Omvaren van schepen door verruiming Julianakanaal kost sector ruim €45 miljoen
Sinds medio augustus is het Julianakanaal tussen Berg aan de Maas en Obbicht dicht voor werkzaamheden. Hierdoor moeten schepen tot april 2025 omvaren. Dit kost de sector naar schatting €5,1 miljoen per maand, dus ruim €45 miljoen in totaal. Dat blijkt uit onderzoek van Ecorys in opdracht van Rijkswaterstaat.
Het Julianakanaal, dat de Maasroute verbindt met havens in Nederland, België en Duitsland, is een van de belangrijkste vaarwegen in de regio. Het huidige werkgebied beslaat een lengte van ruim vier kilometer en is onderdeel van een grootschalige verbouwing van de Maasroute.
De waterweg wordt verdiept en verbreed, zodat deze geschikt wordt voor grotere schepen, de zogenaamde tweebaksduwvaart. Deze schepen zijn tot 190 meter lang, 11,4 meter breed en hebben een diepgang van maximaal 3,5 meter. De aanpassing is volgens Rijkswaterstaat essentieel om de bereikbaarheid en capaciteit van de Maasroute in de toekomst te waarborgen.
Tegelijk brengt de tijdelijke stremming van het kanaal aanzienlijke kosten met zich mee voor de scheepvaart en bedrijven die afhankelijk zijn van de aan- en afvoer van goederen via deze route.
Extra kosten door omvaren
Volgens het onderzoek van Ecorys hebben de werkzaamheden niet alleen gevolgen voor de scheepvaart zelf, maar ook voor de bedrijven die deze vaarweg gebruiken om producten te vervoeren. De tijdelijke afsluiting zorgt voor extra omvaarkosten, die worden geschat op maar liefst €5,1 miljoen per maand.
Dit is het bedrag dat de scheepvaartsector extra moet betalen voor het gebruik van alternatieve routes, zoals de Maas of het Albertkanaal. De scheepvaart moet hierdoor niet alleen langere en meer complexe routes varen, maar ook rekening houden met extra kosten, zoals hogere scheepvaarrechten voor het gebruik van Belgische vaarwegen.
Daarbij komt de vertraging die ontstaat door langere wachttijden bij sluizen, wat de kosten verder doet toenemen. Ecorys berekende dat deze bijkomende kosten de scheepvaartsector enkele honderdduizenden euro’s per maand kosten, boven op de omvaarkosten.
Verdere impact op de sector
Naast de directe financiële gevolgen brengt de stremming van het Julianakanaal ook logistieke problemen met zich mee voor bedrijven die afhankelijk zijn van een vlotte aanvoer van goederen. Wanneer schepen langer onderweg zijn en vertraging oplopen, kunnen productieprocessen namelijk stil komen te liggen.
Dit heeft niet alleen invloed op de betrokken bedrijven, maar kan ook bredere economische gevolgen hebben. De alternatieve routes die schippers moeten nemen, kunnen daarbij verschillende knelpunten met zich meebrengen. Een voorbeeld hiervan is de drukte bij sluizen en de complexe infrastructuur in België en Nederland.
Bovendien is er volgens Ecorys een onzekere factor die de kosten nog verder kan opdrijven: de kans dat de keersluis bij Limmel voor meerdere dagen dichtgaat. In dat geval zouden de extra kosten snel oplopen door productieverlies door onvoldoende belevering.
Quick response team
Ecorys adviseert Rijkswaterstaat om de periode van stremming zorgvuldig voor te bereiden en af te stemmen op andere geplande werkzaamheden, zowel in Nederland als in België. Dit voorkomt onvoorziene problemen en zorgt dat de impact op de scheepvaart en de bedrijven zo min mogelijk is.
Daarnaast kan de beschikbaarheid van een ‘quick response team’ en voldoende vervangingsonderdelen voor de sluizen volgens het bureau bijdragen aan het snel verhelpen van eventuele storingen.
Geen half werk
Rijkswaterstaat staat ondertussen niet stil. Er wordt 1,88 miljard liter water uit het kanaal gehaald, en 2 miljard kilo aan materiaal verplaatst. De verbreding en verdieping moeten ervoor zorgen dat het kanaal vanaf 2025 weer geschikt is voor grotere schepen, wat op de lange termijn de capaciteit van de Maasroute vergroot.
De betrokken partijen streven ernaar de totale afsluiting zo kort mogelijk te houden. Het werk aan bodem en oevers wordt naar verwachting eind maart 2025 afgerond, waarna het kanaal weer wordt gevuld met water.
Vanaf april kan de scheepvaart weer gebruikmaken van deze route. Tegelijkertijd worden de resterende verruimingswerkzaamheden op andere delen van het Julianakanaal voortgezet.
