Scheepvaartsector belangrijk voor verbeteren van luchtkwaliteit
De scheepvaartsector speelt een aanzienlijke rol bij het verbeteren van de luchtkwaliteit in ons land. Dat blijkt uit onderzoek van CE Delft, uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat (I&W).
Op 1 januari 2030 treden op last van de Europese Commissie (EC) nieuwe stikstof- en fijnstofnormen in werking. Deze normen om de luchtkwaliteit te verbeteren zijn stukken strenger dan de huidige, maar gaan minder ver dan de normen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
Om ervoor te zorgen dat Nederland over ruim vijf jaar voldoet aan de EC-normen, schakelde het ministerie van I&W advies- en onderzoeksbureau CE Delft in om te onderzoeken welke maatregelen binnen verschillende sectoren zoal genomen kunnen worden.
Er blijkt heel wat winst te behalen met maatregelen binnen de mobiliteitssector. “Samen met de industriesector is de mobiliteitssector goed voor maar liefst 60% van alle stikstofoxidenuitstoot in ons land”, aldus CE Delft.
13,7%
De scheepvaartbranche – een deelsector van de mobiliteitssector – draagt in grote mate bij aan de Nederlandse stikstofoxidenuitstoot. Volgens het CBS veroorzaakt de branche jaarlijks 21.700 ton aan stikstofoxiden. Daarmee is de binnenvaart verantwoordelijk voor 13,7% van de totale Nederlandse uitstoot.
De uitstoot van de binnenvaart kan op verschillende manieren worden teruggeschroefd, meent CE Delft. De meest effectieve maatregel is het invoeren van een emissielabel waaraan een uitstootnorm is gekoppeld. Het probleem is echter dat het vooralsnog lastig is om zo’n label rechtsgeldig te maken.
Snelheidsbeperkingen
De overheid zou ook snelheidsbeperkingen kunnen opleggen: als binnenvaartschepen langzamer varen, stoten ze minder stikstofoxiden uit. Ook hier spelen echter problemen met de uitvoerbaarheid van de maatregel.
“Binnenvaartschepen bewegen zich voort met zeer gevarieerde snelheden”, geeft CE Delft aan. “Hierdoor is het toepassen en handhaven van één maximumsnelheid zeer ingewikkeld.”
Toch valt hier volgens de onderzoekers wellicht een mouw aan te passen. Voor hun eigen veiligheid beschikken binnenvaartschepen over een geavanceerd GPS-systeem. De overheid zou met behulp van dat systeem snelheidscontroles kunnen uitvoeren.
Wegens privacy-afspraken laat de wet dit momenteel niet toe. Mocht daar verandering in komen, dan kan de maatregel volgens CE Delft eveneens worden toegepast op zeeschepen.
Motorsubsidie
Een andere mogelijkheid is het aanbieden van subsidies om de motoren van binnenvaartscheppen te verduurzamen. In vergelijking met de andere maatregelen, levert de motorsubsidie in absolute termen wel de minste stikstofoxidenreductie op.
Deze maatregel is overigens al door de overheid opgenomen in haar huidige stikstofbeleid. Dit jaar is de subsidiepot voor het verduurzamen van binnenvaartmotoren gevuld met €12,9 miljoen. Voor 2025 gaat het om hetzelfde bedrag.
