het verreweg relatief het meeste uit. Westvoorne, Nederweert, Roermond en Uden volgen allen op een afstand, met respectievelijk €21,63, €19,66, €12,35 en €12,22.
Benieuwd naar de volledige onderzoeksresultaten? Neem contact op met de redactie van Consultancy.nl.
* Het betreft het inwoneraantal op 1 januari 2013.
